Prawo Dla Samorządu

Trwają prace nad nowelizacją rozporządzenia w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego, związane m.in. z gospodarką odpadami komunalnymi.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z 19 lipca 2019 roku wprowadziła do ustawy dwa nowe przepisy sankcyjne.

Zgodnie z pierwszym z nich kto wbrew obowiązkowi określonemu w art. 6m ust. 1 i 2 ustawy nie składa deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi podlega karze grzywny (art. 10 ust. 2b). Tej samej karze podlega ten kto wbrew złożonej informacji, o której mowa w art. 6m ust. 1b pkt 7 ustawy (informacje dotyczące posiadania kompostownika przydomowego i kompostowania w nim bioodpadów stanowiących odpady komunalne), nie posiada kompostownika przydomowego lub nie kompostuje w nim bioodpadów stanowiących odpady komunalne (art. 10 ust. 2c).

Pomimo obowiązywania tych przepisów od ponad 10 miesięcy ich rzeczywiste znaczenie pozostało niewielkie. Wynikało to w znacznej mierze z braku możliwości ich stosowania przez strażników straży gminnych.

Zgodnie bowiem z art. 95 § 4 ustawy Kodeks postępowania w sprawach wykroczeń jeżeli uprawnienie dla funkcjonariuszy określonego organu (w tym strażnika straży gminnej) do nakładania grzywien wynika z innej ustawy, a ustawa ta nie określa wykroczeń, do których stosuje się postępowanie mandatowe (z czym mamy do czynienia w przypadku ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach), zakres wykroczeń, za które można nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego, określa, w drodze rozporządzenia, właściwy minister, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, mając na względzie konieczność zapewnienia szybkiej reakcji na fakt popełnienia wykroczenia, a także potrzebę należytej ochrony dóbr szczególnie narażonych na naruszenia ze strony sprawców wykroczeń. Rozporządzenie to określa jednocześnie warunki i sposób wydawania upoważnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.

Na podstawie tego przepisu zostało wydane rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. Przewiduje ono obecnie, że strażnicy są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w art. 10 ust. 1-2a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

W dniu 22 czerwca 2020 roku na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt nowelizacji ww. rozporządzenia zakładający m.in. poszerzenie zakresu kompetencji mandatowych strażników straży gminnych o dwa nowe wykroczenia wprowadzone do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

W uzasadnieniu projektu rozporządzenia nowelizującego wskazano, że „jak wynika z dotychczasowych doświadczeń strażników gminnych (miejskich), znaczna część właścicieli nieruchomości nie wypełnia swoich obowiązków wynikających z przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W trakcie przeprowadzanych kontroli często ujawniane są przypadki świadomej nieprawidłowej segregacji odpadów, pomimo złożonej deklaracji wskazującej na taką segregację, w tym przypadki całkowitego braku segregacji, gdzie wszystkie odpady umieszczane są w pojemniku na odpady zmieszane. Przy tym obecna możliwość zwolnienia właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi z części opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi kompostujących bioodpady stanowiące odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, może skłonić część właścicieli nieruchomości do zadeklarowania posiadania kompostownika i kompostowania bioodpadów, a w rzeczywistości składowania takich odpadów w innych miejscach.”. Zdaniem projektodawców „dodanie omawianych uprawnień mandatowych strażnikom gminnym (miejskim) umożliwi sprawne karanie faktu niedopełnienia obowiązku złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi lub nieposiadania kompostownika przydomowego lub nieskładowania w nim bioodpadów stanowiących odpady komunalne, mimo takiej deklaracji. Realizacja zadań przez strażników gminnych (miejskich) w tych obszarach, w znacznym stopniu wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w gminach przez ograniczenie zachowań niezgodnych z obowiązującym porządkiem prawnym.”.

Projekt rozporządzenia nowelizującego poddawany jest obecnie konsultacjom i opiniowaniu, w tym przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Przewidziane w nim zmiany mają wejść w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia podpisanego rozporządzenia

Nowe uprawnienia strażników gminnych w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi