Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Odwołanie radnego z komisji rady gminy może naruszać jego uprawnienie lub interes prawny.

Odwołanie radnych

Uchwałą z dnia 26 lipca 2022 r. Rada Gminy odwołała trójkę radnych z Komisji Oświaty i Kultury (dalej: uchwała odwołująca). Odwołani radni wnieśli skargę do sądu administracyjnego, zarzucając uchwale odwołującej naruszenie prawa, w tym zapisów Statutu Gminy. Jego postanowienia nakładają obowiązek, aby projekty uchwały były przedstawiane wraz z uzasadnieniem, co nie miało miejsca w zaistniałej sytuacji. Statut wymaga również, by każdy projekt uchwały był przedstawiony adwokatowi lub radcy prawnemu do uprzedniego zaopiniowania, co również nie nastąpiło. Takie działania, zdaniem skarżących, naruszyły również przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (dalej u.s.g), ponieważ zaskarżona uchwała została przyjęta z naruszeniem Statutu Gminy. Skarżący wskazali również na naruszenie przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. poprzez złamanie zasad praworządności, legalności i demokratycznego państwa prawa, a to w związku z brakiem sporządzenia uzasadnienia przy projektowaniu uchwały odwołującej.  

Stanowisko sądu

Wyrokiem z dnia 5 lipca 2023 (sygn. akt III SA/Gl 175/23) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uznał wniesioną skargę za zasadną i orzekł o nieważności zaskarżonej uchwały w całości.

W uzasadnieniu sąd wykazał, że podstawą do wniesienia skargi był art. 101 ust.1 u.s.g. Wskazany przepis każdemu, kogo interes prawny lub uprawnienie zostało naruszone uchwałą podjętą przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, daje uprawnienie do wniesienia na nią skargi.

Jak zaznaczył sąd, do kategorii spraw „z zakresu administracji publicznej” powinny być zakwalifikowane wszystkie uchwały organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, w których ustanawia się struktury organizacyjne, rozgranicza kompetencje czy kształtuje skład osobowy organów samorządu terytorialnego. Do tego typu uchwał zaliczała się również zaskarżona uchwała, ponieważ jej celem było kształtowanie składu komisji rady gminy.

Sąd wskazał również, że zaskarżona uchwała rzeczywiście naruszyła interes prawny skarżących. Wynikał on bowiem z wcześniejszej uchwały Rady Gminy o powołaniu ich do Komisji Oświaty i Kultury. Uchwała powołująca przyznała radnym określone uprawnienie, w tym przypadku uprawnienie do pracy w tej konkretnej komisji, którego pozbawiła ich uchwała odwołująca. Istniał bowiem bezpośredni związek pomiędzy materialnoprawną sferą interesu skarżących i ich uprawnieniem a zaskarżoną uchwałą. Tym samym została spełniona druga przesłanka, umożliwiająca im wniesienie skargi na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g.

Ustaliwszy, że skarżący rzeczywiście posiadali legitymację do wniesienia skargi, sąd przeszedł do oceny jej zasadności. Badając zgodność zaskarżonej uchwały z obowiązującym prawem, przychylił się on do zarzutów skarżących, wskazujących na jej sprzeczność z zapisami obowiązującego Statutu Gminy. Z jego treści wynika obowiązek, by projekt każdej uchwały był wcześniej zaopiniowany przez adwokata lub radcę prawnego i by do każdego projektu sporządzane było uzasadnienie, co nie miało miejsca w zaistniałym stanie faktycznym.

Wyrok jest prawomocny.

Podsumowanie

W momencie przyjęcia uchwały powołującej radnego do komisji powstaje po jego stronie konkretne uprawnienie, które daje mu możliwość pracy w jej ramach. Gdy rada przyjmuje uchwałę odwołującą, to tym samym ingeruje w sferę interesów prawnych radnego – pozbawia go bowiem wcześniej przyznanego uprawnienia.

Uchwały rady gminy powołujące i odwołujące radnego z komisji powinny być traktowane jako dotyczące spraw z zakresu administracji publicznej. Do tej kategorii  wliczają się m.in. uchwały kształtujące struktury organizacyjne organów samorządu, w tym ich skład osobowy.

Biorąc to wszystko pod uwagę sąd słusznie ustalił, że radnemu przysługuje legitymacja do wniesienia skargi do sądu administracyjnego na uchwałę odwołującą go z komisji rady gminy. W sytuacji powstałej po jej przyjęciu znajdują zastosowanie wszystkie przesłanki, wymienione w art. 101 ust.1 u.s.g. – uchwała dotyczy spraw z zakresu administracji publicznej i narusza uprawnienie lub interes prawny skarżącego.

Należy przy tym pamiętać, że naruszeniem prawa może być naruszenie procedury przewidzianej przez statut jednostki samorządu terytorialnego. Akty tego typu są bowiem aktami prawa miejscowego, które to konstytucja wymienia jako jedne ze źródeł powszechnie obowiązującego prawa, chociaż obszar ich oddziaływania jest zawężony do obszaru działania organów, które je ustanowiły.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj