Prawo Dla Samorządu

Radny, będący członkiem Komisji Rewizyjnej, nie może żądać udostępnienia protokołu z posiedzenia tej komisji w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Takie uprawnienie gwarantuje mu status członka organu pomocniczego rady gminy.

Na posiedzeniu 4 kwietnia 2018 roku Naczelny Sąd Administracyjny (sygn.. akt I OSK 1852/16) oddalił skargę kasacyjną radnego gminy od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. akt IV SAB/Wr 36/16) w sprawie ze skargi na bezczynność Burmistrza Miasta i Gminy C. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.

Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym

Skarżący kasacyjnie będący radnym Rady Miejskiej oraz członkiem Komisji Rewizyjnej wystąpił z wnioskiem o udostępnienie protokołu z posiedzenia tejże komisji, na którym był obecny. Burmistrz Miasta i Gminy stwierdził, że radny zrealizował już prawo wynikające z ustawy o dostępie do informacji publicznej poprzez obecność na posiedzeniu komisji i tym samym dalsze żądanie udzielenia tej samej informacji jest bezzasadne. Burmistrz stanął na stanowisku, że nie forma nośnika stanowi o charakterze informacji publicznej, a jej treść.

Podkreślił również, że radny - z racji pełnienia określonej funkcji – ma prawo wglądu do dokumentacji zarówno Rady Miejskiej jak i jej Komisji. WSA co do zasady zgodził się ze stanowiskiem Burmistrza, a ponadto wyraził pogląd, iż nie stosuje się przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej (dalej: u.d.i.p) w sytuacji, gdy wnioskodawca ma już zapewniony dostęp do informacji publicznej w innym trybie.

W rezultacie rozpoznania skargi kasacyjnej Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodził się ze stanowiskiem Burmistrza oraz tylko częściowo podzielił poglądy Sądu I instancji.

W pierwszej kolejności NSA stwierdził, iż pełnienie funkcji radnego nie może pozbawiać go bycia „obywatelem”. Jak każdy obywatel ma on prawo wnioskowania w trybie u.d.i.p. o informację publiczną. Wszelkie ograniczenia dotyczące żądania takiej informacji wynikające wyłącznie z faktu pełnienia funkcji radnego są ograniczeniem uprawnień gwarantowanych obywatelowi przez Konstytucję RP.

Niezależnie od tego, ograniczenie dostępu do informacji publicznej w trybie u.d.i.p. naruszałoby, w ocenie Sądu, również prawa skarżącego wynikające z pełnienia funkcji radnego. Miałoby ono znaczenie systemowe, ponieważ mogłoby pośrednio wpłynąć na funkcjonowanie systemu demokratycznego. Aktywne wykonywanie mandatu radnego (przejawiające się między innymi w podejmowaniu inicjatyw na forum rady czy interpelowaniu w sprawach wyborców) wymaga od niego pełnej oraz zweryfikowanej wiedzy o sprawach gminnych. Z tego względu przyjęcie, że radny skorzystał już z prawa dostępu do informacji publicznej poprzez uczestnictwo w posiedzeniu Komisji stanowiłoby ograniczenie uprawnień, które posiada z racji pełnionej funkcji.

Zdaniem NSA, szczególny charakter w sprawie ma jednak art. 1 ust. 2 u.d.i.p., który stanowi, że „Przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi [...]”. NSA zajął stanowisko, iż Sąd I instancji błędnie przyjął, że odmienne zasady i tryb dostępu do informacji publicznej wynikają ze Statutu Miasta i Gminy. NSA wskazał, że przepis, który stanowi o „innym” trybie ubiegania się o dostęp do informacji publicznej to w przedmiotowej sprawie art. 24 ustawy o samorządzie gminnym (dalej jako: u.s.g.) określający uprawnienia i obowiązki radnego. Artykuł ten stanowi między innymi, że „radny jest obowiązany brać udział w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych instytucji samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany”. Udział w pracach, o którym mowa jest nie tylko obowiązkiem, ale również prawem radnego. Według sądu należy wywieść, że jest to nie tylko prawo brania udziału w pracach gminy i jej komisji, ale również prawo do uzyskiwania informacji i materiałów związanych z tymi pracami.

Zwrócić uwagę należy również na fakt, że radny posiada uprawnienia do dostępu do dokumentów Komisji Rewizyjnej, ponieważ wynika to ze statusu organów kolegialnych gminy. Stanowi o tym art. 18a ust. 1 i 2 u.s.g., będący prawną podstawą powołania takiej komisji. Komisje rady gminy posiadają charakter kolegialnych organów pomocniczych rady gminy. Istotą istnienia komisji rewizyjnej jest sprawowanie kontroli nad działalnością wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy. Aby sprawować efektywną kontrolę nad działalnością ww. organów komisja rewizyjna posiada dostęp do dokumentów dotyczących prac tych organów. Prawo to wynika z funkcji jaką pełni komisja.

W ocenie NSA, Sąd pierwszej instancji zasadnie oddalił skargę na bezczynność organu w przedmiocie udzielenia informacji publicznej, skoro żądany przez skarżącego, będącego radnym i członkiem Komisji Rewizyjnej, dostęp do protokołów posiedzeń tej Komisji jest zapewniony mu w innym trybie. W takiej sytuacji prawidłowa jest ocena, że organ nie pozostawał w bezczynności w przedmiocie udzielenia informacji publicznej.

Prawo radnego do informacji publicznej