Prawo Dla Samorządu

Wyraźne rozdzielenie regulacji proceduralnych właściwych dla zamówień o wartości unijnej oraz krajowej stanowi znak rozpoznawczy nowego P.z.p. Zabieg nakierowany m.in. na zwiększenie przejrzystości aktu regulującego materię zamówień publicznych, w niektórych przypadkach może być źródłem wątpliwości interpretacyjnych.

Tryb z wolnej ręki a wartość zamówienia

Tryb z wolnej ręki, tak jak obecnie, będzie znajdował zastosowanie zarówno do zamówień o wartości unijnej (art. 213 i nast. nowego P.z.p.) jak i krajowej (314 i nast. nowego P.z.p.). Tak jak aktualnie, jedną z sytuacji uzasadniających zastosowanie trybu z wolnej ręki, będzie niepowodzenie uprzedniego postępowania przeprowadzonego w trybie prokonkurencyjnym. Należy jednak zauważyć, że art. 214 ust. 1 pkt 6 nowego P.z.p. stanowi podstawę do zastosowania trybu z wolnej ręki, jeżeli uprzednio zamówienie było udzielane w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego. Z kolei art. 305 pkt 2 nowego P.z.p. wprost wymienia wyłącznie tryb podstawowy.

Obie z powyżej przywołanych przesłanek odwołują się do ściśle określonych procedur, właściwych dla zamówień unijnych (przetarg nieograniczonych i ograniczony) albo zamówień krajowych (tryb podstawowy). Ani w art. 214 ust. 1 pkt 6 ani w art. 305 pkt 2 nowego P.z.p. wprost nie przewidziano sytuacji w których zamawiający będzie chciał udzielić zamówienia z wolnej ręki, ale w warunkach zmienionej wartości zamówienia skutkującej przekwalifikowaniem zamówienia z unijnego na krajowe i vice versa. Innymi słowy w:

art. 214 ust. 1 pkt 6 nowego P.z.p. nie odwołano się do uprzedniego przeprowadzenia postępowania w trybie podstawowym, a w
art. 305 pkt 2 nowego P.z.p. nie odwołano się do uprzedniego przeprowadzenia postępowania w trybie przetargu nieograniczonego albo ograniczonego.

Zmiana wartości szacunkowej zamówienia, in plus albo in minus, nie jest zjawiskiem nagminnym, niemniej jednak w praktyce spotykanym, w szczególności jeżeli zamawiający dokonuje dostosowawczej modyfikacji zakresu zamówienia, niewpływającej w sposób istotny na warunki pierwotnego zamówienia. W ostatnim czasie zmiana taka mogła wyniknąć również ze względu na obniżenie wartości progowych (w przypadku JST z równowartości 221 000 euro [952 886 złotych] do równowartości 214 000 euro [913 630 złotych] - dla dostaw lub usług i z równowartości 5 548 000 euro [23 921 312 złotych] do równowartości 5 350 000 euro [22 840 755 złotych] - dla robót budowlanych).

Zamierzone ograniczenie czy przeoczenie?

Przepisy art. 214 ust. 1 pkt 6 i 305 pkt 2 nowego P.z.p., oprócz powyżej ukazanej kwestii, różni również to, że zakresem pierwszego z wymienionych, objęto również sytuacje w których w poprzednim postępowaniu odrzucono wszystkie oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 nowego P.z.p. (obok odrzucenia ofert na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5 nowego P.z.p., którą to sytuację obejmują oba przepisy).

Ukazana różnica, nie wydaje się uzasadniać całkowitego pozbawienia zamawiającego możliwości zastosowania trybu z wolnej ręki wyłącznie, ze względu na zmianę wartości zamówienia, w tym również w sytuacjach niezależnych od organizatora postępowania. Niemniej jednak, z uwagi na ugruntowaną tradycję ścisłej interpretacji wyjątków, w tym przesłanek stosowania trybu z wolnej ręki, nie można wykluczyć, że mankament, który wydaje się wynikać z przeoczenia ustawodawcy, wywoła negatywne konsekwencje dla zamawiających.

Zmiana wartości zamówienia a skorzystanie z wolnej ręki