Dokumentacje cen transferowych w spółkach komunalnych – ważny wyrok WSA w Krakowie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wydał ważny wyrok dotyczący spółek komunalnych i ich wyłączenia z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych. Być może zapoczątkuje on linię orzeczniczą potwierdzającą, że spółki komunalne nie będą zobowiązane do sporządzenia dokumentacji podatkowej, także wówczas, gdy między nią a gminą (jako udziałowcem) występują powiązania o charakterze osobowym.

O problemie cen transferowych w spółkach komunalnych pisaliśmy już na łamach naszego Portalu:

• „Spółki gminne a obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych” ,
• „Ceny transferowe w spółkach komunalnych”.

Do tej pory organy podatkowe prezentowały stanowisko, zgodnie z którym wyłączenie ustawowe z obowiązku sporządzenia dokumentacji dotyczy tych spółek komunalnych, których powiązanie z gminą (udziałowcem) lub inną spółką komunalną ma charakter wyłącznie kapitałowy. Jeżeli więc pomiędzy tymi podmiotami występują również powiązania osobowe (np. sekretarz lub skarbnik gminy jest jednocześnie członkiem rady nadzorczej, lub członek rady nadzorczej w jednej spółce jest jednocześnie członkiem zarządu w innej spółce), nie można skorzystać z wyłączenia. W konsekwencji powoduje to, że jeżeli pomiędzy tymi podmiotami dokonywano transakcji o wartościach przekraczających progi dokumentacyjne wystąpi obowiązek sporządzenia dokumentacji i złożenia informacji o cenach transferowych na formularzu TPR-C.

W czerwcu WSA w Krakowie wydał ważny wyrok, w którym zakwestionował stanowisko organów.

Dokonał przy tym szczegółowej analizy spornego przepisy art. 11n ust. 1 pkt5 uCIT, który stanowi:

„Obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, o którym mowa w art. 11k ust. 1, nie ma zastosowania do transakcji kontrolowanych: w przypadku gdy powiązania wynikają wyłącznie z powiązania ze Skarbem Państwa lub jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami”.

W pierwszej kolejności Sąd zwrócił uwagę na niefortunną redakcję tego przepisu, gdzie ustawodawca dwukrotnie użył w nim słowa „powiązania”.

Po pierwsze w mianowniku liczby mnogiej (kto? co? – „gdy powiązania wynikają”), a po raz drugi w dopełniaczu liczby pojedynczej (kogo? czego? – „wyłącznie z powiązań ze Skarbem Państwa lub jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami”).

Ustawodawca w żaden sposób nie określa (nie doprecyzowuje) jakie to mają być powiązania, zatem – zdaniem Sądu – mogą to być powiązania wszelakiego rodzaju, zarówno bezpośrednie jak i pośrednie, kapitałowe jak i osobowe, itd.

WSA podkreślił przy tym, że sporne powiązania osobowe wynikają właśnie z powiazania z Gminą, czyli jednostką samorządu terytorialnego.

Dodatkowo wskazał, że powiazania osobowe nie są „samodzielnymi powiazaniami osobowymi”. Pozycja sekretarza czy skarbnika gminy nie wynika z faktu, że są samodzielnymi inwestorami (udziałowcami) spółki, ani menedżerami o unikalnych na rynku kwalifikacjach, niezbędnych w zarządzaniu spółką (choć tej ostatniej możliwości do końca oczywiście wykluczyć nie można). Ich tytuł do powołania do władz spółki wynika głównie z faktu delegowania ich do spółki przez gminę (burmistrza).

Zgodnie bowiem z art. 69 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej należy do obowiązków: wójta, burmistrza, prezydenta miasta, przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego

Zatem burmistrz, jako organ JST, deleguje pracownika, względnie sam realizuje dyrektywę ww. ustawy. Jednak tego rodzaju działania nie kreują „samodzielnych powiązań osobowych”, owe powiązania wynikają tylko i wyłącznie z realizacji przez burmistrza miasta swoich prerogatyw, a zatem wynikają wyłącznie z powiązań z jednostką samorządu terytorialnego.

Sąd odwołując się również do wykładni celowościowej wskazał, że celem przepisów podatkowych jest ochrona interesów Skarbu Państwa poprzez zapewnienie oczekiwanego przezeń poziomu opodatkowania. Przepisy dotyczące cen transferowych zapobiegają ustalaniu warunków transakcji wewnątrzgrupowych w sposób, który powodowałby nieuzasadnione obniżenie należności podatkowych. Jest to osiągane poprzez realizację zasady ceny rynkowej, zgodnie z którą – jeśli warunki ustalone w transakcji przez podmioty powiązane odbiegają od warunków, jakie ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego dane przedsiębiorstwo nie wykazuje dochodów lub wykazuje dochody w zaniżonej wysokości – jego dochody określa się w drodze oszacowania.

Jednocześnie stwierdził, że fakt występowania w przedmiotowej sprawie obok powiązań kapitałowych również powiązań osobowych (zależnych w pełni od powołania na to stanowisko przez stuprocentowego właściciela – czyli gminę: jej burmistrza) w żaden sposób nie przyczyni się do zmniejszenia ochrona interesów fiskalnych Skarbu Państwa.

W konsekwencji WSA w Krakowie uznał, że takie powiązania osobowe, występujące obok powiazań kapitałowych i będące ich konsekwencją, pomiędzy gminą a spółką nie kreują obowiązków na gruncie cen transferowych.

Omawiany wyrok jest bardzo korzystny dla spółek komunalnych. Z uwagi na fakt, że jest jeszcze nieprawomocny, należy bacznie obserwować, jakie rozstrzygnięcia w omawianym zakresie będą wydawane przez NSA. O kolejnych wyrokach będziemy informować na bieżąco.