Określenie wielkości strumienia odpadów w dokumentach zamówienia

Wielkość strumienia jest jednym z kluczowych parametrów precyzujących zakres zamówienia na usługi odpadowe. Powszechnie stosowaną praktyką jest określenie ilości odpadów, które będą miałby zostać odebrane / zagospodarowanie z wykorzystaniem prognostycznych danych szacunkowych. W świetle bieżących stanowisk orzeczniczych i kontrolnych, wątpliwości wywołuje czy taka praktyka nie stanowi naruszenia art. 433 pkt 4 P.z.p. w zw. z art. 99 ust. 1 P.z.p.

Niewystarczające, abuzywne określenie zakresu zamówienia

Wśród bieżących stanowisk kontrolnych dotyczących ustawowych wymogów w zakresie sposobu sprecyzowania zakresu zamówienia, wskazać można na informację o wyniku kontroli doraźnej Prezesa UZP z dnia 30 maja 2022 r. (KND/208/21/DKZP). Prezes UZP po przeprowadzonej kontroli uznał, że „projektowane postanowienia umowy nie powinny być ukształtowane w sposób, który pozostawiałby wykonawcę w niepewności co do gwarantowanego poziomu świadczenia. (…) art. 433 pkt 4 ustawy Pzp zakazuje w każdym przypadku ograniczania zakresu zamówienia bez jednoczesnego wskazania minimalnej wartości lub wielkości świadczenia stron. (…)  Z dokumentów zamówienia powinno wynikać jasno, jaka jest minimalna, gwarantowana wartość lub wielkość przysługującego mu świadczenia. (….) Jednocześnie z żadnego zapisu umowy ani SWZ nie wynikało, jaka będzie minimalna wysokość wynagrodzenia wykonawcy (lub minimalny zakres prac).  (…) W ocenie Prezesa Urzędu, brak określenia minimalnego (gwarantowanego) zakresu zamówienia stanowił naruszenie art. 433 pkt 4 ustawy Pzp, w związku z art. 99 ust. 1 ustawy Pzp, ponieważ brak możliwości ustalenia tego minimalnego zakresu zamówienia oznaczał także, że przedmiot zamówienia opisany został w sposób niejasny i nieprecyzyjny.”

Stanowiska Izby dotyczące zamówień na usługi odpadowe

W obszarze usług odpadowych Izba w wyroku z dnia 13 stycznia 2023 r., KIO 3525/22, przyjęła że „ilości podane przez Zamawiającego muszą mieć charakter szacunkowy z uwagi na przedmiot zamówienia i w taki sposób zostały przez Zamawiającego podane w OPZ. Odwołujący, zarzucając niewłaściwe sformułowanie § 6 ust. 5 umowy, nie kwestionuje równocześnie § 7 ust. 8 OPZ umowy, z którego jednoznacznie wynika, że ilości i pojemność pojemników ma charakter jedynie szacunkowy. Nie jest to zatem ilość bezwzględnie wiążąca i dopuszcza się od niej odstępstwa, których limit wyznaczają podane wielkości maksymalne. Zabezpieczeniem interesu wykonawcy zgodnym z art. 99 ust. 1 Pzp jest podanie przez Zamawiającego wielkości maksymalnych”.

Przywołane powyżej stanowisko Izby nie jest odosobnione. Tytułem dopełnienia refleksji orzeczniczych dotyczących omawianej materii warto wskazać na stanowisko Izby wyrażone w wyroku z dnia 18 października 2022 r., KIO 2592/22, w którym organ ten podkreślił, że „oczekiwanie, iż zamawiający zagwarantuje minimalną ilość odpadów do odebrania jest absurdalne i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zamawiający, zachowując należytą staranność, scharakteryzował zamówienie, wykorzystując wszystkie dostępne mu dane. Nie sposób oczekiwać, że zamawiający przewidzi, ile odpadów zostanie wytworzone przez mieszkańców gminy. Sam odwołujący w uzasadnieniu zarzutu 10 przyznał, iż <specyfika usług odbioru i zagospodarowania odpadów jest taka, że przewidzenie dokładnej ilości odbieranych odpadów jest obiektywnie niemożliwe>. Spełnienie żądania odwołującego oznaczałoby, iż zamawiający zobowiąże się do <doprodukowania> odpadów, aby wywiązać się z obowiązku umownego. Nie sposób oczekiwać od zamawiającego (który jest organizatorem systemu gospodarki odpadami a nie producentem odpadów), aby zobowiązał się do wytworzenia odpadów, aby zaspokoić roszczenia odwołującego. (…) Ponadto podnieść należało, iż w ocenie Izby, zamawiający w sposób zgodny z przepisem art. 99 ust. 1 realizując jednocześnie dyspozycję przepisu art. 433 pkt 4 ustawy Pzp nie ma obowiązku wskazywania w projektowanych postanowieniach umownych minimalnego poziomu świadczenia w sytuacji, w której zamawiający takiego poziomu nie ustalił, gdyż zainteresowany jest pełną realizacją przedmiotu umowy. Zamawiający w dokumentacji postępowania wskazał bowiem poziomy jakie obowiązywały i były realizowane w latach poprzednich, co daje wyraźny obraz przedmiotu zamówienia, który będzie realizowany w roku 2023. Tym samym wykonawca jest w posiadaniu wiedzy, jaki zakres świadczenia będzie obowiązywał na kontrakcie i jest w stanie prawidłowo wycenić wartość tej usługi”.

Więcej o zamówieniowych aspektach zarządzania gospodarką odpadami komunalnymi, będziemy mieli przyjemność opowiedzieć Państwu dnia 20 września 2023 r. w trakcie 5. edycji konferencji Zamówienia publiczne w gospodarce odpadami (https://go.przetargipubliczne.pl/) na którą serdecznie zapraszamy.