Prawo Dla Samorządu

Na mocy nowelizacji ucpg[1] z 2019 r[2]., do ustawy dodany został art. 3 ust. 2 pkt 6a, przewidujący możliwość tworzenia i utrzymywania na terenie gminy punktów napraw i ponownego użycia. Z uwagi na brak szczególnej regulacji, niejasna wydawać się może kwestia konieczności uzyskania zezwoleń na działanie takiego punktu.

Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 6a ucpg, gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności mogą m.in. tworzyć i utrzymywać punkty napraw i ponownego użycia produktów lub części produktów niebędących odpadami [dalej: Punkty].

Wraz z wprowadzeniem możliwości tworzenia takich Punktów, ustawodawca nie przesądził w drodze nowelizacji o obowiązku uzyskania stosownych zezwoleń, które obejmowałyby tego rodzaju przedsięwzięcie. Rozważyć należałoby w związku z tym, czy tworzenie i utrzymanie Punktów obejmować może swoim zakresem gospodarowanie odpadami, gdyż określone działania na odpadach wymagają uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów, czy przetwarzanie odpadów. Zasadnym zatem wydaje się ustalenie, czy dany przedmiot, który trafiać będzie do prowadzonego Punktu, posiada status odpadu.

Odwołując się do wykładni literalnej art. 3 ust. 2 pkt 6a ucpg, wskazać należałoby, że regulacja dotyczy wyłącznie produktów „niebędących odpadami”. Z tego względu można twierdzić, że do Punktów trafiać będą jedynie takie produkty, które odpadami nie są.

Pewną zawiłość w tym zakresie wprowadza jednakże legalna definicja odpadu, zawarta w art. 3 ust. 1 pkt 6 uo[3]. Zgodnie z treścią tego przepisu, odpadem jest każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany. Wskazuje się przy tym, że o kwalifikacji danego przedmiotu jako odpadu rozstrzyga przesłanka pozbycia się, ale nie chodzi o utratę kontroli nad przedmiotem, lecz o zasadniczą zmianę jego wykorzystania, odmienną od głównego przeznaczenia, do którego przestał on się nadawać[4].

Odnosząc powyższe do punktów ponownego użycia zasadnym będzie uznanie, że przyjmowane tam przedmioty, które są w pełni użyteczne i sprawne, nie będą odpadami w rozumieniu uo, stąd też nie będą objęte reżimem tej ustawy, w tym na taką okoliczność nie będzie wymagane uzyskanie zezwolenia na zbieranie bądź przetwarzanie odpadów.

Nieco bardziej problematyczna jest natomiast kwestia prowadzenia punktu napraw. Pojęcie to łączy się mianowicie także z terminem odzysku i w konsekwencji również z przetwarzaniem odpadów. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 pkt 21 uo, przez przetwarzanie odpadów należy rozumieć procesy odzysku lub unieszkodliwiania, w tym przygotowanie poprzedzające odzysk lub unieszkodliwianie. Jednym z rodzajów odzysku jest natomiast przygotowanie do ponownego użycia[5], które polega na sprawdzeniu, czyszczeniu lub naprawie, w ramach którego produkty lub części produktów, które wcześniej stały się odpadami są przygotowywane do tego, aby mogły być ponownie wykorzystywane bez jakichkolwiek innych czynności wstępnego przetwarzania.

Wskazać należy, że definicje powyższe dotyczą procesów związanych z produktami, które wcześniej były odpadami. Zgodnie z definicją odpadu, jak już wspomniano, dla uznania danego przedmiotu za odpad konieczna jest wola jego pozbycia się. W takim przypadku można by uznać, że kiedy w punkcie napraw pozostawiony zostanie przedmiot, co do którego dotychczasowy posiadacz nie wykaże woli jego odbioru po dokonaniu naprawy, co może zostać uznane jako pozbycie się – dany przedmiot może być traktowany jako odpad, z wszelkimi tego konsekwencjami.

Nie dojdzie do tego natomiast w sytuacji, gdy naprawiony przedmiot zostanie odebrany przez dotychczasowego posiadacza, celem dalszego użytkowania, zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem.

[1] Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. Dz.U. 2021 poz. 888) [dalej: ucpg]

[2] Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019 poz. 1579)

[3] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jedn. Dz.U. 2021 poz. 779) [dalej: uo]

[4] patrz: wyrok WSA w Olsztynie z dnia 16 stycznia 2020 roku, sygn. akt II SA/Ol 587/1 9

[5] patrz: art. 3 ust. 1 pkt 22 uo

Gminne punkty napraw i ponownego użycia a konieczność uzyskania zezwoleń