Udział nieuprawnionej osoby przy podejmowaniu uchwały Rady Miasta

Udział nieuprawnionej osoby w podjęciu uchwały rady miasta nie zawsze stanowi podstawę do stwierdzenia jej nieważności.

Były radny głosuje

W dniu 16 grudnia 2022 r. Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie zawarcia umowy dzierżawy dla części jednej z miejskich nieruchomości (dalej: uchwała). W jej podjęciu brała udział osoba nieuprawniona, tj. były radny, któremu mandat wygasł przed podjęciem ww. uchwały, wraz z uprawomocnieniem się wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (dalej: WSA) orzekającego o oddaleniu skargi na uchwałę Rady Miejskiej w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego (dalej: wyrok oddalający skargę). W rezultacie wojewoda postanowił zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego, wnosząc o stwierdzenie jej nieważności w całości.

Stanowisko skarżącego

Stanowisko skarżącego oparło się głównie na zarzucie naruszenie art. 17 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g). Zdaniem organu skarżącego z przepisu tego wprost wynika, że zaskarżona uchwała została podjęta w składzie sprzecznym z wymaganiami ustawy, tj. z udziałem osoby niebędącej radnym. Sam fakt czynnego udziału takiej osoby w pracach nad przygotowaniem, a następnie nad przyjęciem uchwały ma skutkować jej nieważnością. Bez znaczenia ma być przy tym fakt, czy udział nieuprawnionego w głosowaniu wpłynął na jego finalny rezultat. Skarżący wniósł o stwierdzenie nieważności uchwały w całości.

Stanowisko Rady Miasta

Stanowiska wojewody nie podzieliła Rada Miejska, która wniosła o oddalenie skargi. Zaznaczyła ona, że w momencie przyjęcia uchwały nie posiadała pewnej informacji o wygaśnięciu mandatu jednego z członków rady. Informację taką uzyskała dopiero po przyjęciu zaskarżonej uchwały. Zaznaczyła ona, że udział nieuprawnionego w głosowaniu nad przyjęciem uchwały nie miał żadnego wpływu na jej ostateczną treść, co wynikało z rozkładu głosów radnych. W głosowaniu wzięli udział wszyscy radni wraz z byłym radnym i wszyscy głosowali za przyjęciem uchwały.

Sprawa trafia do sądu

W wyroku z dnia 11 lipca 2023 (sygn. akt. II SA/Łd 437/23) sąd orzekł o oddaleniu wniesionej skargi. Uzasadniając swoje stanowisko, zauważył on, że w orzecznictwie sądów administracyjnych utarła się zasada zakładająca, iż o nieważności uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego można orzec, tylko gdy pozostaje ona w wyraźnej sprzeczności z konkretnie określonym przepisem prawnym. Sprzeczność taka musi wynikać wprost z treści przepisu oraz mieć charakter istotny. Brak istotnego naruszenia prawa przez zaskarżony akt stanowi podstawę do oddalenia skargi. Zdaniem sądu, udział osoby nieuprawnionej w przyjęciu uchwały był naruszeniem przepisów proceduralnych, jednak naruszenie to nie miało charakteru istotnego. Nie można więc orzec o nieważności podjętej uchwały.  

Sąd zaznaczył, że kluczowe znaczenie dla prawidłowości procedury przyjęcia uchwały przez radę miasta ma art. 14 ust. 1 u.s.g. Przepis ten mówi, że uchwały zapadają zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowo określonej liczby radnych, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Tym samym, dla ważności podejmowanych przez radę gminy uchwał niezbędne jest uzyskanie wskazanego w przepisie kworum oraz poparcie głosowanej uchwały zwykłą większością głosów. Fakt, że w głosowaniu nie uczestniczył pełen skład rady miasta (w momencie głosowania mandat jednego radnego był już wygaszony), nie może wpływać na jej kompetencje do działania, o ile przy przyjęciu uchwały zachowano kworum.

Dopiero gdy naruszenie przepisów proceduralnych będzie skutkowało tym, że w jego wyniku zapadnie uchwała o innej treści niż gdyby naruszenie to nie nastąpiło, można stwierdzić znaczące naruszenie prawa. W opisanej sytuacji warunek ten nie został spełniony. Zaskarżona uchwała została bowiem przyjęta przy zachowaniu ustawowego kworum oraz większością głosów. Głos oddany przez nieuprawnionego nie miał przy tym żadnego znaczenia dla rezultatu głosowania, bowiem wszyscy, łącznie z nim, zagłosowali za przyjęciem uchwały.

Wyrok jest prawomocny.

Podsumowanie

Uzasadniając wydany wyrok, WSA w Łodzi powtórzył podstawowe zasady wykładni przepisów prawa dotyczących stwierdzenia nieważności uchwał organów stanowiących gminy. By taką nieważność stwierdzić, uchwała musi naruszać konkretny przepis ustawy i to w sposób istotny.

Przy udziale osoby nieuprawnionej w przyjmowaniu uchwały rady gminy dochodzi do naruszenia przepisów proceduralnych, precyzujących sposób jej przyjęcia – konkretnie art. 14 ust. 1 u.s.g. By takie naruszenie miało charakter istotny, a w konsekwencji prowadziło stwierdzenia nieważności takiej uchwały, to w jego wyniku musiałoby dojść do przyjęcia uchwały o treści innej, niż gdyby takie naruszenie nie nastąpiło.

W opisanym stanie faktycznym, w procedurze przyjmowania uchwały brała udział osoba, która w tamtym momencie nie była już członkiem rady miasta. Jej udział we wspomnianej procedurze stanowił więc naruszenie art. 14 ust. 1 u.s.g. Przy tym jednak, nie było to naruszenie istotne. Niezależnie bowiem od tego, czy wziąłby on udział w głosowaniu czy nie, zostałaby przyjęta uchwała o takiej samej treści. W opisywanym przypadku nie było zatem podstaw do stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały.