Uchwała rady miejskiej dotycząca wniosku, skargi czy petycji, nie podlega kontroli sądowoadministracyjnej. Nie mają one charakteru aktu administracyjnego, władczo rozstrzygającego o prawach i obowiązkach jednostki wynikających z przepisów prawa administracyjnego. Nie można ich również zakwalifikować jako aktu prawa miejscowego.
Naczelny Sąd Administracyjny (dalej NSA) wyrokiem z dnia 14 czerwca 2023r. (sygn. akt II SA/Sz 834/22) oddalił skargę kasacyjną na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie (dalej WSA w Szczecinie) z dnia 10 lutego 2023 (sygn. kt II SA/Sz 834/22) w sprawie skargi na uchwałę Rady Miejskiej dnia 24 lutego 2022r., w sprawie propozycji nadania nazwy dla ronda.
Jeden z mieszkańców wniósł wniosek do Rady Miejskiej w sprawie propozycji nadania nazwy dla ronda. Rada Miasta, uchwałą z dnia 24 lutego 2022 r., negatywnie rozpatrzyła wniosek. Na tą uchwałę wnioskodawca wniósł skargę do WSA.
WSA w Szczecinie, rozpatrując sprawę, zauważył, że pismo wniesione przez skarżącego do Rady Miasta zakwalifikowano jako wniosek i rozpatrzono w trybie przewidzianym w Dziale VIII ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (dalej k.p.a). Zdaniem Sądu pierwszej instancji, w myśl przepisów ustawy z dnia 14 lipca 2014 r. o petycjach (dalej ustawa o petycjach), złożone pismo należało zakwalifikować jako petycje, nie wniosek. Niezależnie jednak od przyjętej kwalifikacji pisma, nie wpływała ona na końcowe postanowienie Sądu, który stwierdził że: „petycja uruchamia jednoinstancyjne postępowanie administracyjne o charakterze uproszczonym, kończące się czynnością faktyczną zawiadomienia o sposobie załatwienia środka prawnego. Przy czym załatwienie petycji przez radę miejską, która jest organem kolegialnym, następuje w formie uchwały. Z kolei uchwały, będące formą załatwiania petycji, nie podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego, podobnie jak i zawiadomienia o sposobie rozpatrzenia wniosku czy skargi, o których mowa w Dziale VIII k.p.a”. Biorąc pod uwagę powyższe, WSA w Szczecinie odrzucił skargę na podstawie art. 58§ 1 pkt. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej p.p.s.a) uznając, że zaskarżona uchwała nie jest tożsama z uchwałami wymienionymi w art. 3 §2 pkt 5-6 p.p.s.a, nie jest decyzją lub postanowieniem czy innym aktem lub czynnością z zakresu administracji publicznej dotyczącą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, nie istnieje również żaden przepis szczególny, przewidujący kontrolę takiej uchwały.
Od postanowienia WSA w Szczecinie skarżący wniósł skargę kasacyjną, podnosząc w niej naruszenie art. 3 §2 pkt. 5 p.p.s.a poprzez przyjęcie że akt miejscowy wydany przez Radę Miejską nie podlega ocenie sądu administracyjnego. W związku z tym wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i rozpoznania skargi.
NSA uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że złożona do niego sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego. W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest pogląd o tym, że w sprawach dotyczących postępowania skargowo-wnioskowego z Działu VIII k.p.a nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Działania podejmowane przez organ w tym trybie, nie mają formy aktu lub czynności, wymienionych w art. 3 §2 p.p.s.a, nie rozstrzygają one bowiem konkretnych spraw administracyjnych; zatem nie kończą się wydaniem decyzji administracyjnej, ale czynnością materialno-techniczną, będącą zawiadomieniem o sposobie załatwienia wniosku. W takim postępowaniu, będącym jednoinstancyjnym postępowaniem uproszczonym, nie zapadają rozstrzygnięcia o prawach lub obowiązkach strony, w związku z tym inicjator takiego postępowania nie ma prawnej możliwości skutecznego złożenia skargi do sądu administracyjnego. Fakt, że Rada Miejska rozpatrzyła wniosek skarżącego w formie uchwały, nie może skutkować tym, że będzie on kwalifikowany jako akt podlegający zaskarżeniu na podstawie art. 101 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym. Dalej NSA zauważa, że rady miejskie podejmują uchwały we wszystkich sprawach należących do ich właściwości. O tym jak kwalifikować taką uchwałę decyduje jej treść i kontekst jej uchwalenia. Uchwały podjęte w wyniku skargi, wniosku czy też petycji, wykazują cechy czynności informującej o sposobie załatwienia sprawy, mimo swojej specyficznej formy. Nie mają one charakteru aktu administracyjnego władczo rozstrzygającego o prawach i obowiązkach jednostki, wynikających z przepisów prawa administracyjnego. Nie można ich również uznać za akty prawa miejscowego, o których mowa w art. 3 §2 pkt.5 p.p.s.a.
Podsumowując wyrok NSA należy stwierdzić, że forma czynności organu administracji publicznej nie przesądza o możliwości wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Decydująca jest jego treść. Uchwały organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego nie będą podlegać zaskarżeniu do sądów administracyjnych, gdy będą podejmowane w trybie przewidzianym w postępowaniu skargowo-wnioskowym z Działu VIII k.p.a lub w trybie rozpatrywania petycji. Są to bowiem odrębne postępowania o charakterze uproszczonym, których rezultatem jest czynność o charakterze materialno-technicznym informująca o sposobie załatwienia środka prawnego. W takim postępowaniu nie zapadają rozstrzygnięcia o prawach lub obowiązkach strony, w związku z tym inicjator takiego postępowania nie ma prawnej możliwości skutecznego złożenia skargi do sądu administracyjnego.
Autorzy artykułu
Partner Zarządzający, prawnik w ZIEMSKI&PARTNERS Kancelaria Prawna Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządu terytorialnego oraz prawa odpadowego
Asystent w dziale prawa administracyjnego
12.04.2024
04.04.2024
08.03.2024