Prawidłowość doręczenia przesyłki sądowej a nienależyte działanie operatora pocztowego

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że strona postępowania sądowoadministracyjnego nie może odpowiadać za działania/niedziałania, czy też nienależyte działania podmiotu trzeciego (operatora pocztowego), a w konsekwencji ponosić negatywnych skutków nienależytego wykonywania obowiązków służbowych przez doręczycieli operatora pocztowego.

Stan faktyczny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie[1] postanowieniem odmówił Skarżącej przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku.

Orzeczenie zapadło w następującym stanie faktycznym.

Pismem z dnia 3 marca 2023 r. Skarżąca złożyła wniosek o doręczenie odpisu sentencji wyroku z dnia 18 stycznia 2023 r. oraz o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. W uzasadnieniu wniosku wskazała, że codziennie od dnia 19 stycznia 2023 r. sprawdzała skrzynkę pocztową, czy listonosz nie umieścił w niej korespondencji. W dniu 2 marca 2023 r. powzięła informację z Wydziału Informacji Sądowej WSA w Warszawie, że pismo zawierające wyrok zostało do niej przesłane w dniu 23 stycznia 2023 r. i zwrócone do Sądu jako nieodebrane w terminie ze skutkiem doręczenia. Ponadto poinformowała, że złożyła reklamację do operatora pocztowego na przesyłkę zawierającą odpis sentencji wyroku. Pismem z dnia 14 marca 2023 r. skarżąca doręczyła do Sądu odpowiedź operatora pocztowego na złożoną reklamację. Operator pocztowy potwierdził, że zawiadomienie powtórne zostało terminowo doręczone do oddawczej skrzynki pocztowej skarżącej. Z uwagi na niepodjęcie przesyłki w ustawowym terminie, przesyłka została zwrócona do Sądu w dniu 9 lutego 2023 r.

W ocenie WSA w Warszawie wniosek o przywrócenie terminu nie zasłużył na uwzględnienie, bowiem Skarżąca nie uprawdopodobniła braku winy w uchybieniu terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia. Zdaniem WSA w Warszawie, o braku winy nie stanowi niedoręczenie odpisu wyroku w związku z brakiem awiza w skrzynce pocztowej skarżącej. Sąd administracyjny pierwszej instancji podkreśli, że korespondencja z odpisem sentencji wyroku została prawidłowo awizowana 25 stycznia 2023 r. (pierwsze awizo) oraz 2 lutego 2023 r. (powtórne awizo). Ponadto WSA w Warszawie powołał się na pismo operatora pocztowego, w którym podmiot ten wskazał, że: "z ustaleń poczynionych w niniejszej sprawie wynika, że podjęto próbę doręczenia przesyłki (…). W sprawie potwierdzono, że zawiadomienie powtórne zostało terminowo doręczone do oddawczej skrzynki pocztowej".

Od powyższego postanowienia Skarżąca wniosła zażalenie, domagając się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Ponadto wniosła o przeprowadzenie dowodu z dokumentów, w tym z wyciągu z systemu płacowego na okoliczność, że w dniu 25 stycznia 2023 r., tj. w dniu pierwszego awiza była obecna w domu (korzystała z urlopu wypoczynkowego), gdyż opiekowała się dzieckiem.

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił zażalenie i uchylił postanowienie WSA w Warszawie oraz przywrócił termin do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji.

Sąd drugiej instancji podkreślił, że odpowiedź na reklamację operatora pocztowego nie potwierdziła prawidłowości doręczenia przesyłki sądowej. „Skarżąca nie mogła więc dopełnić czynności złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku w terminie. Było to niemożliwe z przyczyn od niej niezależnych, których nie mogła przezwyciężyć nawet przy użyciu największego wysiłku jakiego w danych okolicznościach można racjonalnie oczekiwać. Strona nie może bowiem odpowiadać za działania/niedziałania, czy też nienależyte działania podmiotu trzeciego (poczty), a w konsekwencji ponosić negatywnych skutków nienależytego wykonywania obowiązków służbowych przez doręczycieli operatora”.

Komentarz

Dokument urzędowy, jakim jest zwrotne potwierdzenie odbioru, jeśli jest sporządzony w przepisanej formie przez uprawniony do tego podmiot, stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone. Korzysta on z domniemania prawdziwości i zgodności z prawdą tego, co zostało w nim stwierdzone. Domniemanie to może być obalone[2]. Obalenie domniemania doręczenia nie neguje przy tym dokonania doręczenia, lecz prowadzi do uchylenia ujemnych skutków, jakie dla strony wiążą się z doręczeniem w zakresie biegu terminu. Oznacza to, że jeśli dokonano doręczenia zgodnie z wymogami art. 73 p.p.s.a.[3], mimo że adresat nie został powiadomiony o adresowanym do niego piśmie, może się on uchylić od negatywnych skutków tego stanu rzeczy, jeżeli uprawdopodobni okoliczność uzasadniającą przywrócenie terminu. Jednym ze sposobów obalenia tego domniemania jest przeprowadzenie postępowania reklamacyjnego[4] w związku z art. 92 Prawa pocztowego[5].

W niniejszej sprawie operator pocztowy rozpatrzył złożoną reklamację, aczkolwiek udzielił odpowiedź w sposób lakoniczny, na skutek czego wzbudziła ona wątpliwości co do jej rzetelności.

W wyroku z dnia 7 września 2017 r, sygn. IV SA/Po 400/17, WSA w Poznaniu w zakresie doręczenia na gruncie postępowania administracyjnego wskazał, że: „w sytuacji, gdy w kwestii doręczenia zastępczego, określonego w art. 44 k.p.a. pojawia się choćby cień wątpliwości co do prawidłowości działań listonosza w zakresie awizowania przesyłki i poinformowania adresata o tym fakcie, obowiązkiem organu administracji jest dokładne rozważenie, czy doszło do prawidłowego doręczenia przesyłki”[6]. Powyższą argumentację można również zastosować do analizowanej sprawy sądowoadministracyjnej.

WSA w Poznaniu w postanowieniu z dnia 31 października 2018 r., sygn. II SA/Po 774/18, podkreślił, że: „skuteczność doręczenia dokonanego w tym trybie zależy w szczególności od prawidłowego zawiadomienia adresata o pozostawieniu pisma, które może być odebrane”[7].

Warto podkreślić, że wadliwości nierzetelnej informacji dotyczącej sposobu awizowania przesyłki nie konwaliduje złożone ex post oświadczenie operatora pocztowego o fakcie podjęcia próby jej dwukrotnego doręczenia. Bez znaczenia dla skuteczności wskazywanego sposobu awizowania przesyłki pozostają też przyczyny leżące u podstaw nierzetelnej informacji (omyłka pisarska, świadomie wprowadzenie w błąd czy brak należytej staranności ze strony doręczyciela)[8].

W związku z powyższym, należy zgodzić się z poglądem NSA wyrażonym w niniejszej sprawie, że strona postępowania sądowoadministracyjnego nie może być obarczana skutkami nierzetelnego działania operatora pocztowego, w szczególności, gdy dotyka to jej praw podmiotowych w zakresie w jakim ogranicza się jej uprawnienia do zaskarżenia orzeczenia sądu pierwszej instancji, celem poddania go kontroli instancyjnej.

[1] Dalej: WSA w Warszawie.

[2] Podobnie NSA w wyroku z dnia 5 marca 2020 r., sygn. II OSK 109/18; z dnia 13 lipca 2018 r., sygn. I OSK 2177/16, LEX nr 2539844; WSA w Warszawie w wyroku z dnia 10 sierpnia 2021 r., sygn. I SA/WA 902/21, LEX nr 3311069.

[3] Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.).

[4] Postanowienie NSA z dnia 15 lutego 2016 r., sygn. II FSK 1761/15, LEX nr 2036442; z dnia 16 maja 2014 r., sygn. II FSK 550/14, LEX nr 1460094; postanowienie WSA w Bydgoszczy z dnia 2 października 2017 r., sygn. II SA/Bd 1248/15, LEX nr 2366292.

[5] Ustawa z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 896 ze. zm.).

[6] LEX nr 2384071.

[7] LEX nr 2576038.

[8] Por. wyrok NSA z dnia 8 grudnia 2015 r., sygn. II FSK 2869/13, LEX nr 1988623.