Odwołanie zastępcy wójta z określonym dniem i jego skutki

WSA w Kielcach w wyroku z dnia 3 października 2024 r. II SA/Ke 363/24 wskazał, że odwołanie zastępcy wójta z danym dniem powoduje, że skutki odwołania zaczynają obowiązywać od dnia następnego po dniu wskazanym w zarządzeniu ws. odwołania, nie zaś w tym dniu.

Odwołana zastępca wójta zaskarżyła w trybie z art. 101 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym zarządzenie wójta o odwołaniu jej ze stanowiska z dniem 6 czerwca 2024 r. Wykazując naruszenie swojego interesu prawnego wskazała na naruszenie przepisu art. 26a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Istota skargi sprowadzała się do wskazania, że zarządzenie w przedmiocie odwołania zastępcy wójta zostało skarżącej doręczone pod koniec dnia pracy 6 czerwca 2024 r., a odwoływało też wszystkie upoważnienia i pełnomocnictwa jej udzielone właśnie z dniem 6 czerwca 2024 r. Tymczasem tego właśnie dnia skarżąca jako zastępca wójta sądząc, że pełni tę funkcję podpisywała w tym dniu umowy, przelewy bankowe, stwierdzała prawomocność decyzji, wydawała zaświadczenia i dokonywała inne czynności prawne wywołujące skutki w sferze prawa materialnego i procesowego. Odwołanie jej z tym właśnie dniem spowodowało, że dokonane przez nią w dniu 6 czerwca 2024 r. czynności prawne stały się nieważne czy nieskuteczne. Skarżąca bowiem de facto tego dnia nie posiadała już upoważnienia do ich podejmowania.

Sąd nie miał wątpliwości, iż zaskarżone zarządzenie dotyczy interesu prawnego skarżącej i interes ten narusza, albowiem jego skutkiem było jej odwołanie z zajmowanego stanowiska, a więc naruszono tym samym jej uprawnienie do jego zajmowania. Czym innym jest jednak – w przypadku skargi w trybie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym – stwierdzenie naruszenia interesu prawnego przez skarżony na tej podstawie akt, a czym innym stwierdzenie czy akt ten w sposób obiektywny narusza prawo.

Sąd uznał, iż zaskarżone zarządzenie nie naruszało żadnego z powszechnie obowiązujących przepisów, w szczególności art. 26a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 70 § 1 i § 1¹ Kodeksu pracy. Przepisy te wskazują bowiem, że pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być odwołany w każdym czasie, a odwołanie go – choć musi być dokonanie na piśmie – nie musi zawierać uzasadnienia. W konsekwencji odwołany pracownik nie może kwestionować tego odwołania ze względu na brak uzasadnionej przyczyny. Tak też wójt może w każdej chwili odwołać ze stanowiska zatrudnionego właśnie na podstawie powołania zastępcę wójta. Odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę (art. 70 § 2 Kodeksu pracy) lub też rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia. Ani w przywołanych aktach prawnych, ani w innych przepisach prawa powszechnie obowiązującego prawodawca nie przewidział szczególnych okoliczności, od których wystąpienia byłaby uzależniona dopuszczalność odwołania zastępcy wójta, pozostawiając w tym zakresie wójtowi swobodę działania.

Skarżąca – nie kwestionując samej zasadności odwołania – podważyła prawidłowość odwołania z punktu widzenia czasu, w jakim zostało jej ono doręczone i skutków, jakie wywołało. Jej zdaniem nieuprawnionym było wręczenie jej zarządzenia ws. odwołania „na kilka minut” przed końcem dnia 6 czerwca 2024 r. w sytuacji, gdy tego dnia dokonywała ona szeregu czynności wchodzących w skład powierzonych obowiązków zastępcy wójta, a wywołujących określone skutki prawne dla podmiotów trzecich. Sąd jednak uznał, że okoliczność ta nie ma istotnego znaczenia dla uznania zgodności z prawem skarżonego zarządzenia. Zarządzenie w przedmiocie odwołania może być przecież wydane w każdym czasie, a odwołanie może nastąpić niezwłocznie lub w określonym terminie. Zarządzenie w sprawie zostało wydane dnia 6 czerwca 2024 r. i z tym dniem skarżąca została odwołana ze stanowiska. Zarządzenie zostało skarżącej doręczone w dniu jego wydania, a nie w dniu późniejszym. Poza oceną Sądu leży natomiast ocena, o jakiej porze dnia to doręczenie nastąpiło, albowiem przepisy nie przewidują w tej materii żadnych wymogów. Podejmowanie przez skarżącą wskazanych czynności w dniu odwołania nie wpływa na ocenę możliwości i legalności odwołania, a skuteczność tych czynności winna być oceniana odrębnie, w ramach ewentualnych postępowań dotyczących tych czynności.

Sąd nie odniósł się w związku z tym do słusznych skądinąd argumentów wójta zawartych w odpowiedzi na skargę, że jeżeli termin został wskazany określonym dniem, to kończy się on z upływem tego dnia. Dzień 6 czerwca 2024 r. był więc ostatnim dniem pełnienia przez skarżącą stanowiska zastępcy wójta, w związku z czym nie można powiedzieć, że podjęte przez nią tego dnia czynności prawne były nieważne. Zgodnie bowiem z art. 111 § 2 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy, jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Skutki prawne zarządzenia, w tym odwołania skarżącej upoważnień i pełnomocnictw, zaistniały dopiero 7 czerwca 2024 r.