Prawo Dla Samorządu

Powstanie obowiązku podatkowego od 1 stycznia roku następującego po powstaniu nowego budynku dotyczy nie tylko inwestorów, ale również nabywców nowych nieruchomości.

Do takich wniosków doszedł NSA w wyroku z 9.10.2018 r. sygn. II FSK 1266/18.

Sprawa dotyczyła spółki, która wystąpiła z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. Uważała, że w 2012 r. roku nie powinna płacić podatku od nieruchomości, którą kupiła w połowie roku, a która została wybudowana na początku tego roku.

Ze stanowiskiem spółki nie zgodziły się organy podatkowe. Wskazały, że art. 6 ust. 2 upol, kiedy wpisuje istnienie budynku (budowli) w konstrukcję obowiązku podatkowego w rozumieniu art. 4 Ordynacji podatkowej, to czyni adresatem tego szczególnego unormowania tylko te podmioty, dla których bezpośrednim źródłem powstania obowiązku podatkowego jest samo zaistnienie budynku (budowli). Takimi podmiotami są inwestorzy. Nie czyni adresatem tego szczególnego unormowania podmiotów, dla których bezpośrednim źródłem powstania obowiązku podatkowego jest inne zdarzenie faktyczne lub prawne, w tym czynność prawna, które ma za przedmiot już fizycznie istniejący budynek (budowle).

W opinii organów, nabycie już istniejącego budynku (budowli) rozstrzyga o powstaniu obowiązku podatkowego w warunkach ogólnych, wynikających z art. 6 ust. 1 upol. Oznacza to, że nabycie istniejącego budynku i budowli w drodze czynności prawnej, dokonanej w roku zakończenia budowy, wyklucza zastosowanie art. 6 ust. 2 upol. Tym samym, organy obu instancji za nieprawidłowe uznały stanowisko, że okolicznością decydującą o powstaniu obowiązku podatkowego u podmiotu, który wybudował budowlę (budynek) i u podmiotu, który je kupił - jest ta sama okoliczność - istnienie budynku (budowli).

Spółka składając skargę do sądu podkreślała, że zasadą jest, iż obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości powstaje w sposób określony w art. 6 ust. 1 upol. Jednakże ustawodawca w art. 6 ust. 2 tej ustawy w sposób odmienny uregulował moment powstania obowiązku podatkowego, co oznacza, że wolą ustawodawcy było wyłączenie z opodatkowania budynków i budowli w roku, w którym zakończono budowę albo w którym rozpoczęto użytkowanie. Gdyby nie to wyłączenie obowiązek podatkowy powstałby na zasadach ogólnych. Spółka podniosła przy tym, że kolejną przesłanką, do której znajdzie zastosowanie art. 6 ust. 2 upol, jest istnienie budynku albo budowli, ponieważ od momentu zakończenia budowy albo rozpoczęcia użytkowania budynków i budowli uzależnione jest powstanie obowiązku podatkowego. Zdaniem Spółki, zapis "istnienie budynku" wskazuje na to, że ustawodawca hipotezą omawianej normy prawnej objął element o charakterze przedmiotowym (bez odwoływania się do podmiotu, do którego zdarzenie to się odnosi). Brak kryterium podmiotowego powoduje niemożność różnicowania sytuacji podatników ze względu na sposób wejścia we własność lub posiadanie budynku - wybudowanie albo nabycie. Okoliczność, że dany podmiot wchodzi we władanie przedmiotem opodatkowania wskutek nabycia od osoby, która go wytworzyła, nie wyłącza możliwości stosowania art. 6 ust. 2 upol.

Powyższego stanowiska spółki nie podzielił również WSA w Olsztynie. Sąd I instancji podniósł, że o momencie powstania obowiązku podatkowego decydują dwie okoliczności: nabycie władania istniejącego budynku (budowli) albo jego istnienie (wybudowanie), przy czym nie można mylić tych dwóch rodzajów okoliczności skutkujących powstaniem obowiązku podatkowego. Czym innym jest bowiem nabycie władania nad istniejącym budynkiem (budowlą), a czym innym jest wybudowanie nowego budynku (budowli). Jeśli ktoś kupuje istniejący budynek lub budowlę, o powstaniu obowiązku podatkowego decyduje nabycie prawa do władania tym obiektem. Obowiązek powstaje w tej sytuacji od początku miesiąca następującego po miesiącu, w którym została nabyta własność budynku (budowli). Natomiast w przypadku, gdy ktoś wybuduje budynek lub budowlę, okolicznością decydującą o powstaniu obowiązku jest istnienie tego budynku lub budowli. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje od początku roku następującego po roku, w którym wybudowano budynek( budowlę) lub rozpoczęto użytkowanie obiektu.

Zdaniem WSA w Olsztynie "odroczenie" momentu powstania obowiązku podatkowego na podstawie art. 6 ust. 2 upol można uznać za pewną preferencję przyznaną tym podatnikom, którzy budują nowe obiekty.

Dopiero NSA uwzględnił zarzuty kasacyjne spółki i zgodził się z interpretacją omawianych przepisów przez nią prezentowaną. Na wstępie NSA wskazał jednak, że w doktrynie można znaleźć dwa odrębne poglądy w zakresie omawianego zagadnienia. Jednakże w orzecznictwie sądowym zdaje się przeważać jeden pogląd, zgodnie z którym stan "istnienia" budynku lub budowli, o którym mowa w art. 6 ust. 2 upol jest stanem obiektywnym, tzn. nie jest zależny od właściwości podmiotu władającego danym obiektem, a przeciwna wykładnia tego przepisu wprowadziłaby element podmiotowy, którego przepis nie zawiera. Zdaniem sądów, ulgowe traktowanie podatkowe powinno mieć miejsce przy wszystkich budynkach, które odznaczają się cechą "nowości", bez względu na to, kto będzie nimi władał (przywołał przy tym wyroki NSA z15.03.2011 r. sygn. II FSK 1877/09 oraz z 10.03.2010 r. sygn. akt II FSK 1765/08).

Podzielając powyższy pogląd NSA w omawianym wyroku stwierdził, że wykładnia językowa, systemowa i celowościowa uzasadnia twierdzenie, iż określony w przedmiotowym przepisie moment powstania obowiązku podatkowego dotyczy wszystkich nowo wybudowanych budynków lub budowli, niezależnie od tego, czy ich właścicielem lub posiadaczem jest inwestor, czy też nabywca.

Obowiązek podatkowy od nowych budynków również dla nabywców