Prawo Dla Samorządu

Nie jest dopuszczalne, aby w tej samej sprawie Gmina występowała w podwójnej roli tj. organu i strony skarżącej. Uchwała Rady Gminy jest w istocie uchwałą tej Gminy i Gmina nie może jej skarżyć do sądu administracyjnego – uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Białymstoku, odrzucając skargę Gminy na uchwałę w sprawie budżetu (Postanowienie WSA w Białymstoku, sygn. akt I SA/Bk 213/18).

W opisywanej sprawie reprezentowana przez Burmistrza Gmina złożyła skargę na uchwałę Rady Miejskiej w sprawie budżetu Gminy na 2018 r. Uchwała została zaskarżona na podstawie art. 101 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zgodnie z którym każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. Gmina wniosła o stwierdzenie nieważności uchwały.

Zdaniem WSA w Białymstoku skarga jest niedopuszczalna. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd przywołał uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) z dnia 16 lutego 2016 r. (sygn. akt I OPS 2/15), w której wskazano, że prawo jednostki samorządu terytorialnego do sądu przysługuje wyłącznie wówczas, gdy jednostki te znajdą się w sytuacji prawnej charakterystycznej dla obywatela, a więc np. w sytuacji adresata działań władczych organów administracji publicznej, gdy działania te nie są jednakże działaniami władczymi organów tych jednostek. Zdaniem NSA, prawo do sądu w odniesieniu do jednostek samorządu terytorialnego ma charakter refleksowy, bo przysługuje im tylko w przypadku, gdy znajdą się w sytuacji zrównanej z sytuacją obywatela albo jeżeli prawo to wynika wprost z przepisu ustawy, np. gdy ustawa przewiduje wprost prawo jednostki samorządu terytorialnego do zaskarżenia wydanego w stosunku do rozstrzygnięcia jej organu – rozstrzygnięcia organu nadzoru, jak ma to miejsce w art. 98 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym, art. 85 ust. 3 ustawy o samorządzie powiatowym, art. 86 ust. 2 ustawy o samorządzie województwa.

Jak odnotował WSA w Białymstoku, w opisywanej sprawie Gmina nie znajduje się w sytuacji adresata działań władczych organu administracji. Uchwała budżetowa nie jest aktem, który władczo reguluje uprawnienia lub obowiązki gminy. Jest to plan dochodów i wydatków gminy, którego uchwalenie należy do wyłącznej właściwości rady gminy, a wykonywanie do zadań wójta.

Przepisy przewidują zatem wyraźny podział zadań pomiędzy radą gminy a jej organem wykonawczym w odniesieniu do budżetu, ale – jak zauważa WSA w Białymstoku – obydwa organy współdziałają w interesie tego samego podmiotu. Sąd wyjaśnia dalej, że adresatem uchwały budżetowej jest Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego, która – jako osoba prawna – działa przez swoje organy. Na zewnątrz jednak są to działania tej jednostki samorządu terytorialnego, za które ona ponosi odpowiedzialność. I to gminie przysługuje zdolność sądowa, a organ wykonawczy jedynie reprezentuje Gminę. W związku tym niedopuszczalne jest, aby gmina, dla której organ uchwałodawczy uchwała budżet miałaby być uprawniona do wniesienia skargi na taką uchwałę. Uchwała rady gminy jest w istocie uchwałą tej gminy a gmina nie może poddać własnej uchwały kontroli sądowoadministracyjnej.

Gmina nie zaskarży uchwały rady gminy