Piotr Koźmiński radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, jego zainteresowania obejmują obszar finansów publicznych oraz podatków i opłat lokalnych.
17.02.2020
KATEGORIA: Wokanda
Zgodnie z art. 70 § 4 Ordynacji podatkowej [dalej: Op], bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. W przypadku nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności, przed wszczęciem egzekucji należy doręczyć podatnikowi zarówno tą decyzję, jak i postanowienie o nadaniu jej tego rygoru.
Sprawa rozstrzygnięta wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach [dalej: WSA] z dnia 13 stycznia 2020 r. (sygn. akt I SA/Gl 1323/16) dotyczyła postępowania w sprawie określenia wysokości zobowiązania w podatku od nieruchomości.
Organ I instancji (Wójt) decyzją określił Spółce wysokość zobowiązania podatkowego w tytułu podatku od nieruchomości. Organ postanowieniem nadał też ww. decyzji rygor natychmiastowej wykonalności (Samorządowe Kolegium Odwoławcze [dalej: SKO], rozpoznając postanowienie na to zażalenie utrzymało je w mocy, a Spółka wniosła na to rozstrzygnięcie skargę do WSA). Urząd Skarbowy zrealizował przy tym w całości tytuł wykonawczy, co doprowadziło do przerwania biegu przedawnienia.
SKO utrzymało w mocy decyzję Wójta. W skardze na decyzję SKO podatnik domagał się uchylenia decyzji SKO oraz poprzedzającej ją decyzji Wójta. Spółka postawiła m.in. zarzut naruszenia art. 233 § 1 pkt 1 w związku z art. 208 § 1 i art. 70 § 1 i § 4 Op przez dokonanie rozstrzygnięcia merytorycznego w sytuacji, w której nastąpiło przedawnienie zobowiązania w podatku od nieruchomości (w związku z czym należało uchylić decyzję pierwszoinstancyjną i umorzyć postępowanie).
W stanie faktycznym sprawy zastosowano środek egzekucyjny zanim doręczono decyzję, w której określono wysokość egzekwowanego zobowiązania, a także postanowienie o nadaniu jej rygoru natychmiastowej wykonalności. Zdaniem Spółki, gdy decyzja, w której określono to zobowiązanie, nie została jeszcze doręczona (a więc zgodnie z art. 212 Op, nie wywołała jeszcze skutków prawnych), egzekucji tej nie sposób uznać za zgodną z prawem. W tej sytuacji zastosowanie środka egzekucyjnego nie może wywołać skutku określonego przez art. 70 § 4 Op (polegającego na przerwaniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego).
W odpowiedzi na skargę SKO wskazało, że zastosowanie środka egzekucyjnego na podstawie decyzji, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, i która została wydana przed jego zastosowaniem, a doręczona po jego zastosowaniu skutecznie spowodowało przerwanie biegu terminu przedawnienia.
Rozstrzygnięcie WSA w Gliwicach okazało się dla podatnika korzystne. Sąd, uchylając decyzje obu organów, sprowadził istotę sporu, do ustalenia, czy doręczenie Spółce decyzji organu I instancji określające zobowiązanie w podatku od nieruchomości wraz z postanowieniem o nadaniu jej rygoru natychmiastowej wykonalności, po terminie, w którym na podstawie ww. orzeczeń wystawiono tytuł wykonawczy i zastosowano środek egzekucyjny – skutecznie przerwało bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego na podstawie art. 70 § 4 Op.
Jak wyjaśnił WSA, spełnienie skutku przerwania biegu terminu przedawnienia obwarowane jest warunkiem legalności podjętych przez organy egzekucyjne czynności egzekucyjnych i zawiadomienia dłużnika o zastosowaniu środka egzekucyjnego. Tylko w sytuacji, gdy organy egzekucyjne procedowały z zachowaniem reguł postępowania spełni się materialnoprawny warunek przerwania biegu przedawnienia wobec danego zobowiązania podatkowego. Z kolei zarówno doręczenie decyzji wymiarowej, jak i postanowienie o nadaniu tej decyzji rygory natychmiastowej wykonalności ma podstawowe znaczenie dla prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Do warunków formalnych (procesowych), jakie musza zostać spełnione należy uzyskanie przez decyzję podlegająca wykonaniu waloru ostateczności lub też statusu decyzji podlegającej natychmiastowemu wykonaniu z uwagi na wydanie w tym zakresie stosownego postanowienia. Tylko decyzje ostateczne lub decyzje, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności mogą zostać poddane egzekucji, a tym samym czynność egzekucyjna może przerwać bieg terminu przedawnienia. Przyjmuje się przy tym jednolicie, że pozbawienie decyzji waloru ostateczności (poprzez np. przywrócenie terminu do wniesienia środka odwoławczego), czy też wyeliminowanie z obrotu prawnego postanowienia o rygorze natychmiastowej wykonalności niweczy skutek materialnoprawny przerwania biegu terminu przedawnienia i powoduje, że przesłanka z art. 70 § 4 Op nie została spełniona.
Jak podkreślił Sąd, tylko akty wydane przez organy podatkowe wprowadzone do obrotu prawnego mogą podlegać egzekwowaniu. Posiadają one moc wiążącą dopiero z chwilą doręczenia ich uprawnionym stronom; nie wywierają one skutków przed ich wprowadzeniem do obrotu (akty nieistniejące). W konsekwencji więc, dopóki decyzja nie zostanie doręczona, dopóty nie wywołuje ona żadnych skutków, w tym, nie może być poddany egzekucji określony w niej obowiązek.
Piotr Koźmiński radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, jego zainteresowania obejmują obszar finansów publicznych oraz podatków i opłat lokalnych.
TAGI: Egzekucja, Ordynacja podatkowa,