Kwestia zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych zapomogi wypłacanej przez pracodawcę w praktyce wywołuje sporo wątpliwości. Ustawodawca konstruując to zwolnienie posłużył się bowiem zwrotami niedookreślonymi, co powoduje trudności w zastosowaniu ich w konkretnych stanach faktycznych.

Zgodnie z art. 21  ust. 1 pkt 26 ustawy o PIT zapomoga podlega zwolnieniu, jeżeli została otrzymana w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci. Natomiast kwota, jaka podlega zwolnieniu jest zależna od źródła finansowania. Jeżeli świadczenie pochodzi z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszy związków zawodowych, to wówczas zwolnieniu podlega każda kwota świadczenia niezależnie od wysokości. Z kolei zapomoga sfinansowana z pozostałych źródeł podlega zwolnieniu do kwoty 6000 zł.

Największe wątpliwości koncentrują się przy sformułowaniu „indywidualne zdarzenia losowe”, które dość często stanowią podstawę do wypłaty tego rodzaju świadczeń. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 22 lutego 2022 r. (sygn. I SA/Gd 1239/21) wskazał:

pod pojęciem "indywidualnego zdarzenia losowego" można rozumieć wszelkie nagłe, niespodziewane, pojedyncze zdarzenia wywołane przyczynami zewnętrznymi, których nie można przewidzieć, a które są niezależne od człowieka, nawet przy zachowaniu należytej staranności.

Mimo wyjaśnienia tego pojęcia, jego zastosowanie w praktyce, w dalszym ciągu nie jest proste. Analiza indywidualnych interpretacji podatkowych również nie pomaga w sposób jednoznaczny ustalić, czy dane konkretne okoliczności można uznać za indywidualne zdarzenie losowe.

Przykładowo w interpretacji z 1.12.2016 r. (sygn. 0461-ITPB2.4511.754.2016.1.AG) organ nie uznał za zdarzenie losowe sytuacji, w której pracownik urzędu gminy został niesłusznie zwolniony z pracy, a następnie został przywrócony do pracy przez Sąd, w konsekwencji czego jego rodzina przez pewien okres była pozbawiona środków do życia.

Podobnie w interpretacji z 23.04.2021 r. (sygn. 0115-KDIT2.4011.18.2021.2.RS) organ stwierdził, że zapomoga wypłacona rodzinom pracowników, którzy trafili do aresztu z uwagi na spowodowanie wypadku przy pracach budowlanych nie może być uznana za przyznaną w związku z zaistnieniem zdarzenia losowego.

Z kolei  w interpretacji z dnia 20.02.2019 r., (sygn. 0115-KDIT2-2.4011.11.2019.1.ENB)  organ potwierdził, że zdarzeniem losowym jest kontuzja kolana syna pracownicy, której nabawił się podczas wakacji.

W interpretacjach podatkowych najczęściej jako zdarzenia losowe wskazywane są kradzieże, włamania, zniszczenie domu lub mieszkania spowodowane zalaniem wodą lub pożarem, nieszczęśliwe wypadki powodujące uszczerbek na zdrowiu. Wszystkie inne sytuacje wymagają dokładnej analizy i indywidualnej oceny.