Prawo Dla Samorządu

Zdaniem NSA od decyzji Dyrektora MOPSu odmawiającej dostępu do informacji publicznej nie przysługuje odwołanie do SKO, lecz wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2018 r. (I OSK 2373/17) Naczelny Sad Administracyjny uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej [MOPS] wpłynął wniosek w przedmiocie udostępnienia listy imion i nazwisk pracowników samorządowych, którzy w latach 2014-2016 otrzymali nagrody oraz wysokość tych nagród w odniesieniu do każdego z nagrodzonych pracowników samorządowych, a także informacji o tym, jakie osiągnięcia w pracy zawodowej stanowiły podstawę przyznania nagród.

Dyrektor MOPSu uznał żądane informacje za informacje przetworzoną w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej [u.d.i.p.], w związku z czym wezwał wnioskodawcę do uzupełnienia braków pisma w postaci wykazania szczególnej istotności dla interesu publicznego. Następnie Dyrektor MOPSu wydał decyzję odmawiającą udostępnienia informacji uznając, iż brak było podstaw do uznania, że udzielenie żądanej informacji przetworzonej jest szczególnie istotne dla interesu publicznego.

Wnioskodawca nie zgodził się z otrzymaną decyzją odmowną, dlatego złożył pismo, które zatytułował odwołaniem. Dyrektor MOPSu, stosownie do art. 17 ust. 2 u.i.d.p., potraktował wspomniane pismo jako wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Po ponownym rozpatrzeniu wniosku o udostępnienie wnioskowanych informacji, Dyrektor MOPSu utrzymał w mocy własną decyzję podtrzymując przy tym argumentację zawartą w uzasadnieniu pierwotnego rozstrzygnięcia. Wskazał również na art. 17 u.d.i.p., który stanowi iż od rozstrzygnięć podmiotów obowiązanych do udostępnienia informacji, niebędących organami władzy publicznej przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Na decyzję ostateczną wydaną przez dyrektora MOPSu wnioskodawca wniósł skargę do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego [WSA].

W rezultacie rozpoznania sprawy, WSA stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji wskazał, iż decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości (art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a.). Zdaniem WSA w rozpatrywanej sprawie, organem właściwym do wydania decyzji będącej odpowiedzią na odwołanie wniesione od decyzji Dyrektora MOPS, było Samorządowe Kolegium Odwoławcze [SKO].

Sąd I instancji uznał, że w sprawie dostępu do informacji publicznej, w przypadku gdy zapada decyzja administracyjna, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. W konsekwencji oznacza to, że od decyzji wydanej przez organ administracji publicznej przysługuje stronie odwołanie do organu II instancji. WSA stwierdził, iż w rozpatrywanej sprawie odwołanie powinno być rozpatrzone przez właściwe SKO. Potraktowanie odwołania jako wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, zdaniem Sądu I instancji, było błędne.

Stwierdzając nieważność zaskarżonej decyzji WSA wskazał na naruszenie przepisów prawa procesowego, co spowodowało brak możliwości dokonania oceny merytorycznej przedmiotowej decyzji.

Od powyższego rozstrzygnięcia Dyrektor MOPSu wniósł skargę kasacyjną.

Dyrektor MOPSu podniósł, iż wyrok wydany został z naruszeniem art. 16 ust. 1 i 2 u.d.i.p. poprzez błędne uznanie, że zaskarżona decyzja wydana została przez niewłaściwy organ, czego następstwem było bezpodstawne stwierdzenie nieważność wydanej przez niego decyzji.

Zarzutem podniesionym w skardze kasacyjnej był również fakt, iż WSA uznał, że w niniejszej sprawie zastosowania nie znajduje art. 17 u.d.i.p. Wspomniany przepis wskazuje, iż od rozstrzygnięć podmiotów obowiązanych do udostępnienia informacji, niebędących organami władzy publicznej przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Dyrektor MOPSu wskazał, iż jest on podmiotem reprezentującym jednostkę organizacyjną samorządu terytorialnego (w tym przypadku gminę) i brak jest podstaw do tego, by uznać go za organ władzy publicznej, jak i do tego by stwierdzić, że w stosunku do jego rozstrzygnięć istnieje w tym wypadku organ odwoławczy.

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż skarga kasacyjna zawiera usprawiedliwione podstawy.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 u.d.i.p. obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności m.in. podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego

NSA wskazał, iż przy dokonywaniu oceny, czy dany podmiot zobowiązany jest do udostępnienia informacji publicznej konieczne jest ustalenie, czy podmiot ten mieści się w pojęciu "władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne". Należy pamiętać, iż termin "zadania publiczne" jest pojęciem szerszym od terminu "zadań władzy publicznej" (Wyrok NSA I OSK 851/10), bowiem zadania publiczne mogą być wykonywane przez różne podmioty niebedące organami władzy i bez konieczności przekazywania tych zadań. Z kolei zadania władzy publicznej należy rozumieć jako zadania mogące być realizowane przez organy tej władzy lub podmioty, którym zadania te zostały powierzone w oparciu o konkretne i wyrażone unormowania ustawowe.

Z art. 4 ust. 1 u.d.i.p. wynika, że obowiązek informacyjny przewidziany w omawianej ustawie spoczywa nie tylko na władzy publicznej, lecz każdym podmiocie, który wykonuje zadania publiczne lub dysponuje majątkiem publicznym. NSA pokreślił, że w art. 4 ust. 1 u.d.i.p. mowa jest ogólnie o podmiotach wykonujących zadania publiczne, zatem podmiotów obowiązanych do udzielenia informacji publicznej nie można utożsamiać wyłącznie z jednostkami organizacyjnymi, o których mowa w przepisach k.p.a., czy p.p.s.a. Stanowisko to znajduje odzwierciedlenie w praktyce orzeczniczej sądów administracyjnych ( wyrok WSA w Gdańsku II SAB/Gd 129/13 oraz wyrok WSA w Opolu II SAB/Op 41/13).

Mając na uwadze powyższe, NSA stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie Dyrektor MOPSu rozpoznając wniosek o udzielenie informacji publicznej występował jako podmiot reprezentujący jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 4 u.d.i.p.

Art. 17 k.p.a. regulujący zasady ustalenia właściwości instancyjnej w pkt 1 określa, że organami wyższego stopnia w rozumieniu przepisów tego Kodeksu są w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego- samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej. Z kolei art. 5 § 2 pkt 6 k.p.a. definiuje organy jst jako: organy gminy, powiatu, województwa, związków gmin, związków powiatów, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa oraz kierowników służb, inspekcji i straży działających w imieniu wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa, a ponadto samorządowe kolegia odwoławcze.

Zdaniem NSA Dyrektor MOPSu nie należy do podmiotów wskazanych w art. 5 § 2 pkt 6 k.p.a., zatem nie jest organem w rozumieniu prawa administracyjnego, a co za tym idzie nie można go również uznać za organ władzy publicznej o jakim mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. NSA podkreślił, że Dyrektor MOPSu wydaje decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, jednak czyni to wyłącznie w imieniu i z upoważnienia organu właściwej JST.

W związku z powyższym, zdaniem NSA, Dyrektor MOPSu należy do grupy podmiotów obowiązanych do udostępnienia informacji publicznej ujętych w art. 4 ust. 1 pkt 4 u.d.i.p. Oznacza to, że w rozpatrywanej sprawie zastosowanie znalazł art. 17 u.d.i.p., zgodnie z którym od rozstrzygnięć podmiotów obowiązanych do udostępnienia informacji, niebędących organami władzy publicznej, przysługuje wyłącznie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Od decyzji wydanej przez dyrektora MOPSu o odmowie udostępnienia informacji publicznej przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.