Nowelizacja E-doręczeń – omówienie poselskiego projektu z dnia 6 grudnia 2023 r.

Na stronie Sejmu opublikowano poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych. Przewiduje on wydłużenie terminu wdrożenia e-Doręczeń do 1 stycznia 2025 r.

Wprowadzenie

W dniu 6 grudnia 2023 r do Sekretariatu Marszałka Sejmu RP wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych[1].

Projektodawcy planują wprowadzenie następujących zmian w zakresie wdrożenia e-Doręczeń na podstawie u.d.e.[2]:

– nadanie nowego brzmienia art. 155 ust. 11 u.d.e. w ten sposób, że „Termin określony w komunikacie nie może być wcześniejszy niż dzień 30 marca 2024 r. i późniejszy niż dzień 1 stycznia 2025 r.”

Uzasadnienia projektów ustawy – propozycje zmian

W uzasadnieniu projekty ustawy autorzy wskazali, że komunikat z dnia 22 listopada 2023 roku zmieniający pierwotnie wyznaczoną datę wejścia w życie ogłoszony został w dniu 23 listopada, wyznaczając jako dzień wdrożenia rozwiązania e-Doręczeń datę 30 grudnia 2023 r., a więc na 37 dni przed wyznaczonym terminem. Stanowi to naruszenie art. 155 ust. 12 u.d.e, bowiem wyżej wymieniony komunikat ogłasza się w terminie, co najmniej 90 dni przed dniem wdrożenia rozwiązań technicznych w nim określonych.

Projektodawcy dodali także, że z powodu braku gotowości technicznej po stronie operatora wyznaczonego, Minister Cyfryzacji pełniący ten urząd w dniu 22 listopada 2023 r., zobowiązał się do podjęcia inicjatywy legislacyjnej umożliwiającej przesunięcie terminu końcowego wdrożenia ww. środków technicznych do końca 2024 roku. Z uwagi na braku inicjatywy legislacyjnej ze strony Ministra Cyfryzacji, projektodawcy podjęli działania zmierzające do nowelizacji u.d.e. w zakresie terminu wdrożenia e-Doręczeń.

Autorzy projektu podkreślili, że projektowana zmiana umożliwi dalsze przesunięcie daty wdrożenia e-Doręczeń poza aktualnie obowiązującą datę graniczną (jaką jest 31 grudnia 2023 roku), z uwzględnieniem wymogów formalnych wskazanych w przepisie art. 155 ust. 12 u.d.e. (90 dni). W ocenie projektodawców przesunięcie tejże daty stworzy warunki dla operatora wyznaczonego, jak i osób pełniących zawód zaufania publicznego w zakresie technicznego przygotowania się do realizacji ustawowych zadana dotyczących e-Doręczeń.

Co ważne, w ocenie autorów projektów, wskazanie terminu początkowego wdrożenia środków technicznych na dzień 30 marca  2024 r., zapewni przewidywalność i bezpieczeństwo prawne, co do daty, od kiedy e-Doręczenia będą wdrożone.

Komentarz do uzasadnienia projektu ustawy

Projektowane zmiany należy ocenić pozytywnie. Są one niezbędne z punktu widzenia docelowego wdrożenia e-Doręczeń w Polsce.

Niepokojąca jest informacja, że podmiotem mającym istotny wpływ na prolongatę terminu wdrożenia e-Doręczeń jest operator wyznaczony – Poczta Polska, a nie jak było to dotychczas przekazywane w mediach, organizacje zrzeszające podmioty publiczne i zawody zaufania publicznego[3].

Powyższy stan rzecz może prowadzić do wniosku, że podmioty zobowiązane do realizacji obowiązków wynikających z u.d.e., w tym do założenia skrzynki do doręczeń elektronicznych, dopełniły zadość, aby przygotować się do zmiany formy kontaktu z organami administracji publicznej, natomiast tej staranności nie można dostrzec po stronie Ministerstwa Cyfryzacji i Poczty Polskiej. Czy tego typu zachowanie jest robieniem dobrej miny do złej gry?

Niezależnie od powyższego, do czasu przyjęcia przez prawodawcę ustawy nowelizującej u.d.e., musimy się zmierzyć z następującymi zagadnieniami:

1. Co z wydaniem przez Ministra Cyfryzacji nowego komunikatu z naruszeniem prawa (art. 155 ust. 12 u.d.e.)? Minister zdecydował się naruszyć przepis ustawowy nakazujący wydanie komunikatu z odpowiednim wyprzedzeniem w stosunku do daty w nim wskazanej. W mojej ocenie, dokonanie tej czynności z naruszeniem prawa nie wpływa na legalność i obowiązywanie komunikatu, ale stanowi przekroczenie przez Ministra jego ustawowych kompetencji.
2. W jaki sposób należy traktować instrument prawny jakim jest „komunikat, który wydaje Minister Cyfryzacji w związku z określeniem terminu wdrożenia e-Doręczeń? Wyłania się bowiem obraz sytuacji, w której Minister Cyfryzacji zastępuję dotychczasowa rolę prawodawcy i wpływa na sytuację prawną podmiotów zobowiązanych do stosowania e-Doręczeń.
3. Co z osobami pełniącymi zawód zaufania publicznego, które aktywowały już skrzynkę do doręczeń elektronicznych? Na chwilę bieżącą możemy wyróżnić dwie grupy podmiotów, które dokonały lub wstrzymały się z dokonaniem czynności założenia skrzynki do doręczeń elektronicznych.
4. Co z rozszerzeniem przepisu art. 155 ust. 6 u.d.e. o jednostki budżetowe, które w aktualnym stanie prawnym nie zostały objęte zakresem podmiotowym i w związku z tym, w stosunku do nich zastosowanie znajduje przepis art. 155 ust. 9 u.d.e., a co za tym idzie, obowiązuje je odmienny termin wdrożenia e-Doręczeń?

Nie pozostaje nic innego, jak wyrazić postulat de lege ferenda w stosunku do prawodawcy w zakresie sprawnego przyjęcia ustawy nowelizującej u.d.e., która skutkować będzie nie tylko uregulowaniem kwestii terminu wdrożenia e-Doręczeń, ale także uporządkowaniem ww. zagadnień, a także innych związanych z przyszłym stosowaniem doręczeń elektronicznych w Polsce.

[1] <https://orka.sejm.gov.pl/Druki10ka.nsf/Projekty/10-020-19-2023/$file/10-020-19-2023.pdf> [online] (dostęp: 07.12.2023 r.), dalej: projekt nowelizujący.

[2] Ustawa z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 285 ze zm., dalej: u.d.e.).

[3] <https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/bedzie-wiecej-czasu-na-wdrozenie-e-doreczen> [online:] (dostęp: 07.12.2023 r.).