Minister Sprawiedliwości jako wnioskodawca, zaproponował zmiany w Kodeksie cywilnym. Miałyby one objąć m.in. przerwanie biegu przedawnienia.
02 października b.r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz.1145 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 875)[1] [dalej także jako: projekt]. Wnioskodawcą rzeczonego aktu jest Minister Sprawiedliwości.
Zgodnie z art. 1 pkt 1) projektu, zmiany dotyczyć mają m.in. art. 123 Kodeksu cywilnego [dalej także: KC] tj. przerwania biegu przedawnienia.
Stosownie do obowiązującego brzmienia zacytowanego przepisu bieg przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;
- przez wszczęcie mediacji.
W uzasadnieniu projektowanych zmian wskazano, że z uwagi na obowiązujące brzmienie art. 123 KC: „kontrowersje (…) budzi kwestia, czy drugi i kolejne wnioski o zawezwanie do próby ugodowej lub wszczęcie mediacji, stanowią czynność, która zmierza bezpośrednio do dochodzenia roszczenia, a tym samym, czy wywołują skutek przerwy biegu przedawnienia”[2]. Innymi słowy wskazuje się, że w praktyce obserwuje się zjawisko polegające na składaniu przez wierzycieli kolejnych wniosków o zawezwanie do próby ugodowej, co bardzo często ma na celu jedynie przerwanie biegu przedawnienia[3]. Zdaniem autorów projektu, powyższe działanie stoi w sprzeczności z istotą instytucji przedawnienia, której celem jest: „stabilizacja stosunków prawnych, pewność obrotu prawnego, dyscyplinowanie wierzyciela do szybkiego dochodzenia praw i wreszcie ochrona dłużnika przed zbyt długo trwającym stanem niepewności co do istnienia obowiązku”[4]. Co więcej, w opinii autorów projektu, powyższa praktyka może prowadzić do sytuacji, w której roszczenie nigdy nie ulegnie przedawnieniu.
W konsekwencji, autorzy projektu podkreślają, że: „mając na uwadze powyższe kontrowersje związane z nadużywaniem przez wierzycieli instytucji zawezwania do próby ugodowej zdecydowano się wprowadzić wyraźną regulację, że tylko pierwsze zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia”[5]
Stosownie do projektowanego brzmienia art. 123 KC bieg przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, z zastrzeżeniem pkt 3 i 4;
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;
- przez pierwsze wszczęcie mediacji
- przez pierwsze zawezwanie do próby ugodowej.
Skutkiem powyższej zmiany miałoby być, zdaniem autorów projektu, rozwikłanie sporu dotyczącego skuteczności ponawianych wniosków o zawezwanie do próby ugodowej, jak również dotyczącego obowiązku badania przez sąd intencji wnioskodawcy[6].
Przerwanie biegu przedawnienia następowałoby zatem tylko przy pierwszym wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, oraz odpowiednio – tylko przy pierwszym wszczęciu mediacji.
Projekt znajduje się obecnie na etapie opiniowania tj. we wstępnej fazie prac legislacyjnych. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów został określony na IV kwartał 2020r.[7]
[1] https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12338855/katalog/12725884#12725884 tj. nr UD111
[2] https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12338855/12725884/12725885/dokument468417.pdf
[3] Ibidem.
[4] Ibidem.
[5] Ibidem.
[6] Ibidem.
[7] https://bip.kprm.gov.pl/kpr/bip-rady-ministrow/prace-legislacyjne-rm-i/prace-legislacyjne-rady/wykaz-prac-legislacyjny/r152689735,Projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-Kodeks-cywilny.html
Piotr Kołodziejczak 
Martyna Krystman