Prawo Dla Samorządu

Sąd administracyjny nie jest właściwy do rozpatrywania skarg w zakresie stosunków majątkowych związanych z gospodarowaniem gminnym mieniem komunalnym.

Gmina występuje bowiem jako podmiot cywilnoprawny. W konsekwencji sprawy podlegają rozpoznaniu przez sądy powszechne.

Sprawa dotyczyła kwestii zawarcia umowy dzierżawy części nieruchomości stanowiącej własność gminy.

Skarżący wystąpił do właściwego organu gminy z wnioskiem o zawarcie umowy dzierżawy części nieruchomości. W odpowiedzi organ poinformował, iż nie jest możliwe jej wydzierżawienie. Skarżący zakwestionował otrzymane pismo, wnosząc skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach [dalej: WSA].

Organ gminy w odpowiedzi na skargę wskazał, że nie została przez niego wydana decyzja administracyjna, a pismo przesłane skarżącej ma jedynie charakter informacyjny. W żaden sposób nie ustala ono ani nie odmawia ustalenia uprawnienia albo obowiązku skarżącego. Jednocześnie organ wniósł o odrzucenie skargi.

Sąd wskazał, że gmina w sytuacji, gdy wykonuje zadanie zlecone, lub gdy wykonuje zadanie publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność jako wspólnota samorządowa, nie funkcjonuje jedynie jako podmiot władczy w sferze administracji publicznej.

W zakresie stosunków majątkowych, w tym również związanych z gospodarowaniem mieniem komunalnym, gmina występuje bowiem jako podmiot cywilnoprawny. Uczestniczy więc w obrocie na takich zasadach jak inne podmioty. W konsekwencji sprawy dotyczące umów dzierżawy nieruchomości są sprawami cywilnoprawnymi, a wszelkie spory rozpatruje właściwy sąd cywilny.

Ponadto WSA podzielił stanowisko organu administracji uznając, że zaskarżone pismo jest jedynie pismem informacyjnym, a nie decyzją administracyjną. Jednocześnie nie ma charakteru żadnego z aktów wskazanych w art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Rozpatrywana sprawa nie mieści się zatem w zakresie przedmiotowym wskazanego przepisu i nie podlega rozpoznaniu przez sąd administracyjny.

Postanowieniem z dnia 3 czerwca 2013 r. (sygn. II SA/Gl 759/13) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach orzekł, iż sprawa dotycząca zawarcia umowy dzierżawy części nieruchomości stanowiącej własność gminy ma charakter cywilnoprawny. Wniesiona skarga jest więc niedopuszczalna i podlega odrzuceniu.

Należy zatem uznać, iż w sprawach dotyczących stosunków majątkowych związanych z gospodarowaniem gminnym mieniem komunalnym gmina jest uczestnikiem obrotu prawnego na takich samych zasadach jak inne podmioty. Właściwym do rozwiązywania sporów powstałych w związku funkcjonowaniem gminy jako podmiotem cywilnoprawnym jest więc sąd cywilny.

Pogląd ten znajduje potwierdzenie w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lipca 2009 r. (sygn. I OPS 1/09), zgodnie z którym unormowania ustawy o gospodarce nieruchomościami w zakresie dotyczącym obrotu nieruchomościami jednostek samorządu terytorialnego regulują czynności cywilnoprawne w sposób szczególny w stosunku do ogólnych zasad określonych w Kodeksie cywilnym. Ograniczenia te nie powodują jednak, że spory w tym zakresie tracą cywilnoprawny charakter.

Cywilnoprawny charakter spraw dotyczących umowy dzierżawy nieruchomości gminnych