Prawo Dla Samorządu

Na skutek epidemii koronawirusa ustawodawca zdecydował się przedłużyć do końca roku terminy na dostosowanie gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi do ubiegłorocznej nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

Dłuższe okresy przejściowe

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 roku o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw wprowadziła szereg niezwykle istotnych zmian związanych z funkcjonowaniem gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi. Z uwagi na skalę i zakres kolejnej nowelizacji tzw. „ustawy śmieciowej” ustawodawca zdecydował się na dość rozbudowane przepisy przejściowe nakazujące co do zasady (z pewnymi wyjątkami) dostosować gminne systemy gospodarowania odpadami komunalnymi do znowelizowanych przepisów w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, co miało miejsca 6 września 2019 roku (szerzej: Kiedy wchodzi w życie nowelizacja ustawy śmieciowej?).

Cześć gmin i związków międzygminnych realizujących zadania z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi wywiązała się już z tych obowiązków dokonując nowelizacji dotychczasowych uchwał odpadowych lub zastępując je nowymi aktami prawa miejscowego. Niektóre gminy czy związki czekały jednak z podjęciem ostatecznych decyzji m.in. z uwagi na trwające procedury konsultacji i uzgodnień planowanych zmian. Procedury te zostały przerwane lub znacząco utrudnione na skutek epidemii koronawirusa.

Z uwagi na powyższe ustawodawca zdecydował się na wydłużenie okresów przejściowych. Stosowne zmiany zostały zawarte w ustawie z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.

Na skutek wejścia w życie tej nowelizacji rada gminy jest obowiązana dostosować uchwały wydane przed 6 września 2019 roku na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach do przepisów znowelizowanych ustawą nowelizującą z dnia 19 lipca 2019 roku w terminie do dnia 31 grudnia 2020 r.

Jeżeli w dniu 6 września 2019 roku do rodzinnego ogrodu działkowego w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2176) położonego na obszarze danej gminy stosowało się roczną stawkę ryczałtową zamiast rozliczenia pojemnikowo-workowego typowego dla nieruchomości niezamieszkanych stawka ta obowiązuje do dnia wejścia w życie uchwały ustalającej stawkę opłaty za pojemnik lub worek określonej zgodnie ze znowelizowanymi przepisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2020 r.

Stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za pojemnik lub worek, określona w uchwale wydanej przed 6 września 2019 roku, wyższa niż stawka odpowiednio za pojemnik lub worek określona w art. 6k ust. 2a pkt 5 znowelizowanej w 2019 roku ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach obowiązuje do dnia wejścia w życie uchwały wydanej na podstawie znowelizowanych przepisów, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2020 r.

Praktyczne znaczenia zmian

Przedmiotowa zmiana ustawy nowelizującej z 19 lipca 2019 roku pozostaje bez znaczenia dla gmin, które dokonały już dostosowania swoich systemów gospodarowania odpadami komunalnymi do zmienionych przepisów. Gminy te nie mają możliwości nawet czasowego powrotu do wcześniejszych rozwiązań.

Gminy, które nie dokonały jeszcze wszystkich zmian mają więcej czasu na ich wypracowanie i przeprocedowanie. Podejmowane w tym zakresie uchwały mogą wchodzić w życie z dniem 1 stycznia 2021 roku.

Dotyczy to w szczególności wprowadzenia obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, wprowadzenia nowych frakcji odpadów na PSZOK, zmiany częstotliwości odbioru niektórych frakcji odpadów komunalnych na terenach wiejskich, zmiany zasad odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości niezamieszkanych objętych zorganizowanym przez gminę systemem odbioru (o ile przyjmie się w tym zakresie stanowisko prezentowane przez Ministerstwo Klimatu) czy zmiany stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi dotyczących nieruchomości niezamieszkanych.

W konsekwencji gminy, które jeszcze nie zmieniły swoich uchwał mogą dłużej stosować dotychczasowe stawki opłat za pojemniki i worki, nawet wówczas gdy są wyższe od stawek maksymalnych wynikających ze znowelizowanej ustawy.

Odrębną kwestią pozostaje możliwość zmiany terminów wejścia w życie uchwał już podjętych, w których data wejścia w życie została określona na koniec pierwotnego okresu przejściowego. W takich sytuacjach należy dopuścić możliwość nowelizacji tych uchwał w wydłużenie okresu vacatio legis do końca bieżącego roku.

Nie sposób przy tym wykluczyć – mając na względzie dotychczasowe stanowiska Ministerstwa Klimatu – iż przed upływem okresu dostosowawczego pojawią się kolejne zmiany ustawowe wymuszające dalsze zmiany w gminnych systemach gospodarowania odpadami komunalnymi.

Więcej czasu na zmiany w gminnych systemach gospodarowania odpadami