22.07.2020


Co można nakazać wójtowi w ramach określenia kierunków jego działania?

KATEGORIA: Wokanda

Uchwały rady gminy w sprawie ustalenia kierunków działania wójta nie mogą wkraczać w zakres kompetencji wójta związanych z załatwianiem konkretnych spraw

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokami z dnia 16 czerwca 2020 roku (sygn. II SA/Kr 306/20) oraz z dnia 25 czerwca 2020 roku (sygn. III SA/Kr 365/20) oddalił skargi rady gminy (Rady Miejskiej Krakowa) na rozstrzygnięcia nadzorczej Wojewody Małopolskiego stwierdzające nieważność dwóch uchwał  w sprawie ustalenia kierunków działania wójta (Prezydenta Miasta Krakowa). Orzeczenia te zapadły w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Rada gminy działając na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym (
do wyłącznej właściwości rady gminy należy stanowienie o kierunkach działania wójta) podjęła uchwały w sprawie:

  1. ustalenia kierunków działań dla wójta mających na celu opracowanie programu budowy tzw. przydrożnych ogrodów deszczowych na terenie gminy;
  2. ustalenia kierunków działań dla wójta dotyczących wprowadzenia czasowego zakazu wjeżdżania na teren części gminy samochodów ciężarowych o masie całkowitej większej niż 12 ton.

Obie uchwały zostały zakwestionowane w trybie nadzorczym przez Wojewodę Małopolskiego. W ocenie organu nadzoru treść uchwał wykracza poza zakres upoważnienia ustawowego przyznanego organowi stanowiącemu. Wojewoda powołując się na wcześniejsze orzecznictwo sądów administracyjnych wskazał, że uchwały rad gmin w przedmiotowym zakresie należą do aktów wydawanych w sferze wewnętrznej działania organów gminy, zawierających wytyczne dla tego organu. Wytyczne te nie mogą jednak przybierać charakteru polecenia konkretnego sposobu załatwienia danej sprawy. Tym samym zdaniem Wojewody w zakresie upoważnienia zawartego w art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym  nie mieści się nakazanie stosowania konkretnych rozwiązań prawnych ani też załatwienie konkretnej sprawy. W takim zakresie uchwała wykracza poza zakres określony powołanym wyżej przepisem. Ustawodawca upoważnił bowiem radę gminy do stanowienia o kierunkach działania wójta, a nie do określenia form działania. Wytyczne organu stanowiącego nie mają charakteru wiążącego dla organu wykonawczego – nie mogą przybierać postaci konkretnych poleceń.

W ocenie Wojewody „Kierunki działania organu, a zatem wytyczne w zakresie postępowania ze swej istoty stanowić mają o rekomendacji dla określonych działań natomiast nie powinny przesądzać o ostatecznej ich treści. Zaprzeczeniem tego rodzaju rozumienia wytycznych, zaleceń kierowanych względem organu wykonawczego będzie taka ich redakcja, która wskazuje na obligatoryjną ich treść, a tym samym używanie w ramach uchwały zwrotów i słów wskazujących na ich wiążący charakter względem organu wykonawczego. Uchwały kierunkowe podejmowane przez organ stanowiący ze swej natury nie mają charakteru wiążącego, a jedynie wyznaczają postulowany (rekomendowany) sposób działania organu wykonawczego gminy.”

Rada gminy zaskarżyła oba rozstrzygnięcia nadzorcze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie zarzucając im naruszenie m.in. art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym polegające na błędnym uznaniu, że rada gminy podejmując uchwałę w sprawie ustalenia kierunków działania dla wójta działała z przekroczeniem ustawowo przyznanych jej kompetencji. Organ stanowiący gminy zarzucił także rozstrzygnięciom nadzorczym naruszenie art. 16 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez dokonanie przez Wojewodę Małopolskiego niezgodnej z prawem ingerencji w samodzielność oraz jej organów, w zastrzeżone ustawą zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej.

Zdaniem skarżącej zakwestionowane uchwały nie zawiera poleceń ani nakazów adresowanych do organy wykonawczego gminy, a regulacje w niej zawarte określają jedynie cel podjęcia przedmiotowej uchwały, w sposób bardzo ogólny wyznaczają strategię działania dla organu wykonawczego. Rada gminy ustaliła tym samym jedynie kierunki działania dla organu wykonawczego, polegające na podjęciu wszelkich możliwych, koniecznych i prawnie dopuszczalnych działań. Rada gminy w żaden sposób nie narzuciła sposobu realizacji zamierzenia będącego przedmiotem uchwały, określając jedynie cel i intencje podjęcia przedmiotowej uchwały.

 

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokami z dnia 16 czerwca 2020 roku (sygn. II SA/Kr 306/20) oraz z dnia 25 czerwca 2020 roku (sygn. III SA/Kr 365/20) oddalił obie skargi rady gminy.

Sąd I instancji – odwołując się do wcześniejszego orzecznictwa sądów administracyjnych – wskazał, że „przepis art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy upoważnia gminę do wydawania aktów w sferze wewnętrznej działania organów gminy. Akty te winny jednak zawierać wyłącznie wytyczne, zalecenia lub wskazówki dla organu wykonawczego.”. Sąd przywołał także stanowisko wyrażone przez NSA w wyroku z dnia 19 września 2017 r. (II GSK 3514/15, Lex nr 2404511), zgodnie z którym "podejmowana na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy tzw. uchwała kierunkowa może wskazać priorytety, którymi organ wykonawczy powinien się kierować podczas wykonywania uchwały. Na podstawie tego upoważnienia ustawowego rada gminy nie może natomiast nakazywać organowi wykonawczemu stosowania konkretnych rozwiązań prawnych ani też narzucać sposobu załatwienia konkretnej sprawy. Tego rodzaju uchwały nie mogą nakazywać organowi wykonawczemu określonych konkretnych zachowań, ani też obligować go do określonych konkretnych działań".

Sąd podkreślił, że uchwały podejmowane na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym „nie mogą wkraczać w zakres kompetencji należnych ustawowo wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) z mocy ustawy, naruszałoby to bowiem ustawowy podział kompetencji pomiędzy organami gminy.”. To wójt – zdaniem Sądu – ma ustawowo przypisaną kompetencję do określania sposobu wykonywania uchwał rady gminy, przez co należy rozumieć wskazanie środków finansowych i rzeczowych koniecznych do wykonania uchwały, ustalenie harmonogramu jej realizacji, wyznaczenie osób odpowiedzialnych za wykonanie uchwały lub poszczególnych jej elementów itp. Organ stanowiący nie może nakazywać organowi wykonawczemu stosowania konkretnych rozwiązań prawnych ani też narzucać sposobu załatwienia konkretnej sprawy. Tego rodzaju uchwały nie mogą zatem nakazywać organowi wykonawczemu podejmowania określonych, konkretnych działań.

Za całkowicie bezzasadny Sąd uznał zarzuty podniesione w skardze dotyczące naruszenia przepisów Konstytucji RP, w tym art. 16 ust. 2.

Oba orzeczenia nie są prawomocne.



Autor:
Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego


TAGI: Rada gminy, Rozstrzygnięcie nadzorcze, Wójt,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu