Zmiany w Prawie geodezyjnym i kartograficznym - szybszy proces inwestycyjny?

W Dzienniku Ustaw RP z dnia 30 kwietnia 2020 r. opublikowano nowelizację ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne. Nowe przepisy zawierają szereg rozwiązań, których celem jest „usprawnienie procesu inwestycyjno-budowlanego”.

Jak podkreślają autorzy nowelizacji, ustawa rozwiązuje problem nadmiernych ograniczeń, w tym również biurokratycznych, występujących w procesie prowadzenia prac geodezyjnych i kartograficznych związanych m.in. ze zgłaszaniem prac geodezyjnych i kartograficznych, udostępnianiem materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, opłatami za przedmiotowe udostępnianie, przekazywaniem wyników prac geodezyjnych i kartograficznych oraz ich weryfikacją. Dodatkowo przewidziano zmiany w zakresie procedury uzyskiwania uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii. Nowelizacją objęto także ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, wprowadzając obowiązek cyfryzacji w odniesieniu do aktów planistycznych. Warto przyjrzeć się kilku kluczowym zmianom.

Elektroniczne akty planistyczne

Omawiana nowelizacja wprowadza istotne zmiany w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W obecnym stanie faktycznym i prawnym, w zakresie zagospodarowania przestrzennego cyfrowy dostęp do aktów planistycznych dotyczy tylko tych zbiorów, które powstały w wyniku fakultatywnych działań samorządów, co oznacza niekompletne pokrycie przestrzeni cyfrowej faktycznie obowiązującymi aktami. Ponadto wobec braku przepisów szczególnych, określających merytoryczny zakres zbiorów zagospodarowania przestrzennego, istniejące zasoby występują w różnych, niejednolitych formatach i strukturach.

Przyjęte w nowelizacji rozwiązania nakładają na organy wydające akty planowania przestrzennego obowiązek tworzenia i aktualizowania dla nich cyfrowych danych przestrzennych. Obowiązek obejmuje wszystkie rodzaje obecnie sporządzanych aktów planowania przestrzennego. Na skutek powyższych regulacji dokumenty takie jak plan zagospodarowania przestrzennego województwa, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego czy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego będą miały swoje elektroniczne wersje. Będą one zgromadzone w ogólnodostępnych zbiorach danych przestrzennych, co oznacza ułatwiony i bezpłatny dostęp do informacji w nich zawartych.

Ustawa wprowadza minimalny zakres danych przestrzennych dostępnych w formie elektronicznej i sposób prowadzenia zbiorów dotyczących aktów planowania przestrzennego. Powyższe ma ujednolicić sposób ich prowadzenia w skali całego kraju. Wskazany obowiązek po stronie organów planistycznych umożliwi także uzyskanie pełnej i rzetelnej informacji o ustaleniach planistycznych. Rozwiązanie to może okazać się szczególnie korzystne dla inwestorów, bowiem znacząco ułatwi i usprawni dostęp do informacji o przeznaczeniu wybranego terenu, będącego przedmiotem ich zainteresowania.

Ułatwienia dla geodetów – przyspieszenie procesu inwestycyjnego?

Nowym rozwiązaniem przewidzianym w ustawie jest wprowadzenie opłaty zryczałtowanej za udostępnianie materiałów z Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego [dalej jako: „pzgik”] wykonawcom prac geodezyjnych w związku ze zgłoszeniem wykonywania tych prac.

Przyjęta przez ustawodawcę metodologia ustalania wysokości opłat ryczałtowych zakłada ustalanie ich wysokości w oparciu o kryterium powierzchniowe (opłata ma być uzależniona od wielkości obszaru wskazanego w zgłoszeniu lub jego uzupełnieniu). W środowisku branżowym geodetów rozwiązanie to budzi wątpliwości, jako że nie uwzględnia ono specyfiki prac geodezyjnych. Podkreśla się, że ewentualne spory dotyczące ustalania wysokości tych opłat mogą doprowadzić do wydłużenia procedury geodezyjnej (a nie – jak zakładali projektodawcy – do jej usprawnienia).

W ustawie przewidziano jednocześnie bezpłatne udostępnianie materiałów wykonawcom prac geodezyjnych zgłaszanych do Głównego Geodety Kraju lub marszałków województw. Powyższa regulacja oznacza odejście od dotychczasowej reguły odpłatności za poszczególne materiały pzgik udostępniane wykonawcom prac geodezyjnych w związku ze zgłoszoną pracą geodezyjną. Dotychczasowa regulacja była krytykowana jako zbyt skomplikowana oraz skutkująca pobieraniem przez wykonawców minimalnej ilości materiałów ze względów ekonomicznych. Zdaniem autorów nowelizacji, oszczędne korzystanie z materiałów pzgik przy wykonywaniu prac geodezyjnych ma negatywne przełożenie na jakość tych prac.

Nadto, nowelizacja wprowadza możliwość rozpoczęcia prac geodezyjnych w każdej chwili. Zgłoszenia prac geodezyjnych będzie można dokonać w ciągu 5 dni roboczych od dnia rozpoczęcia tych prac.

Usprawnienie prowadzenia ewidencji gruntów i budynków

W celu usprawnienia aktualizacji danych w ewidencji gruntów i budynków [dalej jako: „egib”], a tym samym przyspieszenia realizacji prac geodezyjnych, ustawa zakłada zmianę dotychczasowej procedury. Zgodnie z art. 24 ust. 2b pkt 1 lit. h) pgik aktualizacja informacji zawartych w egib w oparciu o materiały znajdujące się w pzgik odbywać się będzie z urzędu, w drodze czynności materialno-technicznej. Powyższa regulacja nie będzie jednak naruszać ogólnej zasady wyrażonej w art. 20 ust. 2b ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne, zgodnie z którą dokonanie zmian w egib w zakresie danych podmiotowych możliwe będzie jedynie w drodze modernizacji tej ewidencji lub w drodze decyzji administracyjnej.

Ustawa ogranicza też zakres danych przechowywanych w egib. W ewidencji nie będą rejestrowane: informacje o wpisaniu nieruchomości do rejestru zabytków, informacje, czy obszar jest objęty formą ochrony przyrody, wartość katastralna nieruchomości oraz informacje dotyczące umów dzierżawy.

Znowelizowane przepisy zakładają, iż będzie można bezpłatnie, w formie elektronicznej uzyskać dostęp do znaczącej ilości danych, w tym ortofotomapy, danych z bazy danych obiektów topograficznych, szczegółowych danych pomiarowych, informacji o działkach gruntu i posadowionych budynkach.

Podsumowanie

Zdaniem Ministerstwa Rozwoju dzięki wprowadzonym zmianom czas potrzebny na załatwienie formalności związanych z pracami geodezyjnymi skróci się o dwie trzecie – średnio z 60 do 18 dni. Oznacza to, że krótszy będzie czas potrzebny na realizację każdej inwestycji.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z określonymi wyjątkami. Jeden z nich dotyczy wejścia w życie art. 5 ustawy nowelizującej, który wprowadza zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (zakres cyfryzacji planowania przestrzennego) – przepis ten wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Nadto, ustawa przewiduje 2-letni okres (od dnia wejścia w życie przepisów nowelizujących upzp) na utworzenie elektronicznych zbiorów istniejących aktów planistycznych.

Kinga Grzelak

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu