Koniec roku 2022 obfitował w urzędowe interpretacje ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oprócz komentowanych już objaśnień dotyczących „ulgi dla młodych” (pisaliśmy o tym tutaj) 30 grudnia opublikowano objaśnienia podatkowe dotyczące nowych oświadczeń i wniosków.

Treść nowych objaśnień dotyczy w zasadzie bez wyjątku zawartości nowego formularza PIT-2 (obowiązującego od 2023 r.). Należy w tym miejscu przypomnieć, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje szereg preferencji oraz innych elementów konstrukcyjnych wpływających na roczną wysokość podatku dochodowego. Omawiany podatek jest zobowiązaniem rocznym, z tego też powodu z wielu ww. preferencji oraz mechanizmów podatnik korzysta po zakończonym roku podatkowym (w zeznaniu rocznym PIT-37). W niektórych jednak przypadkach ustawodawca uznał, że korzyść wynikająca z preferencji powinna trafić do podatnika szybciej tj. w trakcie roku. Osiągnięcie tego efektu możliwe jest dzięki instytucji płatnika, który na bieżąco, w imieniu podatnika oblicza, pobiera i wpłaca podatek do urzędu skarbowego. Płatnik robi to na wniosek lub w związku z oświadczeniem samego zainteresowanego (np. pracownika lub zleceniodawcy). Obecnie wśród omawianego rodzaju preferencji, czy mechanizmów mających wpływ na wysokość zaliczki  (zawartych w aktualnym formularzu PIT-2) znajdują się: wniosek o stosowanie pomniejszenia zaliczki o kwotę zmniejszającą podatek; oświadczenie o zamiarze opodatkowania się wspólnie z małżonkiem lub samotnie wychowywanym dzieckiem; oświadczenie o stosowaniu ulg (np. senior+) lub rezygnacji z ulg („ulga dla młodych); oświadczenia w sprawie stosowania i wysokości kosztów uzyskania przychodów; wniosek o niepobieranie zaliczek. Zagadnienia związane właśnie z ww. kwestiami Minister poruszył w treści komentowanych objaśnień.

Dokument jest obszerny. Szczególne zainteresowanie wzbudzają jednak te elementy, które oceniane mogą być jako nieoczywiste. Przede wszystkim Minister w objaśnieniach wskazał, że przepisy PIT jasno precyzują, że wszystkie wnioski i oświadczenia mają charakter wieloletni, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Odnosząc się do ww. zasady Minister wskazał, że obecne przepisy nie zawierają wyjątków, a więc wszystkie oświadczenia i wnioski zawarte w PIT-2 mają zdaniem Ministra charakter wieloletni. Wniosek ten trudno jest jednak pogodzić z treścią art. 31c ustawy, którego sens odzwierciedlony został w części J formularza PIT-2. Wyraźnie przepis jak i sporządzony na jego podstawie formularz w części J odwołują się do konkretnego roku podatkowego (formularz PIT-2 wymaga nawet wprost wpisania roku, w którym podatnik wnioskuje o niepobieranie zaliczek).

Na tle zastosowania tej samej instytucji – rezygnacji z poboru zaliczki – jawi się kolejna wątpliwość. Przypomnieć trzeba, że wniosek taki złożyć może podatnik (m.in. pracownik i zleceniobiorca) w sytuacji, w której przewiduje, że jego dochody nie przekroczą w roku podatkowym 30 tys. zł. Przypomnieć trzeba, że omawiana instytucja wprowadzona została celem szybszego (bieżącego) skorzystania z kwoty zmniejszającej podatek (gdyby nie ta instytucja podatnik osiągający w trakcie roku kwotę mniejszą niż kwota wolna od podatku miałby miesięczne wynagrodzenie pomniejszane o zaliczki na podatek – w istocie tylko po to, aby po złożeniu PIT-37 odzyskać cały podatek).  Odnosząc się do tej instytucji Minister wskazał, że kwotę 30 tys. zł dochodu, o którym  mowa w art. 31c ustawy stanowi dochód w rozumieniu ustawy (a więc różnica pomiędzy przychodem a kosztem jego uzyskania). Taka interpretacja mimo, iż zgodna z językową treścią przepisu, powoduje, że idea rezygnacji z zaliczek nie będzie realizowana w pełni. Kwota wolna od podatku stanowi określoną część kwoty stanowiącej podstawę opodatkowania PIT (30 tys. zł to nic innego jak kwota podstawy opodatkowania). Przyjęcie, że wniosek o rezygnację z zaliczek złożyć można wyłącznie wówczas gdy dochód podatnika nie przekroczy kwoty 30 tys. zł dochodu w rozumieniu PIT powoduje ciągłe powstawanie systemowych nadpłat PIT. Dla przykładu niewielkie przekroczenie 30 tys. zł dochodu w rozumieniu PIT wcale nie oznacza przekroczenia 30 tys. zł kwoty wolnej od podatku tj. podstawy opodatkowania. W takiej sytuacji - jak już wskazano - podatnik w trakcie roku poniesie ciężar podatku tylko i wyłącznie po to, aby po zakończonym roku otrzymać całkowity zwrot uiszczonych zaliczek.

Z sytuacją niejasną do czynienia mamy również w zakresie w jakim Minister odniósł się do sposobu korekty formularza PIT-2. W tym przypadku jednak objaśnienia zmierzają w stronę praktycznego rozwiązania. Minister stoi bowiem na stanowisku, ze zmiana jednej sekcji PIT-2 wymaga powtórzenia tych oświadczeń, które nie uległy zmianie. W efekcie przyjęcia takiego rozumienia przepisów płatnik ma ułatwione zadanie – istnieje bowiem pewność, że całość okoliczności faktycznych zachodzących u podatnika zawsze odzwierciedlona będzie w ostatnio złożonym PIT-2. 

Warto wskazać, ze objaśnienia Ministra Finansów mają moc obowiązującą. Zastosowanie się do nich przez płatnika gwarantuje mu ochronę, o której mowa w przepisach Ordynacji podatkowej.