Co zrobić z liśćmi z terenów spółdzielni mieszkaniowych?

Spółdzielnie mieszkaniowe mają możliwość przetwarzania zebranych przez siebie liści z terenów będących w ich posiadaniu. Jeżeli jednak przetwarzanie to ma się odbywać poza obszarem z którego liście zebrano, należy spełnić przy tym określone wymogi.

W dniu 29 października 2024 r. posłanka na Sejm RP skierowała do Ministerstwa Klimatu i Środowiska interpelacje dotyczącą sposobu postępowania z odpadami w postaci liści opadłych na terenie spółdzielni[1]. Dnia 16 listopada Ministerstwo (dalej jako „MKiŚ”) udzieliło swojej odpowiedzi we wskazanej sprawie[2].

W pierwszej kolejności MKiŚ zauważyło, iż w jego opinii, liście, które pozostawiono na terenie, na którym opadły nie kwalifikują się jako odpady w rozumieniu ustawy o odpadach[3]. Oznacza to, że mogą być one pozostawione w pierwotnym miejscu, a właściciel terenu nie poniesie w związku z tym żadnych negatywnych konsekwencji. Inaczej sprawa wygląda w sytuacji, gdy liście zostały zebrane celem ich przetworzenia na innym obszarze. W takim przypadku, w opinii MKiŚ, należy je kwalifikować jako odpady. W związku z tym, dalsze postępowanie z nimi powinno się odbywać w zgodzie z przepisami ustawy o odpadach.

Przepisy ww. ustawy wprowadzają generalny obowiązek, ażeby odpady były przetwarzane przez podmioty posiadające stosowne zezwolenie. Wytwórca odpadów w postaci liści może więc przekazać je podmiotowi, który takie zezwolenie posiada lub samemu je posiadać. Od powyższej reguły ustawa odpadowa przewiduje jednak wyjątki. Jak wskazało MKiŚ:

„Osoby fizyczne i jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami wykorzystujące odpady na potrzeby własne należą do kategorii podmiotów zwolnionych z obowiązku uzyskania zezwolenia na przetwarzanie odpadów. Jednocześnie podmioty te mogą poddawać odzyskowi tylko takie rodzaje odpadów jakie zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi na potrzeby własne, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku[4]. Oznacza to, że w zakresie odpadów ulegających biodegradacji, przy zachowaniu warunków określonych w ww. rozporządzeniu, jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddać kompostowaniu tylko własne (wytworzone przez siebie) odpady i tylko w takich ilościach, które mogą bezpiecznie wykorzystać na potrzeby własne. W efekcie spółdzielnia mieszkaniowa, która nie jest przedsiębiorcą, może poddać kompostowaniu we własnym kompostowniku wytworzone przez siebie odpady bez potrzeby uzyskiwania zezwolenia. Ponadto, tak jak wskazano powyżej, opadłe liście, które są pozostawione na terenie, na którym opadły (np. w celu użyźnienia gleby lub wykorzystania jako schronienie dla zwierząt), nie powinny być traktowane jako odpady, w związku z tym, w uzasadnionych przypadkach również takie rozwiązanie można zastosować”.

Powyższe ustalenia dotyczą wyłącznie procesu kompostowania. Zgodnie z tym, co przedstawiło MKiŚ odpady w postaci opadłych liści powinny być kwalifikowane jako odpady ulegające biodegradacji. Te z kolei, zgodnie z przepisami wyżej wskazanego rozporządzenia, mogą być wyłącznie przetwarzane na własny użytek poprzez kompostowanie w przydomowym kompostowniku. Poza kompostownikiem, odpady mogą być kompostowane tylko przez osoby fizyczne, ale już nie przez spółdzielnie, czy inne jednostki organizacyjne, nie będące przedsiębiorcami[5].

Podsumowując, należy wskazać, iż Ministerstwo Klimatu i Środowiska dopuszcza możliwość, spółdzielnie mieszkaniowe zagospodarowywały samodzielnie liście, które zebrały na własnych terenach. Może się to odbywać jednak wyłącznie w ramach kompostowania w kompostownikach utworzonych na potrzeby spółdzielni. Przyjęcie takiego rozwiązania może wpływać korzystnie na sytuacje tego typu podmiotów, potencjalnie zmniejsza bowiem koszty gospodarowania wytworzonymi przez nie odpadami.

[1] Interpelacja nr 5828 do ministra klimatu i środowiska w sprawie zagospodarowania opadających liści jako odpadów na terenach spółdzielni mieszkaniowych: https://orka.sejm.gov.pl/home.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=DAJAV9.

[2] Odpowiedź na interpelacje nr 5828: https://www.sejm.gov.pl/INT10.nsf/klucz/ATTDB6KNY/%24FILE/i05828-o1.pdf .

[3] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1587 z późn. zm.).

[4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi na potrzeby własne, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. z 2016 r. poz. 93).

[5] Zob. art. 30 ust. 3 ustawy o odpadach.