25.01.2019


Rewolucja w regionalnych systemach gospodarki odpadami komunalnymi

KATEGORIA: Przepisy

Najnowsza wersja projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zawiera szereg „rewolucyjnych” zmian w zakresie regionalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi.

Obecnie obowiązujący system gospodarki odpadami komunalnymi kształtowany jest przede wszystkim na szczeblu lokalnym (przez organy gmin) oraz na szczeblu regionalnym (przez organy samorządu województwa). Do najważniejszych kompetencji organów samorządu województwa należy uchwalenie wojewódzkiego planu gospodarki odpadami wraz z planem inwestycyjnym oraz uchwały w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Uchwały te określają regiony gospodarki odpadami na ternie województwa oraz wskazują, gdzie mają zostać zagospodarowane wybrane frakcje odpadów (odpady zmieszane, odpady zielone, pozostałości z sortowania odpadów komunalnych).

Procedowany obecnie projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (patrz: Kolejne propozycje zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach; Dalsze uwagi o projekcie nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) zawiera w tym zakresie szereg zmian, które śmiało można określić mianem „rewolucyjnych”.

Brak regionalizacji

Pierwsza z „rewolucyjnych” propozycji zmian w tym zakresie zakłada zniesienie regionalizacji. Zgodnie z zamierzeniami Ministerstwa Środowiska regionem gospodarki odpadami komunalnymi ma być całe województwo. Obecnie ustawa o odpadach przewiduje zakaz przetwarzania:

1) zmieszanych odpadów komunalnych,

2) pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania,

3) odpadów zielonych

- poza obszarem regionu gospodarki odpadami komunalnymi, na którym zostały wytworzone.

Po nowelizacji przepis ten ma dotyczyć wyłącznie zakazu przetwarzania:

1) zmieszanych odpadów komunalnych,

2) pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania,

- poza obszarem województwa, na którym zostały wytworzone.

RIPOKi nie dla bio i zielonych

Jednocześnie z powyższego przepisu usunięto odpady zielone oraz nie wprowadzono do niego bioodpadów stanowiących odpady komunalne. Tym samym system ograniczeń związanych z RIPOK nie będzie obejmował bioodpadów.

RIPOKi po nowemu

Powyższą tezę potwierdza proponowana definicja RIPOKów. Z niej także usunięto odpady zielone nie zastępując ich bioodpadami.

Jednocześnie z definicji tej usunięto wymóg, aby RIPOK posiadał moce przerobowe wystarczające do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkanego co najmniej przez 120 tys. mieszkańców. Jak wskazują projektodawcy zmiana ta „ma na celu umożliwienie działania na rynku gospodarki odpadami również mniejszych, bardziej dostępnych RIPOK- ów”.

Jednocześnie podkreślić należy, iż w najnowszej wersji projektu status RIPOK będzie przyznawany nie całemu zakładowi, lecz poszczególnym instalacjom. W definicji RIPOK wprost proponuje się bowiem zastąpienie słowa „zakład” słowem „instalacja”, przy czym oba te pojęcia szczegółowo definiowane są na gruncie ustawy Prawo ochrony środowiska.

Gdy zabraknie mocy

W związku ze zgłaszanymi w całym kraju problemami z zaniżonymi mocami przerobowymi instalacji RIPOK Ministerstwo zaproponowało, aby w przypadku gdy z powodu awarii lub braku możliwości przyjmowania  odpadów z innych przyczyn przez regionalną instalację odpadów komunalnych w danym województwie, pozostałe regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych w danym województwie  nie są w stanie zapewnić przetworzenia całości niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych lub pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania, marszałek sąsiedniego województwa mógł wyrazić zgodę, w drodze decyzji, na przekazywanie tych odpadów do  regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych położonej w tym województwie, wskazując okres, na jaki zgoda została wydana. Przedmiotowa zgoda ma być  wydawana na wniosek gminy organizującej zagospodarowanie odpadów komunalnych odebranych z terenu danej gminy, podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, nieobjętych systemem zorganizowanym przez gminę, lub wytwórcy pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania.

Zmierzch instalacji ponadregionalnych

Ministerstwo Środowiska podtrzymało w najnowszej wersji projektu ustawy nowelizującej swoje wcześniejsze propozycje dotyczące wykreślania z ustawy przepisów umożliwiających przyznanie określonym instalacjom statusu ponadregionalnego.

Co z termicznym przekształcaniem odpadów?

Ministerstwo Środowiska w dalszym ciągu podtrzymuje swoją propozycję w zakresie zakazu termicznego przekształcania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych. Przepisy przejściowe przewidują w tym zakresie wyjątek związany z trwałością projektów finansowanych  ze środków Unii Europejskiej lub funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Niestety w dalszym ciągu istnieją w tym zakresie istotne wątpliwości czy zakaz ten dotyczy wyłącznie odpadów, z nieruchomości na której nie była prowadzona selektywna zbiórka odpadów czy też tzw. frakcji resztkowej pochodzącej z nieruchomości, na której prawidłowo prowadzono selektywną zbiórkę.

Od kiedy zmiany?

Kluczowe zmiany dotyczące RIPOK mają wejść w życie od 30 czerwca 2021 r. 

Do czasu aktualizacji uchwały w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości oraz gminne jednostki organizacyjne, które odbierają niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne, będą mogły przekazywać te odpady do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych w województwie, na obszarze którego niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne zostały wytworzone. Podobna zasada dotyczyć ma pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, przeznaczonych do składowania.

W terminie dwóch lat od dnia ogłoszenia aktualizacji uchwały w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, o której mowa powyżej, projektodawcy dopuszczają przetwarzanie niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych poza obszarem województwa, z którego te odpady zostały odebrane od właścicieli nieruchomości, jeżeli przetwarzanie odbywa się na obszarze tego samego regionu gospodarki odpadami, określonego w uchwale w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami obowiązującej w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, obejmującego gminy z różnych województw, z którego odpady te zostały odebrane.

Co przed nami?

Projekt ustawy nowelizującej pomimo istotnych zmian względem wcześniejszej wersji najprawdopodobniej nie zostanie poddany ponownym konsultacjom publicznym. Obecnie (stan na dzień: 23-01-2019) projekt skierowany został do Komitetu Stałego Rady Ministrów, co poprzedza przyjęcie go przez Radę Ministrów i skierowanie go do Sejmu.

Nie sposób obecnie przewidzieć jakie ostatecznie decyzje zapadną w przedmiotowym zakresie.



Autor:
Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego


TAGI: Nowelizacja, RIPOK, Ustawa śmieciowa,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu