Prawo Dla Samorządu

Jednym z pewników zamówień publicznych jest to, że wraz z kolejną zmianą przepisów P.z.p. należy spodziewać się modyfikacji regulacji dotyczących rażąco niskiej ceny. Trend ten pozostaje niezmienny – nowe P.z.p. również wprowadza odmienności we wskazanym zakresie. Modyfikacji ulegnie katalog ofert, których ceny będą uwzględniane przy obliczaniu średniej arytmetycznej, stanowiącej punkt odniesienia względem podejrzanie korzystnej propozycji transakcyjnej.

Nieuwzględnianie ofert odrzuconych

art. 90 ust. 1a P.z.p.

art. 224 ust. 2 pkt 1 nowego P.z.p.

W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 P.z.p. lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w zakresie rażąco niskiej ceny, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.

W przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1, 5 i 10 nowego P.z.p., zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w zakresie rażąco niskiej ceny, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.

Powyższe zestawienie ukazuje, że wraz z wejściem w życie nowego P.z.p., przy obliczaniu średniej arytmetycznej, zamawiający nie będzie uwzględniać cen zaproponowanych w ofertach, podlegających odrzuceniu ze względu na:

złożenie po terminie składania ofert,
niezgodność treści z warunkami zamówienia,
błędy w obliczeniu ceny lub kosztu.

Propozycje cenowe zawarte w pozostałych ofertach, w tym obarczonych wadami skutkującymi odrzuceniem na podstawie przesłanek innych niż wyżej wymienione, będą nadal uwzględniane przy obliczaniu średniej arytmetycznej.

Katalog ofert, których ceny powinny zostać uwzględnione przy ustalaniu średniej arytmetycznej, a także tych, które spod tego obowiązku są wyłączone, wydaje się obarczony pewną dozą przypadkowości. Nie uchylono m.in. konieczności uwzględnienia propozycji transakcyjnych sformułowanych w ofertach złożonych w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji (np. proponujących rażąco wysoką cenę); niezgodnych z ustawą czy złożonych przez wykonawców niezaproszonych do składania ofert (oferty takie wykazują cechy zbieżne z ofertami złożonymi po terminie składania ofert).

Badanie rażąco niskiej ceny jako czynność wieńcząca analizę ofert

Zważając na sposób ukształtowania art. 224 ust. 2 pkt 1 nowego P.z.p., w postępowaniach, w których ceny ofertowe będą wykazywać znaczną różnorodność, czynność badania rażąco niskiej ceny powinna zostać przeprowadzona po uprzednim zbadaniu ofert pod kątem odrzucenia na podstawie 226 ust. 1 pkt 1, 5 i 10 nowego P.z.p. W praktyce najistotniejsze będzie ustalenie tego czy treść ofert pozostaje w zgodności z warunkami zamówienia oraz czy cena lub koszt nie zostały obliczone w sposób wadliwy. Przyjęcie odmiennej kolejności, może dezaktualizująco wpływać na uprzednie ustalenia co do wystąpienia ustawowo wyróżnionego czynnika sygnalizującego zasadność zwrócenia się do wykonawcy o wyjaśnienie ceny lub kosztu oferty. W rezultacie może się okazać, że wykonawca został wezwany niezasadnie. Pomimo, że zamawiający, będzie mógł wykazać, że i tak miał możliwość wezwania wykonawcy do wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 nowego P.z.p., to jednak należy mieć na względzie, że ww. uprawnienie nie powinno być nadużywane, m.in. dlatego że wykazanie przez wykonawcę, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, w sytuacji w której jest ona skalkulowana w sposób rynkowy i nieodbiegający od sposobu kalkulowania innych ofert, stanowi przysłowiowe udowadnianie nieposiadania cech parzystokopytnych zwierząt kojarzonych z państwem faraonów i piramid.

Zmiana punktu odniesienia przy badaniu rażąco niskiej ceny