Do gospodarstwa rolnego wlicza się dzierżawione użytki rolne

Zakresem definicji gospodarstwa rolnego z ustawy o podatku rolnym objęte są także użytki rolne, które podatnik posiada na podstawie umowy dzierżawy (chodzi bowiem zarówno o posiadanie samoistne, jak i posiadanie zależne).

Naczelny Sąd Administracyjny 12 lutego 2016 r. wydał dwa wyroki (sygn. akt: II FSK 3601/13, II FSK 105/14) w sprawie podatnika, który nie zgodził się z wymiarem podatku rolnego oraz podatku od nieruchomości za lata 2012 i 2013. W przedstawionym stanie faktycznym skarżący był właścicielem gruntów rolnych o powierzchni ok. 0,5 ha, na których znajdowały się budynki gospodarcze. Poza tym był także dzierżawcą gruntów rolnych o powierzchni ok. 1,2 ha. W decyzjach wymiarowych wójt ustalił łączne zobowiązanie skarżącego w podatku rolnym oraz podatku od nieruchomości, w których odmówił zastosowania zwolnienia w podatku od nieruchomości dla budynków gospodarczych, uznając że nie są one położone na gruntach gospodarstwa rolnego.

Zgodnie bowiem z treścią art. 7 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy o podatkach i opłatach lokalnych [dalej: upol] zwalnia się od podatku od nieruchomości budynki gospodarcze lub ich części położone na gruntach gospodarstw rolnych, służące wyłącznie działalności rolniczej. Kluczową zatem dla zastosowania tego przepisu jest definicja gospodarstwa rolnego, którą na potrzeby podatkowe statuuje ustawa o podatku rolnym. Zgodnie z jej art. 2 ust. 1 za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1 [tj. gruntów sklasyfikowanych jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza], o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej. Podstawowym warunkiem uznania gruntów za gospodarstwo rolne jest więc ich łączna powierzchnia, określana mianem normy obszarowej.

W przedmiotowej sprawie najistotniejszą kwestią było zatem ustalenie, czy powierzchnia użytków rolnych podatnika przekracza 1 ha. W interpretacji strony skarżącej dzierżawione ok. 1,2 ha użytków rolnych organ podatkowy powinien doliczyć do powierzchni gruntów stanowiących wyłączną własność (ok. 0,5 ha) podatnika jako „znajdujące się

w posiadaniu”, a precyzując - w posiadaniu zależnym - i na tej podstawie uznać całość
za gospodarstwo rolne. W konsekwencji powyższego dla budynków gospodarczych zastosować powinien zwolnienie od podatku od nieruchomości.

Decyzjami Samorządowego Kolegium Odwoławczego oraz podtrzymującymi je wyrokami Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego organy odwoławcze nie zgodziły się

z argumentacją skarżącego uznając, że wyrażenie „znajdujące się w posiadaniu” nie obejmuje swoim zakresem posiadania zależnego, a jedynie posiadanie samoistne i w związku z tym dzierżawiony grunt pozostaje irrelewantny dla ustalenia łącznej powierzchni użytków rolnych w kontekście definicji gospodarstwa rolnego.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach uchylających wyroki WSA i decyzje SKO podważył taką wykładnię. Analizując powołane wcześniej przepisy doszedł do wniosku,

że przy braku odmiennego sposobu definiowania pojęcia posiadania odwołać się należy do jego definicji z Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Zgodnie z powyższym niewłaściwym jest zatem ograniczanie posiadania z definicji gospodarstwa rolnego wyłącznie do posiadania samoistnego. Konkludując, NSA stwierdził, że budynki gospodarcze znajdujące się na gruntach należących do podatnika, jako położone na gruncie gospodarstwa rolnego  powinny zostać zwolnione z podatku od nieruchomości (pod warunkiem, że służyły wyłącznie działalności rolniczej).

Katarzyna Lewandowska

doradca podatkowy w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, konsultant, specjalizuje się w zakresie podatków dochodowych oraz podatków i opłat lokalnych.

Mateusz Janus

asystent w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, interesuje się prawem podatkowym

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu