Przystąpienie do sporządzania planu ogólnego nie blokuje uchwalania planów miejscowych

Dodany z dniem 24 września br. przepis art. 27a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [dalej: UPZP] w założeniu miał pozwolić na równoległe procedowanie planów ogólnych i ich zmian oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i ich zmian i jednoznacznie rozstrzygnąć kolejność podejmowanych działań. Czy aby na pewno uda się ten cel osiągnąć? Czy przepis ten wiąże ręce gminom? Jaka jest jego właściwa wykładnia?

Nowa regulacja

Art. 27a stanowi, że plan miejscowy albo jego zmiana może być sporządzany w trakcie sporządzania planu ogólnego albo jego zmiany. W takim przypadku uchwalenie planu miejscowego albo jego zmiany może nastąpić najwcześniej po upływie terminu na wydanie przez wojewodę rozstrzygnięcia nadzorczego dotyczącego uchwały w sprawie planu ogólnego albo jego zmiany.

Przed reformą planistyczną wątpliwości budziła możliwość jednoczesnego procedowania zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i prowadzenia prac nad miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub jego zmianą, choć była to częsta praktyka w gminach. Niejednokrotnie w trakcie prac nad planami miejscowymi okazywało się, iż aby umożliwić w planie na określonym terenie realizację pewnych inwestycji, konieczna jest uprzednia zmiana studium dla tej części gminy. Przepisy jednoznacznie nie regulowały kolejności działań, a stanowiska sądów administracyjnych w tych kwestiach były podzielone. W orzecznictwie przyjmowano jedynie zgodnie, że niedopuszczalne jest uchwalenie na tej samej sesji zmiany studium i planu miejscowego zgodnego ze studium zmienionym uchwałą podjętą na tej samej sesji (por. wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 16 stycznia 2019 r., sygn. akt II SA/Go 870/18, wyrok NSA z dnia 17 listopada 2016 r., sygn. akt II OSK 303/15, CBOSA).

Wprowadzony art. 27a potwierdza możliwość równoczesnego procedowania planu ogólnego i jego zmiany i wprost wskazuje moment, do którego należy odczekać po uchwale w sprawie planu ogólnego lub jego zmiany, z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmiany. Przytoczony przepis wychodzi naprzeciw dotychczasowej praktyce, jednocześnie usuwając wątpliwości co do momentu uchwalenia planu miejscowego na podstawie zmienionego planu ogólnego.

Czy wywołanie planu ogólnego blokuje plany miejscowe?

W tym kontekście nasuwa się pytanie, czy jeśli gmina podejmie dziś uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia planu ogólnego, a więc znajdzie się „w trakcie sporządzania planu ogólnego”, to z uchwaleniem planów miejscowych lub ich zmian będzie zmuszona poczekać do uchwalenia planu ogólnego i upływu terminu na wydanie przez wojewodę rozstrzygnięcia nadzorczego dotyczącego tego planu?

Ważne przepisy przejściowe

Gdyby stricte literalnie wykładać art. 27a UPZP, w oderwaniu od przepisów przejściowych, to można by uznać, że gmina powinna poczekać, jednakże biorąc pod uwagę przepisy przejściowe należy przyjąć, że jeśli gmina podejmie uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia planu ogólnego, nie musi czekać z uchwalaniem planów miejscowych do uchwalenia planu ogólnego i upływu terminu wskazanego w art. 27a UPZP.

Przepisy przejściowe do nowelizacji UPZP zostały tak skonstruowane, że prace nad planami miejscowymi i to zarówno rozpoczęte przed wejściem w życie nowelizacji, a także zainicjowane po jej wejściu w życie, co więcej, należy przyjąć, że również rozpoczęte po podjęciu przez gminę uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu ogólnego, można kontynuować i art. 27a UPZP nie stoi temu na przeszkodzie.

Pomimo skomplikowanej redakcji przepisów przejściowych, w tym zwłaszcza art. 67 ustawy nowelizującej, należy z niego wnioskować, że do czasu uchwalenia planu ogólnego możliwe jest równoległe procedowanie tegoż planu ogólnego i planów miejscowych, przy czym do końca 2025 r. (o ile termin ten nie zostanie wydłużony przez ustawodawcę) plany miejscowe muszą być, co do zasady, zgodne ze studium.

Dodatkowo jeśli przed tą datą nastąpi ogłoszenie o terminie wyłożenia projektu miejscowego planu do publicznego wglądu, możliwe będzie uchwalenie planu miejscowego pomimo utraty mocy przez studium pod warunkiem jego zgodności z dotychczasowym studium (niezależnie od tego, czy w toku będą prace nad planem ogólnym).

Z art. 64 ust. 2 ust. nowelizującej wynika, że do dnia wejścia w życie planu ogólnego gminy w danej gminie, w przepisach m. in. UPZP odnoszących się do planu ogólnego gminy (a więc również na gruncie art. 27a UPZP), przez plan ogólny gminy należy rozumieć studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, z wyjątkiem spraw uchwalania planów ogólnych gminy. Nawet gdyby zastosować art. 27a UPZP do spraw uchwalania planów miejscowych, oznaczałoby to możliwość równoległego procedowania zmiany studium i prac nad planem miejscowym lub jego zmianą.

Nie można zatem twierdzić, że podjęcie uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu ogólnego blokuje możliwość uchwalania planów miejscowych lub ich zmian do czasu upływu terminu na wydanie przez wojewodę rozstrzygnięcia nadzorczego dotyczącego uchwały w sprawie planu ogólnego, gdyż z pewnością nie taki był cel ustawodawcy, jeśli chodzi o okres przejściowy tj. do utraty mocy przez studium. Jak gminy miałyby dokończyć uchwalanie planów miejscowych, w oparciu o studium (na co pozwalają przepisy przejściowe), gdyby art. 27a miał pierwszeństwo i gmina musiałaby poczekać z uchwaleniem planu miejscowego do czasu uchwalenia planu ogólnego? Wypaczałoby to sens przepisów przejściowych.