Prawo Dla Samorządu

Do Sejmu trafił poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa zakładający zmiany w funkcjonowaniu sejmików województw

Kolejne zmiany w ustawie o samorządzie województwa

Na początku grudnia br. do Marszałka Sejmu trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa wniesiony przez grupę posłów Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.

Projekt zakłada wprowadzenie czterech zmian do ustawy o samorządzie województwa.

Pierwsza z nich przewiduje, że w przypadku nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonywać ma wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem, a w przypadku nieobecności lub niewybrania wiceprzewodniczącego zadania przewodniczącego wykonywać ma radny wskazany przez Prezesa Rady Ministrów. W obecnym stanie prawnym ustawa o samorządzie województwa – podobnie jak dwie pozostałe ustrojowe ustawy samorządowe – nie przewiduje w tym zakresie żadnych kompetencji dla Prezesa Rady Ministrów, jak również prowadzenia obrad przez kogokolwiek innego niż przewodniczący i wiceprzewodniczący sejmiku (z wyjątkiem początkowej części sesji inauguracyjnej).

Druga z proponowanych zmian zakłada, iż powyższa regulacja dotycząca prowadzenia obrad znajdować będzie zastosowanie także w przypadku gdy przewodniczący lub wiceprzewodniczący odmawiać będą prowadzenia obrad, uchylać się od prowadzenia obrad lub uniemożliwiać realizację porządku obrad.

Trzecia zmiana zakłada, że w uzasadnionych przypadkach sejmik województwa będzie mógł postanowić o przerwaniu sesji. Rozstrzygając o przerwaniu sesji sejmik województwa określać będzie czas trwania przerwy. Tym samym projektodawcy proponują, aby kompetencję w tym zakresie ustawowo przypisać sejmikowi. Statut nie będzie mógł zatem przyznawać jej przewodniczącemu sejmiku.

Zgodnie z czwartą z zaproponowanych zmian zamknięcie sesji będzie mogło nastąpić po zrealizowaniu wszystkich punktów porządku obrad.

Nierealne przepisy przejściowe

Projektodawcy proponują, aby sejmiki województw w terminie 10 dni od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej dostosowały statuty województw do przepisów ustawy nowelizującej. Jeżeli po upływie tego terminu statut województwa nie zostanie dostosowany do przepisów ustawy nowelizującej , wojewoda wyda zarządzenie zastępcze, w którym wprowadzi w statucie województwa zmiany niezbędne do zapewnienia jego zgodności z ustawą nowelizującą

W okresie od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej do dnia dostosowania statutu województwa do jej przepisów, statut województwa ma zachować ważność za wyjątkiem przepisów sprzecznych z przepisami ustawy nowelizującej.

Ustawa nowelizująca ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Uzasadnienie proponowanych zmian

Zdaniem projektodawców obecne uprawnienia przewodniczących sejmików mogą prowadzić do paraliżu pracy organów stanowiących województw, np. w sytuacjach, gdy przewodniczący nie chcąc poddać pod głosowanie wniosku o swoje odwołanie, powołanie wiceprzewodniczącego czy wybór zarządu województwa wielokrotnie ogłasza przerwy i tym samym uniemożliwia kontynuowanie obrad sesji oraz wybór władz samorządu województwa. Takie działanie przewodniczących uniemożliwia zdaniem projektodawców efektywną pracę sejmików województw i wypacza istotę funkcjonowania organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego.

Jak wskazuje się w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej za zgodne z interesem społecznym należy uznać uniemożliwienie tego typu destrukcyjnych praktyk poprzez wprowadzenie wymogu uzyskania zgody sejmiku na ogłoszenie przerwy. Dzięki temu przerwanie obrad uzależnione będzie od zgody większości, a nie od jednoosobowej decyzji przewodniczącego.

Projekt nowelizacji ustawy – jak wskazują jego Autorzy - ma na celu uniemożliwienie w przyszłości paraliżowania pracy sejmiku przez przewodniczących poprzez wykorzystywanie luki w obowiązujących obecnie przepisach prawa oraz wprowadzenie dodatkowych obostrzeń, które wzmocnią realizację przez przewodniczących ich podstawowych obowiązków, są organizowanie pracy sejmiku oraz prowadzenie obrad sejmiku, w tym m.in. realizacja porządku obrad.

Losy projektu

Projekt poselski, który wpłynął do Sejmu 6 grudnia 2018 roku, już następnego dnia został skierowany do I czytania na posiedzeniu Sejmu. W dniu 14 grudnia 2018 roku odbyło się jego pierwsze czytanie podczas którego Sejm odrzucił wniosek o odrzucenie projektu w I czytanie. Projekt ustawy trafił do sejmowej komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.

Próba oceny projektu

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa jest przykładem tego jak nie należy tworzyć prawa, a w szczególności prawa samorządowego. Pod wpływem jednostkowych wydarzeń i lokalnego konfliktu politycznego stara się w trybie nadzwyczajnym nowelizować przepisy ustrojowej ustawy samorządowej celem rozwiązania konkretnego problemu. Jednocześnie proponuje się przeprowadzić zmianę w ekspresowym tempie przy naruszeniu wszelkich standardów legislacyjnych. Proponowane zmiany mają wejść bez wymaganego vacatio legis, zaś przepisy przejściowe przewidują nierealne terminy umożliwiające po ich upływie ingerencję w statut województwa organów nadzoru.

Niestety zaistniała sytuacja nie skłania parlamentarzystów do pogłębionej refleksji nad pozycją ustrojową i uprawnieniami przewodniczących organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego i podjęcia w tym zakresie rzetelnej i wnikliwej analizy na potrzeby wypracowania korzystnych rozwiązań normatywnych.

Należy mieć nadzieję, iż projekt ustawy nowelizującej w przedłożonym kształcie nigdy nie zostanie uchwalony, zaś tego typu pomysły legislacyjne na zmiany w prawie samorządowym nie będą miały więcej miejsca.

Poselskie pomysły dotyczące funkcjonowanie sejmików województw