Projekty na rzecz mieszkańców - co z PIT?

W wielu gminach realizowane są różne programy tworzone zarówno w interesie gminy, jak i jej mieszkańców. Dotyczą one przykładowo montowania instalacji OZE, budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, usług usuwania azbestu, wymiany źródeł ciepła czy budowy nowych przyłączy do sieci kanalizacji sanitarnej. Pojawia się wówczas pytanie, czy uzyskiwane przez mieszkańców korzyści, w związku z udziałem w takich projektach powodują po ich stronie powstanie przychodu, który powinien być opodatkowany, a po stronie gminy występują obowiązki informacyjne?

Z analizy interpretacji podatkowych wydawanych w indywidualnych sprawach wynika, że istotne znaczenie w pierwszej kolejności będą miały uregulowania danego projektu oraz tytuł prawny do sfinansowania określonych świadczeń.

Przykładowo w przypadku dotacji celowych znajdzie zastosowanie zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT. Przepis ten wskazuje, że wolne od podatku dochodowego są dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych otrzymane z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

W interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 lipca 2020 r. (sygn. 0115-KDIT2.4011.477.2020.1.ES) wprost wyjaśniono, że „Udzielane przez jednostkę samorządu terytorialnego dotacje celowe (w rozumieniu ustawy o finansach publicznych) na dofinansowanie kosztów budowy nowych przyłączy do sieci kanalizacji sanitarnej, stanowić będą dla mieszkańców Gminy przychód korzystający ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek sporządzenia dla ww. mieszkańców, którzy skorzystają z przedmiotowej dotacji i uzyskają przychód z innych źródeł, informacji PIT-11”.

Ze zwolnienia z opodatkowania mogą również skorzystać mieszkańcy otrzymujący nieodpłatne świadczenia lub świadczenia częściowo odpłatne oraz świadczenia rzeczowe (w naturze) finansowane lub współfinansowane ze środków jednostek samorządu terytorialnego w ramach rządowych programów (zob. art. 21 ust. 1 pkt 114 ustawy o PIT).

Jednej z takich spraw dotyczyła interpretacja DKIS z 23 maja 2019 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.204.2019.1.AK, w której pytano o skutki podatkowe otrzymanych przez mieszkańców nieodpłatnych świadczeń w postaci sfinansowania usługi obejmującej odbiór, transport i unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest z obszaru Gminy. Organ stwierdził, że wartość tychże nieodpłatnych świadczeń co prawda będzie stanowiła dla mieszkańców przychód z innych źródeł, jednak będzie on korzystał ze zwolnienia. Wynika to z faktu, że przychód ten będzie finansowany z udziałem środków pochodzących z budżetu gminy w ramach programu rządowego.

Natomiast w przypadku programów unijnych dotyczących instalacji OZE organy podatkowe uznają, że po stronie mieszkańców w ogóle nie powstaje przychód. Dotyczy to zarówno montażu instalacji OZE, korzystania z nich w okresie trwałości projektu, jak i zasad ich nabywania po upływie tego okresu. Organy argumentują to faktem, że zasady udziały w projekcie są dla wszystkich odbiorców (mieszkańców) takie same, a więc nie mają charakteru indywidualnego. Nie można w związku z tym mówić o powstaniu przysporzenia majątkowego dla konkretnego mieszkańca. Tylko w przypadku gdyby konkretny, zindywidualizowany mieszkaniec korzystał z instalacji lub nabył instalację na preferencyjnych zasadach w stosunku do innych mieszkańców, powstałby u niego przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w związku z realizacją projektu dotyczącego instalacji OZE po stronie mieszkańców nie powstaje przychód z innych źródeł. W konsekwencji również w tej sytuacji na gminie nie będzie ciążył obowiązek sporządzenia tym osobom informacji PIT-11.

Podsumowując należy wyjaśnić, że niezależnie od tego, czy po stronie mieszkańca nie powstanie w ogóle przychód z innych źródeł, czy przychód ten powstanie, ale będzie korzystał ze zwolnienia podatkowego, po stronie gminy nie pojawią się obowiązki informacyjno-podatkowe z tego tytułu. Przede wszystkich gmina nie będzie zobowiązana do wystawienia informacji PIT-11 (która w zakresie przychodów z innych źródeł zastąpiła PIT-8C).

Katarzyna Lewandowska

doradca podatkowy w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, konsultant, specjalizuje się w zakresie podatków dochodowych oraz podatków i opłat lokalnych.

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu