Nowelizacja KPA – omówienie projektowanych zmian na gruncie projektu ustawy o e-administracji

Na stronie Sejmu opublikowano rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji. Przewiduje on istotne zmiany w Kodeksie postępowania administracyjnego, w tym w zakresie elektronizacji postępowania administracyjnego.

Wprowadzenie

Artykuł stanowi nawiązanie do cyklu publikacji poświęconych projektowanym zmianom w Kodeksie postępowania administracyjnego[1] zawartych w projekcie ustawy z dnia 13 kwietnia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ulepszenia środowiska prawnego i instytucjonalnego przedsiębiorców, autorstwa Ministra Rozwoju i Technologii[2] oraz projektu ustawy z dnia 22 września 2022 r. (według stanu z dnia 31 marca 2023 r.) o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, autorstwa Ministra Sprawiedliwości[3], w związku z rządowym projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji[4].

Projektodawcy planują wprowadzenie następujących zmian w zakresie elektronizacji k.p.a.:

1. dodanie do art. 33, § 5 i 6 w brzmieniu:

„§ 5. W przypadku gdy strona udzieliła pełnomocnictwa, o którym mowa w art. 19ad ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, z wykorzystaniem Rejestru Pełnomocnictw Elektronicznych, o którym mowa w art. 19ad ust. 1 tej ustawy, organ, po podaniu przez pełnomocnika imienia i nazwiska lub numeru PESEL pełnomocnika lub mocodawcy, dokonuje weryfikacji istnienia pełnomocnictwa, jego ważności oraz zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony w tym rejestrze oraz zamieszcza w aktach adnotację o dokonaniu tej weryfikacji.

§ 6. W przypadku, o którym mowa w § 5, organ nie może żądać dostarczenia przez pełnomocnika dokumentu pełnomocnictwa udzielonego na piśmie.”[5];

2. zmiana brzmienia art. 39 § 1 k.p.a.:

„§ 1. Organ administracji publicznej doręcza pisma na adres do doręczeń elektronicznych, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, zwany dalej „adresem do doręczeń elektronicznych”, chyba że:

1) przepisy odrębne przewidują wnoszenie lub doręczanie korespondencji z wykorzystaniem innych niż adres do doręczeń elektronicznych rozwiązań techniczno-organizacyjnych albo 

2) doręczenie następuje w siedzibie organu.”

Uzasadnienia projektów ustawy – propozycje zmian

Ad. I Zmiany w art. 33 k.p.a. polegać będą na dodaniu § 5 i 6 w związku z utworzeniem Rejestru Pełnomocnictw Elektronicznych oraz wprowadzeniem tzw. e-pełnomocnictwa, które będzie gromadzone w nowo utworzonym przez Ministra Cyfryzacji rejestrze.

Ad. II Autorzy projektu ustawy wskazali, że celem wprowadzenia zmiany w art. 39 k.p.a. „(…) jest podniesienie pewności obrotu przez wskazanie, że warunkiem wprowadzenia rozwiązań techniczno-organizacyjnych, na które może nastąpić doręczenie, jest uregulowanie ich funkcjonowania w powszechnie obowiązujących przepisach prawa. Celem wprowadzenia ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych było powszechne stosowanie doręczeń elektronicznych w relacji między podmiotami publicznymi oraz podmiotami publicznymi a podmiotami niepublicznymi. Nie można pozwolić na rezygnację z doręczenia korespondencji do podmiotu publicznego, tylko dlatego, że podmiot ten stworzył swój system. Jeśli jednak są podmioty, które w zakresie prowadzonych spraw uznają, że inny sposób doręczania korespondencji będzie efektywniejszy i uzasadnią to we wprowadzanych regulacjach prawnych, to intencją niniejszego zapisu jest umożliwienie takiego rozwiązania”.

Komentarz do uzasadnienia projektu ustawy

Ad. I i II Projektowane zmiany należy ocenić częściowo pozytywnie.

O ile trzeba przychylić się do pierwszego rozwiązania, gdyż ma charakter porządkujący i prowadzący do usprawnienia postępowania, ponieważ pozwoli na łatwy dostęp organu prowadzącego postępowanie administracyjne do utworzonego Rejestru Pełnomocnictw Elektronicznych, na skutek czego nie będzie zmuszony do wzywania pełnomocnika strony postępowania do składania wyjaśnień, a tym samym zostanie zaoszczędzony czas postępowania, tak druga budzi spore wątpliwości.

Niestety od pewno czasu dostrzega się odwrót prawodawcy w zakresie wzmocnienia platformy e-Doręczenia, która wraz z 2029 r. ma objąć wszystkie podmioty biorące udział m.in. w postępowaniu administracyjnym. Należy wręcz postawić tezę o „psuciu” idei jaka legła u podstaw utworzenia platformy e-Doręczenia, gdyż narasta liczba możliwości, które wyłączają stosowanie tegoż rozwiązania np. poprzez dopuszczenie korzystania z indywidualnych systemów teleinformatycznych poszczególnych organów administracji publicznej. Powyższy stan rzeczy trzeba ocenić jako proces uwsteczniania rozwoju e-administracji w Polsce, na skutek którego dojdzie do rozdrobnienia systemów teleinformatycznych organów administracji publicznych, zamiast poświęcić szczególną uwagę przygotowaniu się i wdrożeniu wchodzącej w życie platformie e-Doręczenia.

[1] Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 775 ze zm., dalej: k.p.a.).

[2] Projekt ustawy z dnia 13 kwietnia 2023 r.  o zmianie niektórych ustaw w celu ulepszenia środowiska prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorców https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12371407/12964177/12964178/dokument616028.pdf [dostęp: 22.05.2023 r.].

[3] Projekt ustawy z dnia 22 września 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (według stanu z dnia 31 marca 2023 r.)  https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12365452/katalog/12920901#12920901 [dostęp: 22.05.2023 r.].

[4] Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji <https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-1319-2023/$file/9-020-1319-2023.pdf> [dostęp: 30.08.2023 r.]

[5] Art. 1 pkt 1 projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji.