Solidarna odpowiedzialność w podatku rolnym, leśnym oraz od nieruchomości - urzeczywistnienie praktyki orzeczniczej

Jeżeli jeden lub kilku współwłaścicieli pozostaje zwolnionych z obowiązku zapłaty podatku leśnego, rolnego lub od nieruchomości, pozostali, którzy nie korzystają ze zwolnień, zapłacą podatek wyłącznie od posiadanego udziału we współwłasności. Zasada taka znajdzie wyraz wprost w przepisach prawa. Projekt ustawy oczekuje na podpis Prezydenta RP.

W dotychczasowym stanie prawnym zasadą jest, że przedmiot opodatkowania, który stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach. W zasadzie regulacja ta znajduje odzwierciedlenie w analogicznym brzmieniu zarówno w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (art. 3 ust. 4), jak i w ustawie o podatku rolnym (art. 3 ust. 5) oraz leśnym (art. 2 ust. 4).

W praktyce zapis ten oznacza, że podmiot będący współwłaścicielem przedmiotu opodatkowania wspólnie z podmiotem korzystającym ze zwolnienia np. z gminą, uczelnią publiczną lub zakładem pracy chronionej, zobowiązany jest do zapłaty podatku liczonego od całej nieruchomości – a więc w istocie do zapłaty także za współwłaściciela zwolnionego z obowiązku opłacenia podatku. Konkluzję taką wysnuć można na podstawie obowiązujących przepisów prawa, które nie pozwalają na opodatkowanie części nieruchomości, stanowiącej współwłasność, stosownie do udziałów w tej nieruchomości lub zgodnie z faktycznym jej wykorzystywaniem przez poszczególnych współwłaścicieli. Stanowisko takie w obowiązującym stanie prawnym charakterystyczne jest dla gminnych organów podatkowych.

W praktyce orzeczniczej (zob. np. WSA w Rzeszowie I SA/Rz 549/16) a także zgodnie z aktualnym stanowiskiem Ministra Finansów (odpowiedź na interpelację poselską nr 4432) podnosi się jednak, że w sytuacji, w której jeden ze współwłaścicieli spełnia warunki do zwolnienia z podatku, to wtedy od wysokości obowiązku podatkowego naliczonego od całej nieruchomości należy odliczyć - obliczając wymiar należnego podatku - kwotę, która wynika z opodatkowania części zwolnionej (wykorzystywanej przez podmiot zwolniony i odpowiadający zwolnieniu przedmiotowemu).

Właśnie taki sposób interpretacji obecnie obowiązujących przepisów ustawodawca postanowił urzeczywistnić wprost w regulacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o podatku leśnym. W tym celu projektem z dnia 25.05.2017 r. (druk 1232) ustawy o zmianie wszystkich wymienionych powyżej ustaw wyłączył zasadę solidarnej odpowiedzialności w stosunku do sytuacji, w której jeden ze współwłaścicieli korzysta ze zwolnienia z opodatkowania. We wszystkich komentowanych ustawach znajdzie się analogiczny przepis o następującej treści: zasady odpowiedzialności solidarnej za zobowiązanie podatkowe, nie stosuje się, jeżeli jeden lub kilku współwłaścicieli (posiadaczy) jest zwolnionych od podatku albo nie podlega temu podatkowi. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na współwłaścicielach (posiadaczach), którzy podlegają podatkowi oraz nie są zwolnieni od tego podatku, w zakresie odpowiadającym ich łącznemu udziałowi w prawie własności lub posiadaniu.

W uzasadnieniu do projektu wskazano, że jego celem jest wyeliminowanie z praktyki zjawisk sprzecznych z zasadami współżycia społecznego oraz naruszających normy konstytucyjne. Nowelizacja jest dla samorządowych organów podatkowych o tyle istotna, że po wejściu przepisów w życie nie będą one mogły rozstrzygać spraw podatników z powołaniem się na inną aniżeli orzecznicza, wykładnię obowiązujących przepisów. Zmiana prawa wiązać będzie się zatem z wprowadzeniem do systemu jasnej reguły wyznaczającej kierunek dostosowania dotychczasowej praktyki organów.

Dr n. pr. Paweł Grzybowski

Doktor nauk prawnych, w Kancelarii Prawnej Ziemski & Partners w Poznaniu specjalizuje się w zakresie prawa podatkowego, ze szczególnym uwzględnieniem procedury podatkowej

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu