Prawo Dla Samorządu

Zdaniem Sądu Najwyższego, w sytuacji dokonywania rozliczeń między gminą występującą z międzygminnego związku komunikacyjnego a samym związkiem należy uwzględnić wartość infrastruktury komunikacyjnej przekazaną na jego rzecz przez gminę.

W przedmiotowej sprawie Sąd Najwyższy zajmował się kwestią rozstrzygnięcia sporu dotyczącego rozliczeń między Międzygminnym Związkiem Komunikacji Pasażerskiej z siedzibą w Tarnowskich Górach [dalej: MZKP] a gminą Piekary Śląskie.

Po powstaniu MZKP zostały przekazane na jego rzecz liczne nieruchomości oraz elementy infrastruktury komunikacyjnej m.in. dworce, przystanki i pętle autobusowe. Związek zajmował się bowiem organizacją komunikacji miejskiej w należących do niego gminach.

Samorządy gminne od początku działalności MZKP partycypowały w finansowaniu jego działalności. Na skutek problemów z finansowaniem w 2007 r. ze związku wystąpiła gmina Piekary Śląskie. Konsekwencją tego była konieczność dokonania rozliczenia pomiędzy gminą a MZKP.

Zostało ono dokonane przez MZKP w następujący sposób: w pierwszej kolejności została zsumowana łączna kwota strat za okres 17 lat funkcjonowania MZKP, a następnie podzielono ją przez liczbę wozokilometrów zrealizowanych przez autobusy i mikrobusy komunikacji związku w Piekarach Śląskich. Stawki za wozokilometr dla wszystkich lat, w których gmina była członkiem związku, zostały ustalone na podstawie taryfikatora obowiązującego w 2007 r. Z tak dokonanych rozliczeń wynikało, że gmina Piekary Śląskie ma zapłacić na rzecz MZKP ok. 2,2 mln zł.

Gmina uznała takie rozliczenie za niewłaściwe, gdyż kwota strat MZKP powinna zostać pomniejszona o wartość infrastruktury komunikacyjnej i nieruchomości przekazanych na rzecz związku. Z uwagi na odmienne stanowiska powstał spór pomiędzy MZKP a gminą Piekary Śląskie.

Sąd I instancji nie uznał w całości żądania MZKP. Na rzecz związku została zasądzona kwota ok. 1,1 mln zł. Roszczenie o pokrycie strat powstałych przed 1997 r. uznano za przedawnione z uwagi na upływ dziesięcioletniego terminu przedawnienia. Sąd wskazał również, że stawka za wozokilometr została ustalona w sposób niewłaściwy. Dla poszczególnych lat należy bowiem przyjąć obowiązujące wówczas taryfy. Niewłaściwe jest zatem uproszczenie rozliczenia poprzez przyjęcie stawek obowiązujących jedynie w 2007 r.

Gmina wniosła apelację od wyroku wydanego przez sąd I instancji. W swojej argumentacji wskazała konieczność pomniejszenia należnej kwoty o wartość przekazanych na rzecz związku infrastruktury komunikacyjnej i nieruchomości. Podkreślała przy tym, iż z uwagi na położenie nieruchomości, byłyby one przez nią wykorzystywane, o ile nie zostałyby przekazane na rzecz MZKP. Gmina podniosła także zarzut przedawnienia roszczenia, wskazując jednak trzyletni termin z uwagi na okresowy charakter świadczenia.

Apelacja została w całości oddalona przez sąd II instancji. Gmina wniosła więc skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy orzekł (sprawa o sygn. V CSK 396/12), że w rozliczeniach między gminą Piekary Śląskie a MZKP należy uwzględnić wartość przekazanej związkowi infrastruktury komunikacyjnej, która przypadłaby gminie, gdyby nie doszło do utworzenia związku i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia sądowi II instancji.

Na marginesie warto jeszcze zauważyć, iż Sąd Najwyższy nie podzielił stanowiska gminy, zgodnie z którym do rozliczeń strat należy zastosować trzyletni termin przedawnienia jak w przypadku roszczeń okresowych. Zobowiązanie do pokrywania strat związku jest bowiem rodzajem gwarancji, jaką składa każda gmina przystępująca do związku. Z uwagi na to, nie można takiego świadczenia uznać za wykonywane cyklicznie.

Rozliczenia pomiędzy gminą występującą ze związku międzygminnego a związkiem