Prawo Dla Samorządu

WSA w Olsztynie nie podzielił zarzutów wojewody dotyczących dopuszczenia uczestnictwa dwóch radnych w formie zdalnej do udziału w sesji, która odbywała się w trybie stacjonarnym. W ocenie sądu nieważność uchwały wynikała natomiast z błędnego sformułowania przepisów o jej wejściu w życie.

W omawianej sprawie[1] wojewoda zaskarżył uchwałę rady gminy w sprawie rocznego programu współpracy gminy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wskazał, że informacja o sesji, na której podjęto przedmiotową uchwałę nie zawierała wzmianki o zdalnym trybie obradowania. Niemniej na wniosek dwóch radnych przewodniczący rady gminy dopuścił ich do udziału „w trybie zdalnym”. Tymczasem inny radny, przebywający na kwarantannie, dysponujący wyłącznie wiedzą o stacjonarnym trybie obradowania nie uczestniczył w sesji. W ocenie wojewody przewodniczący rady powinien zawiadomić wszystkich radnych o możliwości dołączenia w sposób zdalny. Odmienne postępowanie naruszyło równość wykonywania mandatu. Takie zachowania mogą potencjalnie prowadzić do manipulowania składami organu stanowiącego. Ponadto z protokołu obrad wynikało, że niektórzy radni podczas obrad sygnalizowali wątpliwości związane z tą sytuacją.

W ocenie wojewody powyższe okoliczności przekładają się na ważność uchwały, gdyż wszyscy radni powinni mieć zapewnione prawo czynnego udziału w posiedzeniu organu kolegialnego.

Z powyższą argumentacją nie zgodziła się wójt. Stwierdzono, że wszyscy radni zostali zawiadomieni o zbliżającej się sesji. Co więcej wynik głosowania wskazywał na to, że nieobecność jednego z nich nie mogła wpłynąć na powzięte rozstrzygnięcie. Ponadto gdyby przewodniczący posiadł wiedzę o braku możliwości fizycznej obecności kolejnych radnych, wówczas także im umożliwiono by udział za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Wojewódzki sąd administracyjny orzekł nieważność uchwały, ale z innego powodu niż postępowanie przewodniczącego rady gminy.

Mianowicie Sąd uznał, że roczny program współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami jest aktem prawa miejscowego, co wiąże się z obowiązkiem opublikowania go w dzienniku urzędowym odpowiedniego województwa. Tymczasem przedmiotowa uchwała miała wejść w życie z dniem jej podjęcia. Spowodowało to jej nieważność w całości.

WSA nie przychylił się natomiast do zarzutów dotyczących trybu obrad.

Sąd stwierdził, że sesja, na której podjęto uchwałę, zwołana została w trybie zwykłym (nazwanym również stacjonarnym). Dopuszczenie do uczestnictwa dwóch radnych w formie zdalnej nie zmieniło, w ocenie WSA, stacjonarnego charakteru obrad. Zawiadomienie o odbyciu sesji zawierało informację o rozpatrzeniu projektu zaskarżonej uchwały, a wojewoda nie zakwestionował otrzymania go przez radnych. To zatem do radnych, którzy nie mogli uczestniczyć w sesji, należało usprawiedliwienie nieobecności. Sąd podkreślił, że radni dopuszczeni do udziału w formie zdalnej sami wystąpili z dotyczącą tego inicjatywą. Natomiast jeden z radnych, który nie mógł uczestniczyć w sesji, jeszcze dzień wcześniej brał udział w posiedzeniu komisji rady gminy. Sąd podkreślił, że co do zasady nieobecność poszczególnych radnych na sesji nie uniemożliwia przeprowadzenia sesji, o ile obecna jest co najmniej połowa składu rady.

Wyrok nie jest prawomocny.

Z uzasadnienia omówionego orzeczenia wynika, że zdaniem Sądu (w okresie zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii[2]) kompetencja przewodniczącego rady gminy obejmuje nie tylko zwołanie sesji rady gminy w trybie zdalnym, ale również dopuszczanie udziału niektórych radnych w formie zdalnej przy zachowaniu trybu stacjonarnego. WSA wyraźnie podkreślił bowiem, że sesja miała charakter stacjonarny. Tymczasem przepisy nie regulują wprost takiej sytuacji. Zagadnienie nie należy do oczywistych i otwarte pozostaje pytanie o ewentualne kształtowanie się w tym zakresie linii orzeczniczej.

[1] Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 25 maja 2021 r., sygn. II SA/Ol 207/21, www.orzeczenia.nsa.gov.pl.

[2] Na podstawie art. 15 zzx ust. 1 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842 ze zm.).

Dopuszczenie do udziału w sesji niektórych radnych w formie zdalnej