W ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu gminna jednostka organizacyjna nie może prowadzić wspólnej obsługi na rzecz związku międzygminnego.
Od kilku lat obowiązują przepisy pozwalające gminom zapewniać wspólną obsługę administracyjną, finansową i organizacyjną na rzecz powiązanych z nią struktur organizacyjnych. W art. 10a i 10b ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym[1] wymienione są rodzaje podmiotów, które mogą stać się jednostkami obsługującymi (prowadzącymi wspólną obsługę) albo jednostkami obsługiwanymi. W niektórych przypadkach jednostki te określa rada gminy w uchwale, w innych niezbędne jest zawarcie porozumienia między jednostką obsługującą i jednostką obsługiwaną.
Zgodnie z art. 10a u.s.g. gmina może zapewnić wspólną obsługę, w szczególności administracyjną, finansową i organizacyjną:
1) jednostkom organizacyjnym gminy zaliczanym do sektora finansów publicznych,
2) gminnym instytucjom kultury,
3) innym zaliczanym do sektora finansów publicznych gminnym osobom prawnym utworzonym na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.
Odpowiadając na pytanie jednej z gmin, RIO w Poznaniu zmierzyło się z problemem tego, czy gminne centrum usług wspólnych może prowadzić wspólną obsługę na rzecz związku międzygminnego m.in. w zakresie usług finansowo-księgowych i prawnych.
Kluczowe znaczenie miało to, czy związek międzygminny spełnia wymagania określone w art. 10a pkt 3 u.s.g. RIO w Poznaniu sformułowało pięć kryteriów, których spełnienie jest niezbędne, aby określony podmiot mógł stać się „jednostką obsługiwaną” na podstawie przywołanej regulacji:
− będzie zaliczany do sektora finansów publicznych,
− będzie gminną osobą prawną,
− będzie utworzony na podstawie odrębnych ustaw,
− będzie utworzony w celu realizacji zadań publicznych,
− nie będzie: przedsiębiorstwem, instytutem badawczym, bankiem, spółką prawa handlowego.
W konsekwencji RIO uznało, że związek międzygminny nie może być jednostką obsługiwaną, gdyż nie jest tworzony na podstawie odrębnej ustawy oraz nie jest gminną osobą prawną[2]. Także przepisy bezpośrednio odnoszące się do związku międzygminnego nie przewidują możliwości uznania go za jednostkę obsługiwaną w ramach wspólnej obsługi prowadzonej przez gminę. Związek może być natomiast jednostką obsługującą, jeżeli został w tym celu utworzony.
[1] Dz. U. 2023 r. poz. 40 ze zm., dalej jako: u.s.g.
[2] Przy czym w odpowiedzi RIO zaznaczyło, że nawet gdyby związek międzygminny uznać za gminną osobę prawną, to wniosek odnoszący się do wspólnej obsługi pozostanie ten sam.
"Bogata wiedza teoretyczna stanowi stabilny fundament, na którym budować można praktyczne rozwiązania samorządowych problemów ustrojowych.
"
Dowiedz się więcej:
Ustrój JSTAutor artykułu
Doktor nauk prawnych, specjalizuje się w zakresie prawa samorządu terytorialnego ze szczególnym uwzględnieniem ustroju j.s.t. i publicznego transportu zbiorowego
12.04.2024
04.04.2024
08.03.2024