Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Kilka lat temu gminom i innym gminnym osobom prawnym wprost przyznano możliwość zarządzania nieruchomościami mieszkalnymi nienależącymi do gminnego zasobu nieruchomości. Teraz ustawodawca uchyla przepis, który był do tego wyraźną podstawą.

Wprowadzenie

Jak stanowi art. 9 ust. 2a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym[1] gmina oraz inna gminna osoba prawna mogą zarządzać nieruchomościami mieszkalnymi nienależącymi do gminnego zasobu nieruchomości w formach określonych w ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Przepis ten daje w konsekwencji (przynajmniej potencjalnie) podstawy do prowadzenia szeroko zakrojonej działalności. Kilka miesięcy temu Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że związane z tym zadanie nie może być realizowane przez samorządowy zakład budżetowy (ale dopuścił formę gminnej spółki handlowej)[2].

Uchylenie przepisu o zarządzaniu nieruchomościami

Omawiane wyżej rozwiązania spotkały się z pewną krytyką dotyczącą zbyt daleko idącego poszerzenia zakresu działania gminy. Ustawodawca najwyraźniej przychylił się do tych głosów. W dniu 26 lipca 2022 r. ogłoszona została ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych[3]. Choć jej zasadnicza część dotyczy zagadnień społecznego budownictwa mieszkaniowego, to zgodnie z art. 1 w zw. z art. 45 pkt 1 u.z.n.u. pod koniec października br. uchylony ma zostać właśnie art. 9 ust. 2a u.s.g.

Projektodawcy wskazywali, że: „Uchylenie tego przepisu spowoduje, że gminy i ich osoby prawne nie będą posiadały tak szerokiego uprawnienia w zakresie zarządzania nieruchomościami niestanowiącymi ich własności, co będzie zgodne z systemowym określeniem zakresu działalności gmin w ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej oraz powiązanej z nią ustrojowo ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym”[4].

Ponadto przewidziano przepis przejściowy. Zgodnie z art. 30 u.z.n.u. umowy zawarte przed dniem wejścia w życie niniejszego przepisu na podstawie art. 9 ust. 2a u.s.g. zachowują ważność przez okres, na jaki zostały zawarte. Przepis ten ma wejść w życie równocześnie z uchyleniem art. 9 ust. 2a u.s.g.

Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że u.z.n.u. dokonała zmiany art. 27 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa[5]. Przepis ten reguluje przedmiot działalności społecznych inicjatyw mieszkaniowych. Nowela wskazała zaś wprost, że dotyczy on również SIM-ów z udziałem gmin. W konsekwencji zgodnie z art. 27 ust. 2 pkt 4 i 4a u.s.f.r.m. SIM, w tym SIM, której udziałowcem jest gmina, może sprawować na podstawie umów zlecenia zarząd nieruchomościami mieszkalnymi i niemieszkalnymi niestanowiącymi jego własności oraz sprawować zarząd nieruchomościami wspólnymi stanowiącymi w ułamkowej części jego współwłasność.

Podsumowanie

Ustawodawca zrezygnował ze stosunkowo niedawno wprowadzonej możliwości szerokiego zarządzania nieruchomościami przez gminy lub gminne osoby prawne. Należy pamiętać jednak o wprowadzeniu przepisu przejściowego dotyczącego umów już zawartych.

Ponadto zmiana brzmienia art. 27 u.s.f.r.m. oznacza, że jedynie pośrednio (tj. z wykorzystaniem formuły SIM-u) pewnie kwestie zarządzania „obcymi” nieruchomościami wciąż pozostaną w powiązaniu z działalnością gminy.

 

---

[1] Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm., dalej jako: u.s.g.

[2] Wyrok NSA z dnia 20 kwietnia 2022 r., sygn. III OSK 4400/21, CBOSA.

[3] Dz. U. z 2022 r. poz. 1561, dalej jako: u.z.n.u.

[4] Uzasadnienie rządowego projektu ustawy z dnia 31 marca 2022 r., druk nr 2133 Sejmu IX kadencji, s. 8-9.

[5] Dawniej: „o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego”. Dalej jako: u.s.f.r.m.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj