Czy informacja dotycząca mobbingu stanowi informację publiczną?

Zapobieganie mobbingowi i dostęp do informacji publicznej to dwa ważne zagadnienia, które mają obecnie istotny wpływ na funkcjonowanie instytucji oraz kształtowanie prawidłowych relacji pomiędzy pracodawcą a pracownikami. Zapewnienie odpowiednich informacji o procedurach przeciwdziałania mobbingowi oraz dostępność informacji publicznej na temat instytucji, w której pracownik ma podjąć zatrudnienie, może stać się podstawą do tworzenia bezpiecznego, uczciwego i odpowiedzialnego środowiska pracy.

Mobbing, czyli systematyczne nękanie lub zastraszanie, to poważny problem, który może wpływać nie tylko na zdrowie psychiczne pracownika, ale również na atmosferę w miejscu pracy. Aby dowiedzieć się więcej w tym zakresie zachęcamy do zapoznania się z serią artykułów dotyczących tego problemu na blogu.

Dostęp do informacji publicznej stanowi fundament przejrzystości działań instytucji publicznych i organizacji. Ustawa o dostępie do informacji publicznej gwarantuje obywatelom prawo do pozyskiwania szczegółowych danych o działalności organów władzy publicznej, jednostek samorządu terytorialnego, a także innych podmiotów wykonujących zadania publiczne. Pracownicy, zwłaszcza w kontekście rekrutacji, mogą wykorzystywać te zasoby, aby lepiej dokonać analizy i ocenić kulturę organizacyjną oraz odpowiedzialność potencjalnych pracodawców.

Problem ten został poruszony w niedawnym wyroku NSA (wyrok z dnia 9 stycznia 2025 r., sygn. akt: III OSK 2273/23) podejmującym problem, czy informacja o oficjalnym oskarżeniu o mobbing w pracy jest informacją publiczną.

Odmowa udostępnienia informacji publicznej

Mieszkaniec gminy zwrócił się do urzędu z zapytaniem o oskarżenie o mobbing w pracy stosowany przez wójta gminy. Urząd odmówił udzielenia informacji, uznając, że nie stanowi ona informacji publicznej.

Chronologiczny przebieg zdarzeń kształtował się następująco. Skarżący złożył wniosek o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej wójta gminy i ewentualnego oskarżenia o stosowany przez niego mobbing w pracy. Wnioskujący otrzymał odpowiedź od organu, w której odmówiono mu udostępnienia wnioskowanej informacji, uznając ją za niebędącą informacją publiczną. W tej sytuacji mieszkaniec gminy złożył skargę na bezczynność organu w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej. Wójt wniósł o odrzucenie skargi, argumentując, że nie spełnia ona wymogu wcześniejszego wniesienia ponaglenia oraz, że żądana informacja nie jest informacją publiczną.

Sąd I instancji uznał, że dla dopuszczalności skargi na bezczynność organu nie jest wymagane wcześniejsze wyczerpanie środków zaskarżenia na drodze administracyjnej. Sąd uznał również, że żądana informacja jest informacją publiczną, odnoszącą się do działalności wójta, i stwierdził, że odmowa udostępnienia tej informacji była nieprawidłowa. Ponadto wskazał, że działanie organu, który odmówił udostępnienia informacji, było nieprawidłowe, ponieważ wnioskowana informacja powinna zostać udostępniona lub powinna zostać wydana decyzja o odmowie jej udostępnienia.

W tej sytuacji wójt złożył skargę kasacyjną, zarzucając m.in. błędną wykładnię przepisów prawa przez sąd I instancji.

Czy oskarżenie o mobbing jest informacją publiczną?

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną, uznając ją za niezasadną. Stwierdził, że zarzut dotyczący naruszenia przepisów o ponagleniu w postępowaniu o dostęp do informacji publicznej był niezasadny, ponieważ przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego nie mają zastosowania w tym zakresie. Kolejny zarzut dotyczący błędnej wykładni przepisów o informacji publicznej również okazał się nieskuteczny. Bowiem sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że przedmiotem skargi była informacja, a nie dokument urzędowy. NSA zaaprobował wyjaśnienia sądu I instancji, który wskazywał, że skargi pracowników i załączniki składane przez nich do akt postępowania antymobbingowego oraz uzasadnienie rozstrzygnięcia komisji antymobbingowej stanowią informację publiczną, ponieważ w świetle ustawy każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa, stanowi informację publiczną. W dalszej części wywodu WSA wyjaśnił, że „informacja czy przeciwko Wójtowi Gminy wpłynęło oficjalne oskarżenie o mobbing w pracy stanowi informację publiczną bowiem dotyczy działalności Wójta jako osoby pełniącej funkcje publiczne i jego podwładnych”.

Podsumowanie

Dostęp do informacji publicznej jest kluczowym elementem budowania zaufania w relacjach między pracodawcą a pracownikami, szczególnie w kontekście przeciwdziałania mobbingowi. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego potwierdza, że informacje dotyczące oskarżeń o mobbing, w tym ich analiza przez organy publiczne, mają charakter publiczny i powinny być udostępniane obywatelom. Tego rodzaju transparentoność nie tylko chroni osoby zatrudnione przed nieuczciwymi praktykami, ale także wspiera kulturę odpowiedzialności w instytucjach publicznych, które mają obowiązek zapewniać pracownikom bezpieczne i sprawiedliwe warunki pracy