Prawo Dla Samorządu

W przypadku obiektywnej niemożliwości przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy pracownika będącego radnym, dopuszczalne jest zasądzenie odszkodowania w miejsce niemożliwego uwzględnienia żądania przywrócenia do pracy radnego na nieistniejące stanowisko pracy. Powyższe uzasadnienie wyroku zapadło na podstawie następującego stanu prawnego i faktycznego.

Powód M.P. był zatrudniony w pozwanym Gminnym Ośrodku Kultury w S. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony jako kierownik obiektu sportowego. Pozwany jednak wypowiedział mu umowę o pracę ze względu na stwierdzenie przez Regionalną Izbę Obrachunkową niedopuszczalności finansowania ze środków publicznych zadań związanych z prowadzeniem klubu sportowego. Jako, że powód posiadał ochronę zatrudnienia, gdyż był radnym Gminy, to pozwany zwrócił się do Rady Gminy o podjęcie uchwały wyrażającej zgodę na rozwiązanie umowy o pracę z powodu likwidacji zajmowanego przez M.P. stanowiska. Rada Gminy nie wyraziła zgody na rozwiązanie umowy, uznając przeniesienie klubu sportowego do Urzędu Gminy za niewystarczający do zwolnienia.

Powód zwrócił się do Sądu Rejonowego o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach, względnie o przyznanie odszkodowania. Ten uznał, że roszczenie powoda o przywrócenie do pracy nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd podkreślił, że przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę było zastosowanie się do zaleceń Regionalnej Izby Obrachunkowej. W ocenie Sądu ochrona związana z pełnieniem funkcji radnego ma umożliwić mu swobodne sprawowanie mandatu i nie może w żadnym przypadku zabezpieczyć go przed utratą pracy, gdy jest to zgodne z obowiązującym prawem i nie pozostaje w związku z wykonywaniem mandatu radnego. W przedmiotowej sprawie nie istniały przesłanki do stwierdzenia, że wypowiedzenie umowy było związane z pełnieniem funkcji radnego. Sąd zaznaczył, że stanowisko, które uprzednio zajmował M.P. zostało zlikwidowane i nie zatrudniono innego pracownika na jego miejsce. Sąd Rejonowy, uzasadniając swoje stanowisko, powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z 4 listopada 2010 r., który orzekł, że w razie ustalenia, iż wyłączną przyczyną rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem będącym radnym była rzeczywista likwidacja stanowiska pracy, która prowadzi do niemożliwości i niewykonalności przywrócenia radnego do pracy na obiektywnie nieistniejące, bo zlikwidowano stanowisko pracy i poprzednie warunki pracy lub płacy, nie jest wykluczone wydanie alternatywnego orzeczenia o odszkodowaniu także dlatego, że sposób korzystania radnego ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy nie usuwa się spod oddziaływania klauzul generalnych społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa oraz zasad współżycia społecznego (art. 8 k.p.). Sąd zauważył jednak, że pozwany naruszył przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę, gdyż podał niekonkretną i niezrozumiałą dla powoda przyczynę ustania stosunku pracy. W związku z nieuwzględnieniem powództwa o przywrócenie do pracy, Sąd uwzględnił roszczenie odszkodowawcze za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę.

Od powyższego wyroku powód wniósł apelację. Sąd Okręgowy oddalił ją jednak, stwierdzając, że w całości aprobuje ustalenia prawne i faktyczne poczynione przez Sąd I instancji. Sąd odwoławczy podobnie ocenił kwestię naruszenia art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, gdyż stwierdził, że przedmiotowej sprawie przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę nie była w żaden sposób powiązana ze sprawowaniem przez powoda mandatu radnego. Tym samym nie istniały przeszkody, by wypowiedzieć mu umowę o pracę. Sąd zwrócił uwagę, że przyczyną ustania stosunku pracy była likwidacja miejsca pracy powoda, przy czym podkreślił, że Gminny Ośrodek Kultury nie ma wolnych stanowisk pracy, a do pracy na już istniejących powód nie posiada odpowiednich kwalifikacji.

M.P. wniósł odwołanie do Sądu Najwyższego. Powód zażądał uchylenia wyroku i przywrócenia do pracy oraz zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. W skardze kasacyjnej podniósł zarzut błędnej wykładni art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, która doprowadziła do przyjęcia, że wypowiedzenie umowy o pracę nie pozostawało w związku ze sprawowaniem przez radnego mandatu. Ponadto podkreślił przy tym, że jego stosunek pracy podlega szczególnej ochronie prawnej oraz zwrócił uwagę na fakt, iż Rada Gminy nie wyraziła w uchwale zgody na rozwiązanie stosunku pracy.

Sąd Najwyższy oddalił skargę powoda, gdyż zaskarżony wyrok odpowiadał prawu. Uznał jednak, że materialne zarzuty M.P. nie są bez racji. Sąd stwierdził, że mylnie przyjęto w zaskarżonym wyroku, jakoby ochrona zatrudnienia z tytułu funkcji radnego jest uprawniona i uzasadniona tylko wtedy, gdy przyczyna wypowiedzenia stosunku pracy łączy się z tą funkcją. Brak zgody rady gminy może zatem obejmować również inne przyczyny wypowiedzenia. Sąd uznał, że uzasadnione było rozstrzygnięcie Sądów I i II instancji, które uznały, że na podstawie art. 8 k.p. powód nie może nadużywać swego prawa, gdy z uzasadnionych przyczyn doszło do rzeczywistej likwidacji jego stanowiska pracy i ograniczenia zatrudnienia.

Rozwiązanie stosunku pracy z radnym wymaga zgody organu stanowiącego JST