Prawo Dla Samorządu

Jednym z instrumentów służących zagwarantowaniu uczestnikom postępowań o udzielenie zamówień publicznych bezstronności oraz obiektywizmu ze strony zamawiającego jest wyłączenie osoby wykonującej czynności (art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986, dalej: P.z.p.). W art. 17 ust. 1 P.z.p. zawarty został katalog sytuacji aktualizujących wyłączenie osoby, która miałaby wykonywać czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Jedną z nich jest pozostawanie z wykonawcą w stosunku prawnym lub faktycznych, który może budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności (art. 17 ust. 1 pkt 4 P.z.p.). Wskazana przesłanka w kontekście relacji mogących zaistnieć w sferze samorządowej była przedmiotem analizy KIO w wyroku z dnia 14 września 2015 r., KIO 1879/15.

Poddany ocenie KIO stan faktyczny współkształtowały następujące okoliczności:

gmina jako zamawiający prowadziła postępowanie na odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości położonych na terenie gminy,
zamawiający jako najkorzystniejszą wybrał ofertę złożoną przez spółkę, której wspólnikiem jest Celowy Związek Gmin, do którego to związku należy gmina będąca zamawiającym,
burmistrz gminy będącej zamawiającym jest członkiem zarządu związku gmin o którym mowa w pkt 2.

Odwołujący podniósł, iż „Burmistrz w imieniu Zamawiającego złożył oświadczenie ZP-1, w którym oświadczył, że nie pozostaje z żadnym wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, które mogłyby budzić uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności. Oświadczenie to zostało złożone niezgodnie z prawdą, gdyż w niniejszym przypadku zachodzi stosunek prawny, który budzi wątpliwości co do bezstronności w relacjach z Wykonawcą ZZOK. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 P.z.p. osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia podlegają wyłączeniu, jeżeli pozostają z wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tych osób”.

W kontekście powyższe zamawiający podniósł, że „sam fakt jego przynależności do Celowego Związku Gmin, który jest jedynym wspólnikiem Wykonawcy ZZOK nie uzasadnia uznania, że w Postępowaniu naruszono zasady obiektywizmu i bezstronności. (…). Zatwierdzenie prac komisji przetargowej przez kierownika zamawiającego, który jest jednym z 15 członków Zarządu w Celowym Związku Gmin nie tworzy stosunku prawnego lub faktycznego, który uzasadniałby konieczność wyłączenia się z Postępowania. Nie ma żadnego dowodu, na to że udział w Związku lub w Zarządzie Związku miał wpływ na sytuacje, innych wykonawców lub na wynik Postępowania”.

Zważając na powyższe KIO uznała, że „przytoczone powyżej twierdzenia okazały się, zdaniem składu orzekającego, niewystarczające do udowodnienia naruszenia przez Zamawiającego przepisu art. 17 ust. 1 pkt 4 P.z.p.. Zamawiający trafnie argumentował, że wzmiankowana regulacja odnosi się do stosunków mających charakter ocenny, przy czym, zdaniem Izby, nie jest wystarczające samo wskazanie na istnienie jakiegokolwiek stosunku prawnego lub faktycznego, ale wykazanie, że istnienie określonych powiązań może oddziaływać na przebieg i wynik postępowania. W ocenie składu orzekającego sam fakt zasiadania przez kierownika zamawiającego w organie podmiotu, który powołał do życia jednego z wykonawców nie przemawia za koniecznością wyłączenia go z postępowania. Powyższe co najwyżej świadczyć może o istnieniu jakiegoś stosunku, który hipotetycznie może być objęty dyspozycją przepisu art. 17 ust. 1 pkt 4 P.z.p, bez wskazania na uzasadnione wątpliwości co do bezstronności osoby, które takiemu powiązaniu muszą towarzyszyć”.

Uwzględniając przedstawione przez KIO argumenty należy uznać, że członkostwo w organach związku, który kontroluje wykonawcę, może stanowić o zasadności wyłączenia takiej osoby na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 P.z.p. z udziału w postepowaniu o udzielenie zamówienia. Ustalenie wskazanej okoliczności, wymaga jednak weryfikacji realnych więzi łączących konkretną osobą z wykonawcą a także stopnia w jakim ma ona wpływ na działania podejmowane przez wykonawcę. Powyższe musi zostać ocenione w konkretnym stanie faktycznym. Dopiero ocena okoliczności konkretnego przypadku może być podstawą do stwierdzenia zaistnienia okoliczności o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 P.z.p.

Wyłączenie z podejmowania czynności przy udzielaniu zamówienia publicznego