Czy można obniżyć wysokość opłaty za parkowanie wnoszonej przez aplikację mobilną?

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego rada gminy nie może obniżyć opłat za parkowanie tylko z tego powodu, że zostanie ona wniesiona z wykorzystaniem aplikacji mobilnej.

Rada miasta zmieniła uchwałę dotyczącą strefy płatnego parkowania. W efekcie nowelizacji niższą opłatę za parkowanie ponosiłyby te osoby, które posiadają kartę miejską oraz zdecydują się na wniesienie opłaty z wykorzystaniem odpowiedniej aplikacji mobilnej.

Wojewoda wydał rozstrzygnięcie nadzorcze, stwierdzając nieważność uchwały zmieniającej. Stwierdził w szczególności, że nie można w tym wypadku wskazać takich wartości konstytucyjnych, które uzasadniałyby odmienne traktowanie posiadaczy karty miejskiej z uwagi na sposób wnoszenia opłaty za parkowanie.

Skargę na rozstrzygnięcie nadzorcze wniosła rada miasta. Zarzuciła wojewodzie w szczególności wadliwą wykładnię przepisów Konstytucji.

Wojewódzki sąd administracyjny uwzględnił skargę. Jego zdaniem wojewoda nie wykazał, by nowelizacja prowadziła do dyskryminacji osób starszych. Sąd zwrócił uwagę na dobrowolność w korzystaniu z aplikacji mobilnych.

Od wyroku skargę kasacyjną wywiódł wojewoda, podejmując polemikę z wykładnią dokonaną przez WSA oraz wskazując, że w postępowaniu nadzorczym nie prowadzi się postępowania dowodowego.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok WSA i oddalił skargę rady miasta[1].

NSA podkreślił, że rada gminy zasadniczo posiada szeroką swobodę regulacyjną w odniesieniu do określenia sposobu poboru opłaty za postój w strefie płatnego parkowania oraz w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania. Wskazał jednak, że pewne rozwiązania w tym zakresie mogą skutkować naruszeniem Konstytucji lub ustaw.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zasada równości wobec prawa, wyrażona w art. 32 ust. 1 Konstytucji, nakazuje identyczne traktowanie podmiotów znajdujących się w takiej samej lub zbliżonej sytuacji prawnie relewantnej. Równe traktowanie oznacza przy tym traktowanie według jednakowej miary, bez dyskryminacji czy faworyzowania. Podmiotom odznaczającym się tą samą cechą istotną powinny być zatem narzucane takie same obowiązki oraz przyznawane jednakowe prawa.

Zdaniem Sądu na gruncie analizowanej sprawy niezbędne było zatem rozpatrzenie trzech zagadnień: czy można wskazać wspólną cechę istotną (uzasadniającą równe traktowanie określonych podmiotów), czy prawodawca zróżnicował prawa lub obowiązki podmiotów znajdujących się w takiej samej lub podobnej sytuacji prawnie relewantnej oraz czy ewentualne odstępstwa od zasady równości można uznać za dopuszczalne.

Odnosząc te założenia do uwarunkowań sprawy Sąd uznał, że wspólną cechą istotną adresatów zakwestionowanej regulacji jest posiadanie statusu określonego przez kartę miejską. Następnie wskazał, że sytuacja posiadaczy tego statusu została zróżnicowana z uwagi na sposób wnoszenia opłaty za parkowanie. W końcu zaś uznał, że odstępstwo od zasady równości nie było dopuszczalne.

NSA wskazał, że sądowoadministracyjna kontrola aktów prawa miejscowego zmierza do oceny zgodności przepisów prawa lokalnego z normami wyższego stopnia, a nie celowościowego wartościowania rozwiązań przyjętych przez organ stanowiący.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że ogólne uwagi na temat przesłanek efektywności lub oszczędności systemu poboru opłat, bez wskazania normatywnej podstawy ustawowej dla ich zastosowania w akcie prawa miejscowego, nie są wystarczające. W ocenie NSA rada gminy nie wykazała, że wprowadzany przez nią przepis pozostawał w związku z określonymi zasadami i wartościami konstytucyjnymi.

NSA wskazał również, że stwierdzenie naruszenia zasady równości zwalnia go z obowiązku badania uchwały co do zgodności z zasadą niedyskryminacji (określoną w art. 32 ust. 2 Konstytucji).

[1] Wyrok NSA z dnia 12 lipca 2024 r., sygn. II GSK 261/24, www.orzeczenia.nsa.gov.pl.