Agata Legat radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w prawie administracyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa budowlanego oraz planowania przestrzennego.
27.07.2018
KATEGORIA: Przepisy
Nowe prawo wodne wprowadziło opłatę z tytułu zmniejszenia naturalnej retencji terenowej. Przesłanki ustalenia opłaty zredagowano jednak na tyle nieprecyzyjnie, że właściwie każda z nich może budzić wątpliwości interpretacyjne.
Zgodnie z treścią przepisu art. 269 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne, opłatę retencyjną pobiera się za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej.
Przywołany przepis naszpikowany szeregiem pojęć oraz zwrotów, które budzą poważne wątpliwości interpretacyjne.
Nieruchomość
Problematyczne jest samo pojęcie nieruchomości- kluczowe przecież dla możliwości ustalenia opłaty. Prawo wodne nie zawiera definicji, która wskazywałaby jak należy rozumieć nieruchomość na gruncie jego przepisów.
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie w niewiążącym stanowisku dot. ustalania opłat za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej1 (dalej: „stanowisko PGWWP”) wyjaśnia, iż należy kierować się tu zasadą, że 1 nieruchomość to 1 księga wieczysta. To definicja niebudząca wątpliwości na gruncie prawa cywilnego, ale akurat przenoszenie jej na grunt prawa wodnego może okazać się zawodne. Wszak przez prosty zabieg polegający na wyłączeniu działki ewidencyjnej do odrębnej księgi wieczystej można uzyskać powierzchnię nieruchomości mniejszą niż 3500 m2, a w konsekwencji uniknąć opłaty.
Powierzchnia biologicznie czynna
Opłatę retencyjną można nałożyć, gdy ma miejsce wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej. Pojęcie powierzchni biologicznie czynnej nie zostało jednak w ustawie Prawo wodne zdefiniowane. Posługuje się nim (ale również bez definicji) ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Stanowisko PGWWP nakazuje odwołać się w tym zakresie do definicji terenu biologicznie czynnego z §3 pkt 22 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Takie odwołanie nie wydaje się jednak do końca prawidłowe. Po pierwsze w przywołanym Rozporządzeniu zdefiniowano pojęcie terenu biologicznie czynnego a nie powierzchni biologicznie czynnej, którym posługuje się Prawo wodne. Co więcej, definicje zawarte w § 3 Rozporządzenia mają zastosowanie jedynie w ramach jego przepisów. Zgodnie z § 149 ZTP, w akcie normatywnym niższym rangą niż ustawa bez upoważnienia ustawowego nie formułuje się definicji ustalających znaczenia określeń ustawowych; w szczególności w akcie wykonawczym nie formułuje się definicji, które ustalałyby znaczenia określeń zawartych w ustawie upoważniającej.
Obszary ujęte w systemy kanalizacji
Ustawa Prawo wodne nie daje wskazówek co do tego jakie obszary uznać należy za nieujęte w systemy kanalizacji zamkniętej lub otwartej. Tylko takich obszarów może natomiast dotyczyć opłata retencyjna. Stanowisko PGWWP wskazuje, że należy przez tego rodzaju system rozumieć zespół urządzeń służących do odprowadzania z danego obszaru wód opadowych lub roztopowych, którymi mogą być zarówno urządzenia kanalizacji deszczowej jak i ogólnospławnej.
Kto jest zobowiązany do uiszczenia opłaty?
Dyskusyjnym jest nawet to kto ma uiszczać opłatę retencyjną. Stosownie do art. 298 pkt. 2 Prawa wodnego, opłatę zobowiązane będą ponosić podmioty, którym przysługuje wskazany w ustawie tytuł prawny do nieruchomości i które na skutek wykonywania robót i obiektów mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej doprowadziły do zmniejszenia retencji. W przypadku zbycia nieruchomości, nabywca nie będzie jednak już tym, który „doprowadził do zmniejszenia retencji”. Czy w takiej sytuacji obowiązek zapłaty opłaty retencyjnej ma go nie dotyczyć? Wydaje się, że nie taki skutek chciał osiągnąć prawodawca…
1 Niewiążące stanowisko Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wyjaśniające najczęściej pojawiające się pytania organów wykonawczych gmin na tle realizacji obowiązku ustalania opłat za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej, kierowane do Wód Polskich http://www.kzgw.gov.pl/index.php/pl/materialy-informacyjne/informacja-dla-gmin-ws-oplat-za-zmniejszenie-naturalnej-retencji-terenowej
Agata Legat radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w prawie administracyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa budowlanego oraz planowania przestrzennego.
TAGI: Ochrona środowiska, Prawo wodne,