Dostęp do informacji publicznej – udostępnianie poświadczonych za zgodność z oryginałem kopii dokumentów

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że ustawa o dostępie do informacji publicznej nie przewiduje, aby informacja publiczna w postaci kopii dokumentów była udostępniana poprzez przekazanie ich poświadczonych za zgodność z oryginałem kopii.

Opis przebiegu postępowania

Wnioskodawca zwrócił się o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej zawarcia i realizacji umów poprzez m.in. przesłanie kserokopii poświadczonych za zgodność z oryginałem umów o podwykonawstwo, które wykonawca, podwykonawca lub dalszy podwykonawca zobowiązany był złożyć inwestorowi.

Odnosząc się do żądania udostępnienia poświadczonych za zgodność z oryginałem umów o podwykonawstwo, Organ stwierdził, że nie może ono zostać zrealizowane w trybie u.d.i.p.[1], albowiem żaden z przepisów tej ustawy, w tym przepisów określających formy dostępu do informacji publicznych, nie nakłada na adresata wniosku obowiązku potwierdzania za zgodność z oryginałem kopii dokumentów.

Nie zgadzając się ze stanowiskiem organu, Wnioskodawca złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie na bezczynność gminy w zakresie rozpatrzenia wniosku o udostepnienie informacji publicznej.

WSA w Lublinie zgodził się z organem w zakresie, w jakim stwierdził, że przepisy u.d.i.p. nie przewidują możliwości udostępnienia informacji publicznej w takiej formie, tj. jako uwierzytelnionej kopii dokumentu. Sąd pierwszej instancji stwierdził przy tym jednak, że organ nie załatwił wniosku w sposób prawidłowy. „W takim przypadku zastosowanie znajdował bowiem przepis art. 14 ust. 2 u.d.i.p., według którego organ powiadamia wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje w jaki sposób i w jakiej formie informacja ta może być udostępniona. Wówczas, jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia wnioskodawca nie złoży wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji umarza się”.

Co stwierdził NSA?

W ocenie NSA u.d.i.p. nie przewiduje, aby informacja publiczna w postaci kopii dokumentów była udostępniana poprzez przekazanie ich poświadczonych za zgodność kopii. W tym zakresie wystarczą same kopie dokumentów, ponieważ w ocenie NSA elementem chroniącym ich prawdziwość jest określona w art. 23 u.d.i.p. odpowiedzialność karna za bezprawne nieudzielenie informacji publicznej. Niemniej jednak, w świetle przestawionych rozważań NSA uznał, że mimo błędnego wskazania przez WSA w Lublinie trybu postępowania, kopie umów, których żąda Wnioskodawca zawierają informacje publiczne, a tym samym podlegają one udostępnieniu na zasadach wskazanych w u.d.i.p.

Co Autor uważa w sprawie

Przepis art. 76 § 2 k.p.a.[2] stanowi, że strona może żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.

Możliwość żądania przez stronę uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów ograniczona została jedynie ważnym interesem strony, nie została zaś ograniczona charakterem dokumentów, o których uwierzytelnienie i wydanie strona wnosi[3]. Oznacza to, że strona ma prawo domagać się uwierzytelnienia dowolnego materiału z akt sprawy, byle tylko przemawiał za tym jej ważny interes. Nie jest także istotne, czy strona skorzystała z innych uprawnień procesowych, np. czy przed zgłoszeniem żądania uwierzytelnienia danych materiałów przejrzała akta[4].

Warto jednocześnie nadmienić, że w wyroku z dnia 4 lutego 2014 r., NSA wskazał, iż ważnym interesem strony, o którym mowa w art. 73 § 2 k.p.a., może być posiadanie uwierzytelnionych odpisów poszczególnych dokumentów z akt administracyjnych zarówno dla potrzeb prowadzonego postępowania administracyjnego, jak i w celu ich wykorzystania w innych postępowaniach prawnych[5].

Należy zgodzić się z argumentacją przedstawioną przez NSA. Zauważyć trzeba, że prawo do informacji publicznej obejmuje prawo do bycia poinformowanym o danym zjawisku i nie może być utożsamiane z prawem do uzyskania kopii dokumentów uwierzytelnionych za zgodność z oryginałem. Prawa uzyskania dostępu/wglądu do dokumentu, nie tylko urzędowego w rozumieniu art. 6 ust. 2 u.d.i.p., nie należy utożsamiać z prawem do uzyskania kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem. Poświadczenie zgodności z oryginałem kopii dokumentu służy nadaniu tej kopii mocy dokumentu urzędowego. Tymczasem z art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a) u.d.i.p. wynika, że przedmiotem udostępnienia jest treść dokumentów urzędowych, nie zaś dokumenty urzędowe. Oznacza to, że u.d.i.p. nie nakłada na adresata wniosku obowiązku doręczania odpisu żądanego dokumentu.

Poza tym, u.d.i.p. odsyła do stosowania przepisów k.p.a. wyłącznie w zakresie wydawania decyzji (przepis art. 16 u.d.i.p.). Brak jest na gruncie u.d.i.p. analogicznego rozwiązania, który opierałby się na odesłaniu do rozdziału 3 k.p.a. – udostępnianie akt.

[1] Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 902, dalej: u.d.i.p.).

[2] Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 775 ze zm., dalej: k.p.a.).

[3] Zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 23 listopada 2006 r., sygn. VII SA/Wa 824/06, CBOSA.

[4] J. Malanowski, Art. 73, [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, R. Hauser, M. Wierzbowski (red), Warszawa 2023, Legalis.

[5] Wyrok NSA z dnia 4 lutego 2014 r., sygn. II OSK 2118/12, CBOSA.