Zasady wyznaczania inkasentów w uchwale

Zdaniem NSA do poboru opłaty miejscowej nie można wyznaczyć ogólnie wszystkich osób, które kierują hotelami,  pensjonatami, domami wczasowymi itp. Uchwała rady gminy powinna bowiem dokładnie wskazywać inkasentów.

Rada Gminy Wałcza dnia 27.10.2017 r. podjęła uchwałę w sprawie wprowadzenia i wysokości opłaty miejscowej. Uchwała ta została zakwestionowana przez prokuratora, którego zdaniem inkasenci opłaty miejscowej winni być w uchwale zindywidualizowani, tj. określeni z imienia i nazwiska lub nazwy, aby nie budziło wątpliwości na kogo obowiązek ten został nałożony. Dodatkowo prokurator podniósł, że Rada Gminy ustalając wysokość inkasa oraz sposób rozliczenia z opłaty miejscowej przez inkasentów przekroczyła delegację ustawową i weszła w materię uregulowaną już w akcie prawa miejscowego tj. poprzedniej uchwały z 27.04.2017 r., która wskazywała inkasentów opłaty miejscowej we wszystkich miejscowościach, w których opłata ta jest wprowadzona, wymieniając ich z imienia i nazwiska.

Organ nie zgodził się z tymi zarzutami, wskazując, że uchwała była przedmiotem analizy Regionalnej Izby Obrachunkowej, która nie wniosła żadnych uwag w tym zakresie.

WSA w Szczecinie uznał, że skarga prokuratora nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd ten zauważył, że pierwotnie w sprawie opłaty miejscowej Rada Gminy podjęła uchwałę 27.10.2016 r. W uchwale tej do pobierania opłaty miejscowej zobowiązane zostały osoby kierujące hotelami, motelami, pensjonatami, domami wczasowymi, ośrodkami wypoczynkowymi lub wycieczkowymi, schroniskami, kempingami, polami biwakowymi, gospodarstwami agroturystycznymi, pokojami gościnnymi i kwaterami prywatnymi albo podobnymi obiektami usługowymi, w których przebywają czasowo osoby podlegające opłacie miejscowej. Następnie Rada Gminy wydała 27.04.2017 r uchwałę w sprawie inkaso opłaty miejscowej, w której wskazano osoby fizyczne jako inkasentów w konkretnych miejscowościach. W dalszej kolejności w dniu 26.10.2017 r. Rada Gminy podjęła zaskarżoną uchwałę, gdzie wprowadzono na terenie Gminy opłatę miejscową w określonej wysokości. Podobnie jak w zeszłorocznej uchwale, wskazano kto jest zobowiązany do poboru opłaty miejscowej w drodze inkasa. Jednocześnie przewidziano, że traci moc uchwała z 27.10.2016 r.

Zdaniem WSA w Szczecinie ustawodawca nie wskazuje zasad wyznaczania inkasentów, którymi powinny się kierować organy stanowiące gmin, co oznacza, że można tego dokonać przez wskazanie imienia i nazwiska wybranych osób lub też określenie stanowiska służbowego lub funkcji pełnionych przez określone osoby. Powołując te podmioty, należy jednak zastosować kryteria, które będą na tyle precyzyjne, aby nie było wątpliwości, kto do pełnienia tej funkcji został wskazany. Dodał także, że określenie inkasentów możliwe jest nie tylko przez podanie ich imion i nazwisk, lecz również za pomocą posiadanych przez nich cech charakterystycznych, wyróżniających ich od innych osób, umożliwiających bez żadnych wątpliwości zindywidualizowanie osoby inkasenta.

Zdaniem WSA trudno jest wyobrazić sobie sytuację, żeby Rada Gminy w uchwale dotyczącej inkasa określała inkasenta (którym jest dana osoba już z mocy samego prawa) z imienia lub nazwiska w stosunku do osób fizycznych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej (np. spółka cywilna) lub też określała osobę prawną przez wskazanie jej nazwy i formy prawnej, w jakiej prowadzi działalność z podaniem nazwy konkretnego obiektu. Powodowałoby to konieczność wymienienia w takiej uchwale bardzo dużej liczby podmiotów, w tym osób fizycznych, które oferują pokoje gościnne w swoich prywatnych domach, które mają już samą możliwość przyjmowania na pobyt czasowy osób fizycznych, przebywających w celach wypoczynkowych, zdrowotnych, szkoleniowych lub turystycznych na obszarze wskazanych sołectw, niezależnie od tego, czy w ogóle przyjmują takie osoby.

W ocenie WSA zapisy uchwał powinny być zgodne z prawem, ale też racjonalne i umożliwiające ich wykonanie.

Z powyższym poglądem nie zgodził się NSA. W wyroku z 13 września 2018 r. sygn. II FSK 2164/18 wskazał, że rację ma prokurator wskazując na naruszenie przepisów w związku z brakiem imiennego określenia inkasentów w uchwale 26.10.2017 r, a po drugie, że w wyniku podjęcia tej uchwały doszło do podwójnego uregulowania tej samej materii w dwóch aktach prawa miejscowego.

W ocenie NSA tylko imienne wskazanie przez podanie imienia i nazwiska osoby fizycznej lub nazwy osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej w sposób prawidłowy określa inkasenta. Inkasent nie może być abstrakcyjnym, nieokreślonym jednoznacznie podmiotem zarówno dla organu podatkowego, jak i dla podatnika. Tak więc określenie inkasenta powinno przybrać postać zindywidualizowanego podmiotu (nazwisko i imię, nazwa osoby prawnej czy jednostki nieposiadającej osobowości prawnej).

NSA zgodził się również z drugim zarzutem, a to z uwagi na zajście sytuacji, w której uchwała z 26.10.2017 r. regulowała w istocie materię już wcześniej częściowo uregulowaną w innej uchwale. W zaskarżonej uchwale przewidziano, że traci moc jedynie uchwała z 27.10.2016 r., a nie odniesiono się do uchwały z 27.04.2017 r. Zdaniem NSA nie ulega więc wątpliwości, że doszło w tej sprawie do błędu w procedurze legislacyjnej w zakresie kompetencji uchwałodawczej rady gminy. Nie można bowiem zaakceptować sytuacji, gdy w Gminie obowiązują dwa akty prawa miejscowego regulujące w zakresach częściowo pokrywających się tę samą materię, bowiem stanowi to naruszenie porządku prawnego.

Katarzyna Lewandowska

doradca podatkowy w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, konsultant, specjalizuje się w zakresie podatków dochodowych oraz podatków i opłat lokalnych.

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu