Prawo Dla Samorządu

13 czerwca 2018 r. na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych opublikowany został projekt „Sprawozdania Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych w 2017 r.” (dalej: Sprawozdanie). Rok 2017, jest pierwszym w którym obowiązywały przepisy regulujące udzielanie zamówień typu in-house w trybie zamówienia z wolnej ręki (art. 67 ust. 1 pkt 12 – 15 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych, dalej: p.z.p., implementujące art. 12 dyrektywy 2014/24/UE oraz art. 28 dyrektywy 2014/25/UE). Ze względu na powyższe, jak również rozpoczęcia prac nad Koncepcją nowego Prawo zamówień publicznych, warto zapoznać się z informacjami zawartymi na stronach 32 – 34 Sprawozdania.

Informacje podmiotowe

Niezależnie od wartości zamówień, w przeważającej większości zamówienia in-house o których mowa w art. 67 ust. 1 pkt 12 – 15 p.z.p. udzielane były przez administrację samorządową. Uwzględniając kategorię zamawiających, ilość udzielonych zamówień oraz ich wartość należy wskazać, że spośród zamówień udzielonych w 2017 r. w oparciu o art. 67 ust. 1 pkt 12 - 15 p.z.p., i:

których wartość była niższa niż próg unijny:
95% udzieliła administracja samorządowa gminna (miasta, gminy i ich związki),
3% udzieliły jednostki organizacyjne administracji samorządowej,
niecałe 2% udzielili pozostali zamawiający (w tym administracja samorządowa – wojewódzka; administracja rządowa – terenowa oraz zamawiający określający się jako inny),
których wartość była równa albo wyższa niż próg unijny:
80% udzieliła administracja samorządowa gminna,
7% udzieliła administracja samorządowa – wojewódzka,
4,5% zamawiający z art. 3 ust 1 pkt 3 ustawy p.z.p.,
4,5% inne jednostki sektora finansów publicznych,
2% uczelnie publiczne,
2% samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej oraz administracja rządowa – centralna.

Przedstawione dane należy rozpatrywać w kontekście specyfiki zamówień in-house, zadań realizowanych przez samorząd czy też przewidzianych w p.z.p. oraz innych ustawa wyłączeń stosowania regulacji tego aktu normatywnego. Ograniczają się jednak do informacji zawartych w Sprawozdaniu należy zestawić je z danym ogólnymi dotyczącymi struktury podmiotowej zamawiających. Na stronie 29 Sprawozdania wskazano, że „podobnie jak w latach ubiegłych największą grupę zamawiających stanowiły instytucje samorządowe: administracja samorządowa (31,74% zamawiających) oraz jednostki organizacyjne administracji samorządowej (20,44%).”.

Informacje przedmiotowe

Sprawozdanie, oprócz danych pozwalających zrekonstruować strukturę podmiotową zamawiających wykorzystujących tryb zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 12 – 15 p.z.p., zawiera również informacje o charakterze przedmiotowym.

Kategoria rodzajowa zamówienia	Roboty budowlane	Usługi	Dostawy
Ilość zamówień o wartości mniejszej niż próg unijny1	89	213	12
Ilość wszczętych postępowań o udzielenie zamówienia o wartości zamówienia równej albo większej niż próg unijny3	2	176	0

Powyższe zestawienie tabelaryczne ukazuje, że w największym stopniu zamówienia typu in-house wykorzystywane są w przypadku zamawiania usług. Jednakże w zakresie zamówień o wartości krajowej istotny udział mają również zamówienia, których przedmiotem są roboty budowlane (29%).

Uzupełnieniem Sprawozdania jest załącznik nr 7 w, którym wskazano podział zamówień ze względu na przedmiot postępowania w zamówieniach in-house udzielanych na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 12-15 p.z.p. Wynika z niego, że w trybie in-house udzielono zamówień m.in. na: odbiór odpadów komunalnych, usługi edukacyjne, promocyjne, finansowe ale również na prowadzenie kontroli biletów. Powyższe ukazuje znaczny potencjał zastosowania instytucji zamówień typu in-house, w nabywaniu różnorodnych towarów i usług.

Najpopularniejsza z przesłanek

W Sprawozdaniu zaprezentowano również informacje pozwalające ustalić popularność poszczególnych form współpracy publiczno-publicznej lub międzyinstytucjonalnej, do których odwołują się przesłanki przewidziane w art. 67 ust. 1 pkt 12 – 15 p.z.p.

Podstawa prawna udzielenia zamówienia	Art. 67 ust. 1 pkt 12 p.z.p.	Art. 67 ust. 1 pkt 13 p.z.p.	Art. 67 ust. 1 pkt 14 p.z.p.	Art. 67 ust. 1 pkt 15 p.z.p.
Ilość zamówień o wartości mniejszej niż próg unijny4	293	1	8	1
Ilość wszczętych postępowań o udzielenie zamówienia o wartości zamówienia równej albo większej niż próg unijny5	161	8	4	5

Powyższe zestawienie ukazuje, że niezależnie od wartości zamówienia, największą popularnością cieszyła się klasyczna wersja zamówienia typu in-house. Powyższe nie oznacza, że pozostałe modele in-house nie znajdują zastosowania czy też, ze są zbędne. Każdy z aktualnie przewidzianych prawem wariantów in-house znalazł zastosowanie, przynajmniej jednokrotnie.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę na ogólnie niski poziom wykorzystania trybu zamówienia z wolnej ręki w celu udzielenia zamówienia typu in-house. Dla porównania przywołać, można dane dotyczące tzw. małego in-house (wyłączenia stosowania p.z.p. w oparciu o art. 4 pkt 13 p.z.p.). W 2017 r. w oparciu o wskazaną przesłankę udzielono 2266 zamówień, a więc ponad czterokrotnie więcej, niż przy wykorzystaniu art. 67 ust. 1 pkt 12 – 15 p.z.p.

Informacje dodatkowe wynikające z analizy działalności KIO

Uzupełniająco warto wskazać na dane niezawarte w Sprawozdaniu, dotyczące działalności KIO. Dokonując badań własnych, w oparciu o zamieszczone na serwerach UZP orzeczenia ustalono, że w 2017 r. wydano 9 orzeczeń związanych ze stosowaniem przez zamawiających trybu zamówienia z wolnej ręki w oparciu o przepisy art. 67 ust. 1 pkt 12 – 15 p.z.p.. Były to następujące rodzaje orzeczeń:

wyroki uwzględniające odwołanie – 36
wyroki oddalające odwołanie – 37
postanowienia o umorzeniu postępowania odwoławczego - 38.

Ponadto KIO wydało 10 uchwał na skutek wniesienia przez zamawiających umotywowanych zastrzeżeń względem wyników kontroli przeprowadzonych przez Prezesa UZP9

W najszerszym zakresie przedmiotem orzeczeń KIO była materia zaktualizowania się przesłanek zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki przewidzianych w art. 67 ust. 1 pkt 12 p.z.p. Powtarzającą się w kilku orzeczeniach KIO10 była kwestia istnienia po stronie zamawiającego obowiązku sporządzenia ekspertyzy na okoliczność czy udzielenie zamówienia typu in-house nie narusza zasad konkurencji. KIO zajmuje we wskazanej sprawie jednolite stanowisko, niepodzielające zapatrywania o istnieniu takiego obowiązku.

1 W oparciu o dane zawarte w ogłoszeniach o udzieleniu zamówienia opublikowanych w roku 2017 w Biuletynie Zamówień Publicznych.

2 Zamówienie na dostawy dotyczyło dostaw kruszywa, kamieni, ziemi i masy skalno-ziemnej w ramach realizacji robót drogowych.

3 W oparciu o zawiadomienia o wszczęciu postępowania skierowane przez zamawiających na podstawie art. 67 ust. 2 p.z.p. do Prezesa UZP.

4 W oparciu o dane zawarte w ogłoszeniach o udzieleniu zamówienia opublikowanych w roku 2017 w Biuletynie Zamówień Publicznych.

5 W oparciu o zawiadomienia o wszczęciu postępowania skierowane przez zamawiających na podstawie art. 67 ust. 2 p.z.p. do Prezesa UZP.

6 Wyrok z dnia: 27 grudnia 2017 r., KIO 2567/17; 3 marca 2017 r., KIO 328/17; 7 lutego 2017 r., KIO 158/17.

7 Wyrok z dnia: 24 sierpnia 2017 r., KIO 1668/17; 21 kwietnia 2017 r., KIO 625/17; 7 lutego 2017 r., KIO 96/17.

8Postanowienie z dnia: z dnia 3 stycznia 2018 r, KIO 2625/17; 26 października 2017, KIO 2152/17; 18 lipca 2017 r., KIO 1361/17; 5 kwietnia 2017 r., KIO 601/17.

9 Uchwała z dnia: 21 sierpnia 2017 r., KIO/KU 53/17; 21 sierpnia 2017 r., KIO/KU 46/17; 21 sierpnia 2017 r., KIO/KU 45/17; 19 sierpnia 2017 r., KIO/KU 52/17; 18 sierpnia 2017 r., KIO/KU 51/17; 18 sierpnia 2017 r., KIO/KU 50/17; 18 sierpnia 2017 r., KIO/KU 49/17; 18 sierpnia 2017 r., KIO/KU 48/17; 18 sierpnia 2017 r., KIO/KU 47/17; 7 listopada 2016 r., KIO/KD 68/16.

10 M.in. wyrok KIO z dnia 21 kwietnia 2017 r., KIO 625/17; wyrok KIO z dnia 7 lutego 2017 r., KIO 96/17.

Zamówienia in-house w sprawozdaniu Prezesa UZP za 2017 r.