Ile może kosztować gminę nieprawidłowo oznaczone miejsce parkingowe?

Strefy płatnego parkowania stanowią istotne źródło dochodów gmin, jednak mogą również generować nieoczekiwane koszty, szczególnie w przypadku uchybień w ich organizacji. Przykład Szczecina pokazuje, że nawet drobne zaniedbania mogą prowadzić do licznych roszczeń wobec gmin. Dlaczego gminy powinny ponownie przyjrzeć się organizacji i funkcjonowaniu swoich stref płatnego parkowania?

Spór o złotówkę

W grudniu 2023 r. mieszkaniec Szczecina, zaparkował swój samochód na jednej z miejskich ulic objętych płatną strefą. Mimo wniesienia opłaty, powód zauważył, że miejsce, na którym zaparkował, nie było właściwie oznaczone – linie poziome znajdowały się pod warstwą śniegu, co uniemożliwiało ich identyfikację. Zgodnie z przepisami, zarówno oznakowanie pionowe, jak i poziome, powinno być wyraźnie widoczne. Zasada ta została potwierdzona przez sąd, który nakazał miastu zwrot opłaty oraz pokrycie kosztów postępowania.

Działań powoda przeciwko miastu było więcej. Jak podaje lokalny serwis informacyjny, mężczyzna wytoczył miastu ponad 200 podobnych spraw, z których wygrał zdecydowaną większość. W minionych latach, na tej samej podstawie pozywał gminę o zwrot 2 zł^[1], 15 zł^[2], a nawet 50 gr^[3].

Jak gminy mogą zapobiec przyszłym sporom?

Choć kwoty są symboliczne, to te wyroki mogą być sygnałem alarmowym dla gmin. Wyrok ten jest również okazją do uporządkowania praktyki samorządowej. Jeżeli strefa płatnego parkowania ma obowiązywać, to musi zostać zorganizowana zgodnie z przepisami m.in. art. 13 ust. 1 i 13b ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych^[4]. Istotnym elementem, na który należy zwrócić uwagę, jest oznakowanie miejsc postojowych.

Prawidłowym sposobem jest odpowiednie oznaczenie płatnego miejsca postojowego zarówno za pomocą znaków pionowych jak i poziomych. Kluczowa jest również widoczność tych znaków.

Według sądów niewystarczające okazuje się m.in. wyznaczenie miejsc czarną kostką brukową czy oznakowanie miejsc jedynie znakiem poziomym D-18, bez wydzielenia ich konstrukcyjnie.

Szczególną uwagę należy zwrócić na stan techniczny oznakowania w strefach płatnego parkowania. Nawet przy prawidłowym oznakowaniu, opłata nie może zostać pobrana, jeżeli ze względu na warunki atmosferyczne znaki te są niewidoczne. Dlatego też istotny jest stały nadzór na jakością oznaczeń i ich widocznością. Szczególne znaczenie ma to w sezonie zimowym, gdy śnieg lub błoto mogą trwale uniemożliwiać identyfikację oznaczeń poziomych.

Jakie mogą być konsekwencje dla gmin?

Mimo że takie pozwy mogą być sporadyczne i dotyczą niewielkich kwot, to mogą okazać się znaczącym problemem. Gmina może ponosić odpowiedzialność za złe oznakowanie (czy to z powodu pogody, czy też niedbania służb miejskich) miejsc parkingowych w strefach płatnego parkowania. W konsekwencji osoby korzystające z takich miejsc parkingowych mogą dochodzić swoich roszczeń na drodze postępowania sądowego. Co ważne, podobnie jak w przypadku opłaty miejscowej, o której pisaliśmy wcześniej, wydaje się, że istnieje ryzyko pozwów zbiorowych względem gminy. Ponieważ formalne rozpoznanie pozwu w takim przypadku jest procesem długotrwałym, istnieje możliwość, że z tego powodu nie będzie zbyt wielu zainteresowanych dochodzeniem swoich roszczeń od gminy. Niemniej jednak nie należy wykluczać takiej możliwości.

Podsumowanie

Sprawa ze Szczecina unaocznia, że nawet symboliczna opłata może prowadzić do poważnych skutków prawnych i finansowych. Dla jednostek samorządu terytorialnego to wyraźny sygnał, że każda opłata publicznoprawna musi być nakładana i egzekwowana z pełnym poszanowaniem obowiązujących przepisów. Aby zminimalizować możliwość wystąpienia podobnych sporów w przyszłości, należy zapobiegawczo podjąć działania pozwalające ich uniknąć.

[1] Wyrok SO w Szczecinie sygn. akt III C 570/23

[2] Wyrok SO w Szczecinie sygn. akt III C 542/23

[3] Wyrok SO w Szczecinie sygn. akt III C 812/23

[4] Art. 13b ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 470, 471, 1087, 2338, z 2021 r. poz. 54, 720).