Prawo Dla Samorządu

Zdaniem Sądu Okręgowego w Warszawie, organ gminy nie ma żadnych podstaw do wydania decyzji o zakazie zgromadzenia zgłoszonego w trybie uproszczonym, nawet w przypadku istnienia decyzji zezwalającej na odbywanie zgromadzeń cyklicznych co do tego samego miejsca i czasu.

Postanowieniem z dnia 10 maja 2017 r. (sygn. XXIV Ns 38/17) Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił wniesione odwołanie i uchylił zarządzenie zastępcze wojewody o zakazie zgromadzenia.

Powyższe orzeczenie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Do urzędu gminy wpłynęło zawiadomienie o zamiarze zorganizowania zgromadzenia, które zostało złożone w trybie uproszczonym, zawartym w przepisach ustawy – Prawo o zgromadzeniach. Po wpłynięciu tego zawiadomienia do urzędu, organ wykonawczy gminy nie wydał żadnej decyzji w tego przedmiocie, co zostało zakwestionowane przez wojewodę.

W konsekwencji wojewoda wydał zarządzenie zastępcze, którym zakazał zorganizowania zgromadzenia zgłoszonego ww. zawiadomieniem z uwagi na wydana wcześniej zgodę na odbycie się w tym czasie i miejscu zgromadzenia cyklicznego. Podstawą prawna wydanego przez wojewodę zarządzenia zastępczego był przepis art. 26b ust. 4 w zw. z art. 14 ust. 3 ustawy – Prawo o zgromadzeniach. W ocenie wojewody, w związku z wydaną przez niego decyzją w przedmiocie zgody na cykliczne organizowanie zgromadzeń, organ gminy nie wykonał obowiązku wydania decyzji o zakazie zgromadzenia, o którym mowa w art. 26b ust. 3 ww. ustawy.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyli zarówno organizator planowanego zgromadzenia zgłoszonego w trybie uproszczonym, jak i organ wykonawczy gminy. Organ wskazał przy tym w uzasadnieniu do swojego odwołania, że nie miał obowiązku wydania decyzji o zakazie zgromadzenia zgłoszonego w trybie uproszczonym, bowiem brak jest podstawy prawnej do wydania takiej decyzji.

Rozpatrując wniesione odwołania Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił je i postanowieniem z dnia 10 maja 2017 r. (sygn. XXIV Ns 38/17) uchylił zarządzenie zastępcze wojewody.

Sąd zaznaczył, że przedmiotem zaskarżenia jest zarządzenie zastępcze wojewody wydane w trybie art. 26b ust. 4 ustawy – Prawo o zgromadzeniach. Tym samym, wojewoda zastosował tryb przewidziany dla bezczynności organu gminy przy wydaniu decyzji dotyczącej zgromadzeń organizowanych w tym samym czasie i miejscu co zgromadzenia określane w ustawie jako cykliczne.

Sąd Okręgowy w Warszawie zaznaczył również, że zgromadzenie, co do którego zarządzenie zastępcze wydał wojewoda, zostało zgłoszone w trybie uproszczonym. Postępowanie uproszczone zostało uregulowane w przepisach art. 21-26 ustawy – Prawo o zgromadzeniach. Jak wskazał Sąd, przesłanką co do wyboru trybu postępowania jest wola organizatora, który wybierając ten tryb powinien zastosować się do wymogów określonych w art. 23 i 24 tejże ustawy, a więc powinien zadbać, aby zgromadzenie ze względu na swój zakres i liczebność nie powodowało utrudnień w ruchu drogowym. Zdaniem Sądu, z samej zasady ograniczonego rygoryzmu i formalizmu postępowania uproszczonego wynika, że organ gminy nie wydaje w tym przedmiocie żadnej decyzji. Dokonuje in tylko czynności określonych w art. 22 ust. 4 i 5 ustawy – Prawo o zgromadzeniach, a więc informuje o czasie i miejscu zgromadzenia. Możliwość wydania przez organ gminy decyzji odnośnie do zgromadzeń zgłoszonych w trybie uproszczonym pojawia się dopiero wówczas, gdy okaże się, że już trwające takie zgromadzenie istotnie zagraża bezpieczeństwu, porządkowi publicznemu albo narusza przepisy karne. Jest to decyzja rozwiązująca zgromadzenie i jest w dalszej kolejności skarżona w trybie art. 25 ust. 4 ustawy – Prawo o zgromadzeniach.

Zdaniem Sądu Okręgowego w Warszawie, wojewoda błędnie zastosował przepis art. 26b ust. 4 w zw. z art. 14 ust. 3 ww. ustawy, wydając zarządzenie zastępcze przewidziane w wypadku bezczynności organu gminy, który obowiązany był zakazać zorganizowania zgromadzenia z uwagi na wydaną wcześniej zgodę wojewody na organizację zgromadzenia cyklicznego. W ocenie Sądu, obowiązek organu gminy wydania decyzji zakazującej wynika z art. 14 ust. 3 ustawy – Prawo o zgromadzeniach i nie dotyczy trybu uproszczonego. Tym samym, w rozpatrywanej sprawie nie zachodzi przypadek bezczynności organu gminy, a w konsekwencji wojewoda nie mógł zastąpić tego organu w jego kompetencjach, bowiem sam organ gminy ich nie posiadał.

Sąd rozpatrując sprawę wskazał, że przyznanie wojewodzie kompetencji w powyższym zakresie pozostawałoby w sprzeczności z zasadą legalizmu oznaczającą zasadę działania instytucji publicznych wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych im przez normy prawne, ale również z założeniami przyjętymi przez samą ustawę – Prawo o zgromadzeniach. Sąd bowiem jeszcze raz podkreślił, że tryb postępowania uproszczonego nie przewiduje możliwości wydania decyzji o zakazie zgromadzeń przez jakikolwiek organ administracji publicznej.

Biorąc pod uwagę ww. argumenty, Sąd Okręgowy w Warszawie uznał, że wojewoda nie był uprawniony do wydania zarządzenia zastępczego, a zarządzenie zastępcze jako wydane bez podstawy prawnej, wbrew obowiązującym przepisom prawa, a w szczególności wbrew podstawowym założeniom identyfikującym i określającym odrębny charakter postępowania uproszczonego przewidzianego w ustawie – Prawo o zgromadzeniach zostało uchylone.

Analogiczne rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy w Warszawie zawarł również w postanowieniu z dnia 10 maja 2017 r. (sygn. XXIV Ns 37/17).

Oba postanowienia są prawomocne.

Zgłoszenie odbycia zgromadzenia publicznego w trybie uproszczonym a zgromadzenie cykliczne