Prawo Dla Samorządu

Aktualnie przesłanki dozwalające na modyfikację umów o zamówienia publiczne zostały zakodowane w art. 144 P.z.p. Powyższe ulegnie zmianie i do materii modyfikacji umów odnosić będzie się art. 454 i 455 nowego P.z.p. Odmienny sposób ukształtowania regulacji dotyczących zmian umów zawieranych w reżimie P.z.p., pozwala rozwiać niektóre spośród aktualnie występujących wątpliwości, mogąc jednocześnie rodzić nowe.

W poszukiwaniu zmian nieistotnych

Katalog wyraźnie wyrażonych przesłanek modyfikacji umowy, w nowym P.z.p., został uszczuplony o odpowiednik aktualnego art. 144 ust. 1 pkt 5 P.z.p., zgodnie z którym dopuszczalne są zmiany umów, niezależnie od ich wartości, jeżeli nie są istotne w rozumieniu art. 144 ust. 1e P.z.p. Nieprzewidzenie w art. 455 ust. 1, że taka zmiana jest dopuszczalna, nie wyłącza możliwości jej przeprowadzenia. Zgodnie z art. 454 ust. 1 „istotna zmiana zawartej umowy wymaga przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia”. Wnioskując z przeciwieństwa „nieistotna” zmiana zawartej umowy nie będzie skutkować koniecznością przeprowadzenia nowego postępowania i będzie możliwa do dokonania w formie aneksu.

Na poparcie, zasadności ww. wniosku powołać można dopuszczalną prawnie praktykę dokonywania zmian nieistotnych w oparciu o art. 144 ust. 1 w brzmieniu sprzed nowelizacji z dnia 22 czerwca 2016 r. jak również uzasadnienie rządowego projektu ustawy – Prawo zamówień publicznych (druk nr 3624) w którym wskazano, że „Przepisy określające przypadki, w których wyjątkowo dopuszczalne są zmiany umowy bez przeprowadzenia nowego postępowania, zostały przeredagowanea, aby w jaśniejszy sposób oddać zakres dopuszczalnych zmian umowy określonych w prawie unijnym i nie zawierają merytorycznych zmian w stosunku do obowiązujących rozwiązań. Przypadki te można podzielić na cztery kategorie:

zmiany, które nie mają istotnego wpływu na konkurencję (art. 454 ust. 1 w zw. z ust. 2 projektu ustawy);
zmiany, które zostały z góry przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia (art. 455 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. a projektu ustawy);
zmiany, które zostały uznane przez projektodawcę za merytorycznie uzasadnione (art. 455 ust. 1 pkt 2 lit. b i c, pkt 3 i 4 projektu ustawy);
zmiany, których wartość nie przekracza progu bagatelności (art. 455 ust. 2 projektu ustawy).”

Zmiana istotna i nieistotna

Sposób definiowania „istotności” zmiany w art. 454 ust. 2 nowego P.z.p. i art. 144 ust. 1e P.z.p. uległ zmianie.

art. 144 ust. 1e P.z.p.

art. 454 ust. 2 nowego P.z.p.

Zmianę postanowień zawartych w umowie lub umowie ramowej uznaje się za istotną, jeżeli:

Zmiana umowy jest istotna,

1) zmienia ogólny charakter umowy lub umowy ramowej, w stosunku do charakteru umowy lub umowy ramowej w pierwotnym brzmieniu;

jeżeli powoduje, że charakter umowy zmienia się w sposób istotny w stosunku do pierwotnej umowy, w szczególności jeżeli zmiana:

2) nie zmienia ogólnego charakteru umowy lub umowy ramowej i zachodzi co najmniej jedna z następujących okoliczności:

a) zmiana wprowadza warunki, które, gdyby były postawione w postępowaniu o udzielenie zamówienia, to w tym postępowaniu wzięliby lub mogliby wziąć udział inni wykonawcy lub przyjęto by oferty innej treści,

1) wprowadza warunki, które gdyby zostały zastosowane w postępowaniu o udzielenie zamówienia, to wzięliby w nim udział lub mogliby wziąć udział inni wykonawcy lub przyjęte zostałyby oferty innej treści;

b) zmiana narusza równowagę ekonomiczną umowy lub umowy ramowej na korzyść wykonawcy w sposób nieprzewidziany pierwotnie w umowie lub umowie ramowej,

2) narusza równowagę ekonomiczną stron umowy na korzyść wykonawcy, w sposób nieprzewidziany w pierwotnej umowie;

c) zmiana znacznie rozszerza lub zmniejsza zakres świadczeń i zobowiązań wynikający z umowy lub umowy ramowej,

3) w sposób znaczny rozszerza albo zmniejsza zakres świadczeń i zobowiązań wynikający z umowy;

d) polega na zastąpieniu wykonawcy, któremu zamawiający udzielił zamówienia, nowym wykonawcą, w przypadkach innych niż wymienione w ust. 1 pkt 4.

4) polega na zastąpieniu wykonawcy, któremu zamawiający udzielił zamówienia, nowym wykonawcą w przypadkach innych, niż wskazane w art. 455 ust. 1 pkt 2.

Jak podniesiono, w uzasadnieniu projektu „przepis art. 454 ust. 2 zawiera również przykładowy („w szczególności”) katalog zmian, które zostały uznane przez projektodawcę za istotne. Katalog nie jest wyczerpujący. Również inne przypadki zmian mogą być uznane za istotne, jeżeli spełnione są ogólne kryteria definicji „istotnej zamiany umowy”. W rezultacie należy uznać, że okoliczności szczególne aktualnie wymienione w art. 144 ust. 1e pkt 2 lit a) – d) P.z.p. i występujące obok „zmiany ogólnego charakteru umowy” („nie zmienia ogólnego charakteru umowy” i zachodzi co najmniej jedna okoliczność) zostały przekonwertowane w przypadki sytuacji które powodują, że „charakter umowy zmienia się w sposób istotny” (art. 454 ust. 2 nowego P.z.p.). Otwarty katalog mierników „istotności zmiany”, w rozumieniu art. 454 ust. 2 nowego P.z.p., nadal będzie kreował pas szarości, utrudniający jednoznaczne ustalenie czy zmiana jest dopuszczalna jako nieistotna, czy też w celu jej dokonania, niezbędne jest oparcie się na jednej z przesłanek przewidzianych w art. 455 nowego P.z.p.

Nieistotne zmiany umów w nowym P.z.p