Drzewa przy drogach

Wprowadzenie

Jedni uważają, że są niezbędne, inni akcentują, że stanowią śmiertelne zagrożenie dla użytkowników dróg. Mowa o drzewach przydrożnych. Jak je sytuować przy nowo projektowanych drogach? W jakich konkretnie odległościach? Czy znajdziemy odpowiedź na tak postawione pytania w nowym rozporządzeniu w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych z dnia 24 czerwca 2022 r., które obowiązuje od dnia 21 września 2022 r.?

3 m od krawędzi jezdni

Na gruncie dotychczas obowiązującego rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 124 z późn. zm.) zasadą była odległość 3,0 m pomiędzy pniem drzewa, a krawędzią jezdni przy czym wyjątkowo możliwe było zmniejszenie tej odległości pod warunkiem, że nie zagrażało to bezpieczeństwu uczestników ruchu, nie ograniczało wymaganego pola widoczności i nie utrudniało utrzymania drogi.  Wymóg w zakresie odległości był niezależny od kategorii drogi, co w praktyce powodowało trudności z jego dotrzymaniem zwłaszcza w miastach.

Brak sztywno określonej odległości

W nowym rozporządzeniu z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych prawodawca zrezygnował ze sztywnego określania odległości pnia drzewa od krawędzi jezdni. W § 72 ust. 1 przewidziano jedynie, że w pasie drogowym projektuje się roślinność w taki sposób, aby wykorzystać w szczególności jej zdolność do pełnienia funkcji izolacyjnej, w tym akustycznej i termicznej, oraz zdolność do retencjonowania wód. Dopuszcza się nieprojektowanie roślinności w trudnych warunkach (trudne warunki zdefiniowano w § 4 pkt 22 nowego rozporządzenia). Stosownie do § 72 ust. 2 nowego rozporządzenia roślinność w pasie drogowym projektuje się w taki sposób, aby zapewnić funkcjonalność drogi, bezpieczeństwo ruchu i właściwe warunki do jej wegetacji oraz uwzględnić wpływ jej rozrostu w ciągu całego cyklu wegetacyjnego na drogę. Gatunki roślin powinny być dostosowane do miejscowych warunków klimatycznych i cech podłoża gruntowego.

Czyli właściwie w jakiej odległości projektować drzewa przy drogach?

W uwagach do projektu rozporządzenia Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad wskazywał, że „(…) treść dotycząca roślinności nic nie wnosi i nie definiuje w jakiej odległości mogą być usytuowane np. drzewa od drogi – regulacja powinna zostać usunięta lub uszczegółowiona w kolejnych wytycznych i zasadach”.

Odnosząc się do przytoczonej uwagi Resort Infrastruktury wskazał, że „projekt budowlany zawiera w sobie projekt zagospodarowania terenu, na którym powinno uwzględniać się elementy roślinności. Wbrew uwadze projekt rozporządzenia zawiera warunki projektowania roślinności w pasie drogowym. Docelowo resort infrastruktury planuje opracowanie WR-D w tym zakresie.”

Wszystko w gestii projektanta

Przytoczone powyżej, a zawarte w § 72 zasady projektowania roślinności w pasie drogowym rzeczywiście są niezwykle enigmatyczne i ogólne. Wpisuje się to jednak w założenie przyświecające autorom nowego rozporządzenia, któremu dano wyraz w uzasadnieniu do projektu: „Przyjęto, że projektowane przepisy otrzymają charakter ogólnych wymagań funkcjonalno-technicznych, tym samym nie będą zawierać szczegółów technologicznych i materiałowych, jak miało to miejsce dotychczas. Wymagania zawarte w projektowanym rozporządzeniu gwarantują co najmniej spełnienie podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych, a więc stanowią zwięzły zbiór najważniejszych warunków i celów, których osiągnięcie jest bezwzględnie niezbędne, aby obiekt budowlany mógł zostać oddany do użytkowania i pełnić swoje funkcje. Wymagania zawarte w projekcie rozporządzenia zostaną uszczegółowione (dookreślone i wyjaśnione) we wzorcach i standardach (WiS) rekomendowanych przez ministra właściwego do spraw transportu, w Polskich Normach oraz będą uzupełnianie wiedzą i doświadczeniem osób pełniących samodzielne funkcje w budownictwie.” Słowem, w nowym rozporządzeniu znacznie ograniczono wymagania związane z technicznymi aspektami projektowania dróg, zakładając przeniesienie tej materii do WiS, z których projektant, bazując na swojej wiedzy i doświadczeniu, będzie mógł, lecz nie będzie miał obowiązku korzystać. Dotyczy to również wymagań w zakresie odległości drzew od jezdni.

Podsumowanie

Nowe rozporządzenie w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych, które, co ciekawe w ograniczonym zakresie stosuje się również do dróg wewnętrznych, bez wątpienia daje większą swobodę projektantom w wyborze rozwiązań projektowych, stosowaniu nowinek technicznych i technologicznych w tym również w zakresie projektowania drzew przydrożnych, co ma im umożliwić szybsze reagowanie na zmiany w podejściu do projektowania. Część regulacji, które przeniesiono do WiS będzie można zmieniać i dostosowywać do nowych realiów bez konieczności przeprowadzania procesu legislacyjnego. Praktyka pokaże, czy większa elastyczność przepisów przełoży się na lepsze projekty drogowe, dostosowane do konkretnych uwarunkowań faktycznych.