Prawo Dla Samorządu

Wśród podatników podatku rolnego ustawodawca wymienia m.in. posiadacza zależnego (dzierżawcę) użytków rolnych. Nie każdy jednak dzierżawca będzie obowiązany uiszczać podatek rolny. Podatnikiem będzie tylko ten, który wszedł w posiadanie zależne użytków rolnych we właściwym trybie.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku rolnym (art. 3 ust. 3), jeżeli grunty gospodarstwa rolnego zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych, podatnikiem podatku rolnego jest dzierżawca.

W praktyce powstały wątpliwości czy wskazana w ustawie o ubezpieczeniu społecznym (art. 38) umowa dzierżawy stanowiąca podstawę objęcia dzierżawcy ubezpieczeniem społecznym (KRUS) pozostaje umową o której mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym.

Warto wskazać w tym miejscu, że wątpliwości w zakresie zainicjowania przejścia obowiązku podatkowego nie budzi ocena umowy dzierżawy, o której mowa w art. 28 ust. 4 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Wskazana tam umowa dotyczy tzw. dzierżawy za rentę lub emeryturę. Aby uznać umowę dzierżawy za spełniającą wymogi wskazane w art. 28 ust. 4 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (a więc także i art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym) musi ona spełniać określone warunki: wydzierżawiającym musi być emeryt lub rencista (który zaprzestał produkcji rolnej), zawarta musi być w formie pisemnej, na co najmniej 10 lat i zgłoszona musi być do ewidencji gruntów i budynków, osobie, która: nie jest: małżonkiem emeryta lub rencisty; jego zstępnym lub pasierbem; osobą pozostającą z emerytem lub rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym; małżonkiem zstępnego lub pasierba, a także małżonkiem osoby pozostającej z emerytem lub rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym. Istotne pozostaje to, że wszystkie z wymienionych powyżej elementów muszą być spełnione łącznie aby doszło do przejścia obowiązku podatkowego z właściciela na dzierżawcę.

Jeżeli idzie natomiast o umowę dzierżawy stanowiącą podstawę do ubezpieczenia KRUS, nie jest ona obwarowana szczególnymi warunkami. Aby umowa została uznana za zawartą w świetle art. 38 powinna spełniać wyłącznie dwa wymogi: musi zostać zarejestrowana w ewidencji gruntów i budynków; na jej podstawie dzierżawca obowiązany jest prowadzić działalność rolniczą.

Wobec istotnych różnic w wymogach dotyczących obu umów zrodziły się wątpliwości czy przejście obowiązku podatkowego nastąpić może również na podstawie umowy o której mowa w art. 38 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Wskazać trzeba w tym miejscu, że mimo pewnych odmienności oba tryby umów wypełniają postanowienia art. 3 ust 3 ustawy o podatku rolnym. Nie ma w tym zakresie wątpliwości, że obie umowy są innym rodzajem umów (nie są ze sobą tożsame) oraz, że obie są zawarte stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Brak jest zatem w tym zakresie jakichkolwiek prawnych argumentów, aby twierdzić że przewidziana w art. 38 umowa dzierżawy nie przenosi obowiązku podatkowego z właściciela na dzierżawcę. Przyjęcie stanowiska zgodnie z którym obie umowy, o ile tylko zawarte są w myśl przepisów o ubezpieczeniu społecznym, przenoszą obowiązek podatkowy na dzierżawcę, uzasadnione jest z punktu widzenia założeń ustawodawcy. W przypadku gruntów wydzierżawianych rolnikom chcącym posiadać tytuł do ubezpieczenia KRUS ustawodawca dąży do opodatkowania podmiotów, które faktycznie będą władać gruntami i będą z nich pobierać pożytki. Tak samo dzieje się w przypadku gruntów gospodarstw rolnych wydzierżawianych w związku z przejściem na emeryturę czy rentę. W ten właśnie sposób ustawodawca zdaje się uwzględniać ekonomiczną zdolność podmiotu do zapłaty podatku. Pogląd taki prezentowany jest również w piśmiennictwie (zob. B. Pahl, Umowa dzierżawy gruntów rolnych, a obowiązek podatkowy podatku rolnym, PPLiFS, 06/2015 s. 16) oraz w orzecznictwie (WSA w Warszawie z dnia 10.09.2009 r., III SA/Wa 562/09).

Dzierżawca użytków rolnych podatnikiem podatku rolnego