Prawo Dla Samorządu

Zdaniem WSA w Krakowie uchwała rady gminy w sprawie konsultacji społecznych jest aktem prawa miejscowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 5 lipca 2018 roku (sygn. III SA/Kr 452/18) stwierdził w całości nieważność uchwały rady gminy w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznej w sprawie dania statut mieszkańców sołectw.

Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym:

Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznej w sprawie dania statut mieszkańców sołectw. Jako podstawę podjęcia uchwały wskazano art. 35 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami.

W uchwale tej wskazano, iż wchodzi ona w życie z dniem podjęcia.

Uchwałę zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie Prokurator Okręgowy zarzucając jej istotne naruszenie art. 88 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. Jednocześnie Prokurator zarzucił uchwale naruszenie przepisów ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych poprzez zaniechanie jej opublikowania w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym i przyjęcie, iż zaskarżona uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia, podczas gdy jako akt prawa miejscowego podlegała ona ogłoszeniu we wskazanym organie publikacyjnym i mogła wejść w życie najwcześniej po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.

W ocenie Prokuratora uchwała stanowi akt prawa miejscowego, co skutkować winno jej prawidłowym ogłoszeniem i określeniem zgodnego z prawem vacatio legis.

W odpowiedzi na skargę Wójt wniósł o oddalenie skargi. Organ wskazał, że jego zdaniem uchwała ta została podjęta na potrzeby tylko jednej konsultacji i jako taka nie zawiera norm abstrakcyjnych i tym samym nie jest aktem prawa miejscowego.

WSA w Krakowie w całości podzielił zarzuty Prokuratora.

Zdaniem Sądu istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do ustalenia charakteru prawnego uchwały ustalającej zasady przeprowadzenia konsultacji społecznej.

Jak wskazano w uzasadnieniu wyroku kwalifikacja danego aktu do aktów prawa powszechnie obowiązującego musi być przeprowadzona przy uwzględnieniu jego cech materialnych i formalnych. Z samego faktu podjęcia uchwały przez organ stanowiący jednostkę samorządu terytorialnego nie można jeszcze wywodzić, że mamy do czynienia z aktem prawa miejscowego. Jedynie charakter norm prawnych i kształtowania przez te normy sytuacji prawnej adresatów mają przesądzające znaczenie dla kwalifikacji danego aktu, jako aktu prawa miejscowego. Innymi słowy, jeżeli akt prawotwórczy (uchwała rady gminy), zawiera co najmniej jedną normę postępowania o charakterze generalnymi abstrakcyjnym, to jest to akt prawa miejscowego. Nie ma przy tym znaczenia zdaniem Sądu, czy powyższa norma o charakterze generalnym i abstrakcyjnym będzie miała zastosowanie tylko w jednej sytuacji, czy też będzie miała szersze oddziaływanie czasowe.

WSA w Krakowie uznał, iż zaskarżona uchwała stanowi akt prawa miejscowego, gdyż zawiera normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, skierowane do podmiotów zewnętrznych wobec Gminy. Określono w niej bowiem zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy. Uchwała zawiera wskazanie, że konsultacja społeczna w sprawie nadania statutów mieszkańców sołectw zostanie przeprowadzona wśród mieszkańców wszystkich Sołectw na terenie Gminy w formie uchwały zebrania ogólnego mieszkańców, przy czym konsultacje zostaną przeprowadzone pod kierunkiem Wójta. Uchwała kształtuje zatem – zdaniem Sądu - uprawnienia generalnie i abstrakcyjnie określonego kręgu podmiotów – mieszkańców Gminy. Jest zatem w ocenie Sądu aktem prawa miejscowego. Powyższe ustalenie prowadzi do wniosku, że warunkiem wejścia w życie przedmiotowego aktu jest jego ogłoszenie w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Brak publikacji powyższego aktu we właściwym trybie stanowi istotne, kwalifikowane naruszenie prawa stanowiące podstawę do stwierdzenia jego nieważności.

Uchwała z zakresu prawa miejscowego, która podlega obowiązkowi ogłoszenia, a która nie zostaje przekazana do ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym, jest w całości nieważna. Przy czym nieważność ta dotyczy nie tylko jej postanowień sprzecznych z przepisami, ale dotyczy całości uchwały jako aktu prawa miejscowego, gdyż z powodu jej nieogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym nie może ona wywołać skutków prawnych w niej zamierzonych. Właściwe ogłoszenie aktu prawa miejscowego jest bowiem warunkiem jego wejścia w życie – co wprost wynika z art. 88 ust. 1 i 2 Konstytucji RP.

Wyrok nie jest prawomocny.

Czy uchwała rady gminy w sprawie konsultacji społecznych jest aktem prawa miejscowego?